Vandaag laat Josefien Sjoerds een gedeelte van haar verzameling haakrollen en haaknaaldjes zien!
‘Alweer een hele tijd geleden heb ik voor dit blog een verhaal geschreven over breirollen. Ik had toen nog niet zoveel exemplaren als nu en ik dacht álles op dit vlak wel gelezen te hebben. En er is ook niet heel veel kennis bij gekomen, eerlijk gezegd. Wat ik wél zeker weet inmiddels is dat een deel van de breirollen die in Europa bewaard zijn gebleven, werden gemaakt door professionals: door breisters die probeerden zich met hun kwalitatief hoge vaardigheden een inkomen te verwerven. De breirol was, bij wijze van spreken, hun etalage. Klanten konden een patroon voor het gewenste breiwerk uitkiezen uit de rol. Hoe mooier en fijner, hoe beter het was. In Oostenrijk (Wenen) ontstond er zelfs, onder leiding van Aurelie Obermayer een particuliere school voor kunstbreien, waarvoor zij ook een lesboek schreef (1896). Het is vrij zeker dat onderstaande breirolletjes afkomstig zijn van een leerling van deze school. Links op de foto een gewone katoenen breirol, rechts het fijne breiwerk uit Wenen, een paar centimeter breed en gebreid met zijde.
Om dezelfde redenen als het breiwerk, werden er ook haakrollen gemaakt: als product van handwerklessen of als proeve van bekwaamheid van de maakster waarmee zij eventuele klanten kon overtuigen van haar vaardigheden. Ook dát speelde zich voornamelijk af voor 1900. Het haakwerk was uitermate fijn, veel fijner dan wij nu gewend zijn onder ogen te krijgen. Er werden zeer dunne haaknaaldjes voor gebruikt en omdat de punten daarvan snel konden beschadigen of breken werden er (± 1870/1880) naaldjes op de markt gebracht die je in kon schuiven, zoals bijvoorbeeld deze:
Of deze:
Deze haaknaaldjes herbergen meer dan één exemplaar: in de linker moet je het schuifje naar achter doen om het andere naaldje naar voren te kunnen klappen. De rechternaaldjes zitten in een soort houdertje, als je die wegschuift komen er nog twee naaldjes tevoorschijn, te zien op het meest rechter exemplaar.
En tot slot zijn er dan de enkelvoudige dunne antieke exemplaren.
Het haakwerk dat met deze naaldjes werd gemaakt is, zoals ik al aangaf, indrukwekkend. Ik kan dat waarschijnlijk ook het best laten zien door het naast een gemiddeld standaard haakwerk te leggen.
Ook deze voorbeeldrollen konden wel een paar meter lang zijn:
En soms werden ze gevoerd met satijn:
Breed of smal, gevoerd en/of voorzien van strikjes, en soms voorzien van een jaartal in haakwerk, boven 1875 – beneden 1885.
Hoewel ik zelf altijd de indruk heb dat er meer mensen kunnen haken dan breien heb ik veel minder antieke haakrollen gezien. Misschien te verklaren uit het feit dat haakwerk veel gebruikt werd voor afwerking en randjes en die voorbeelden werden meestal bewaard in schriftjes zoals deze:
Een opmerkelijk detail van dit schriftje is dat er her en der aantekeningen in staan die gemaakt zijn in een soort Duits. Na wat gepuzzel kwam ik er achter dat het is geschreven in Sütterlin schrift: een schrijfstijl die begin 1900 werd ontwikkeld en vóór de Tweede Wereldoorlog door heel Duitsland werd gebruikt. In 1941 heeft Hitler het gebruik ervan verboden. Oudere mensen bleven het echter gebruiken – ze leerden nooit meer wat anders – terwijl de jongere generatie het nauwelijks kon lezen!
Tot slot een mooi voorbeeld van een gehaakt slabbetje. Ik begrijp waarom het er nog als nieuw uitziet, want na zoveel werk doe je dat geen morsende baby meer om:’
Een prachtige collectie haaknaalden en haakrollen!!!
(Geen haarballen zoals internet er van maakte!!)
Met de fijne naalden werden prachtige werkstukken gemaakt.
Mijn moeder had ook een breirol gemaakt toen ze op de kweekschool haar akte handwerken deed. Dat was een rol van een paar meter en daar mochten wij ook vaak een patroon uitkiezen voor kousen of een vest/trui.
Succes met de prachtige verzameling!
Fijne zondag
groetjes, Truus uit Drenthe
Prachtig om te zien, ik wil je collectie graag aanvullen. De kinderen waren thuis en zijn vreselijk geschrokken wat mama allemaal verzameld heeft. Ik stuur je de inhoud van het doosje van tante To.
Mooie info met prachtige vakwerk-voorbeelden.Dank aan Josefien en Berthi voor het showen.
Prachtig.
Wat ben ik blij met je stukje over haakrollen, je kan daar maar erg weinig over terug vinden en dit is een leuke aanvulling. Het toeval wil dat ik samen met nog een mw een haakrol ga starten op facebook, as dinsdag. Een dubbelzijdige, dus voor en achterkant ziet er (bijna) het zelfde uit. Bedankt voor je mooie foto’s.
Interessant om te lezen. Nog steeds worden er haak- en breirollen gemaakt. Recent zelf een breirol en haakrol via Facebook gemaakt en binnenkort starten er twee haakrollen in verschillende fb groepen.
Met veel plezier weer dit blog gelezen. Dank je wel Josefien en Berthi.
Oh my goodness! Such lovely crochet and knitting rolls!
Americans are missing out on learning so much about crochet and knitting skills by not making these. I’m currently making a knitting roll, started out following the pattern in Susanna E Lewis’ book, “Knitting Lace”, but started adding patterns from knitting books in my library. Approaching 6 feet long and 1/3 of the way through the book.
It’s become my quarantine project, and very addictive!
LOL!
@Marie, very nice you are making a knitting roll!
Thank You.
Oh my Goodness! These haakrolls are wonderful!
Are there any books available with patterns to make these gorgeous crochet rolls? I’ve never seen the patterns that are in them in any book that I have or on the internet. I am in two haakrol groups and one breirol group on Facebook, along with making my loooong knitting roll, and have put aside all of my other needlework (3 charm quilts, tatting, beadwork, and reproduction samplers) to work on these.
Trying to get other needleworkers in the USA interested in making these addictive long beauties.