Niki de Saint Phalle – aan zee

Na de prachtige en grote overzichtstentoonstelling van Niki de Saint Phalle (1930-2002) in Schunck (Heerlen) in 2011 is er nu wederom een expositie van deze kunstenares. Tot en met 1 maart 2020 kun je werk van Niki de Saint Phalle zien in Museum Beelden aan Zee, dat dit jaar 25 jaar bestaat. Het uitgangspunt voor deze expositie is het beeld Baigneurs ou Danseuse dat de oprichters – Theo en Lida Scholten – van het museum kochten, lang voordat er sprake was van een museum. Gelijktijdig verschijnt de uitgave Niki de Saint Phalle – aan zee, uitgegeven door Waanders & de Kunst.

In 2011 bezocht ik de tentoonstelling Niki de Saint Phalle Outside-in. In dit bericht kun je lezen over de beginperiode van haar kunstenaarsbestaan. Bekend werd Niki door haar Nana’s waar ik in dit bericht over schrijf.


Les Trois Graces, 1994, kunsthars en vinylverf op roestige metalen basis, 66 x 79 x 89 cm, Niki Charitable Art Foundation, Santee, California.

De biografie van Niki de Saint Phalle wordt in het boek Niki de Saint Phalle – aan zee beschreven door Joost Bergman. Er is ook aandacht voor de werken en tentoonstellingen van Niki de Saint Phalle. Niet alleen de Nana’s vormen een belangrijk onderdeel van haar werk, maar ook de Tarot Tuin. Al sinds haar bezoek in de jaren vijftig van de vorige eeuw aan Gaudi’s Park Guëll in Barcelona heeft ze het voornemen om ooit zelf een ’tuin vol vreugde’ aan te leggen. Het verwezenlijken van deze droom komt dichterbij als ze in 1975 een stuk land in Toscane ter beschikking krijgt om een beeldenpark aan te leggen. Niki wil bewijzen dat een vrouw een dergelijk project zonder financiering van buitenaf kan realiseren. In 1979 wordt begonnen met de inrichting van de tuin. Om de tuin te kunnen financieren gaat ze in de jaren tachtig van de vorige eeuw over tot het maken van werken in oplage. Na bijna twintig jaar bouwen wordt in 1998 de tuin geopend voor het publiek.


Niki de Saint Phalle, 1972.

Xandra Schutte gaat in op ‘Niki de Saint Phalle en de bevrijding als vrouw’. ‘Ik kon me niet met Moeder, onze grootmoeders, onze tantes of de vriendinnen van mijn moeder identificeren’, schreef Niki de Saint Phalle in Mon Secret. ‘Hun territorium leek te beperkt voor mijn smaak… Ik wilde de wereld die aan mannen toebehoorde… Heel vroeg kreeg ik de boodschap dat mannen de macht hadden en ik wilde die. Ja, ik wilde hun vuur van ze stelen. Ik zou niet de grenzen accepteren die Moeder mij wilde opleggen omdat ik een vrouw was.’ Niki de Saint Phalle vlucht uit huis om op jonge leeftijd te trouwen, maar ze verlaat haar man en twee kinderen in 1960 om zich volledig te wijden aan de kunst. De volgende stap in haar bevrijding waren de shooting paintings: met zakjes verf behangen schilderijen en plastieken. Met een geweer schoot ze op haar eigen kunstwerken waarbij de zakjes verf uiteen spatte. Ze schoot als het ware de rollen die haar opgelegd waren – dochter, echtgenote en moeder – aan flarden. Halverwege de jaren zestig van de vorige eeuw begint Niki de Saint Phalle Nana’s te maken die tot op de dag van vandaag populair zijn. Haar eerste tentoonstelling met Nana’s noemde ze Nana Power; het zijn immers sterke vrouwen.


De sculptuur Blum Nana Jaune, Lange Voorhout, Den Haag, 1998.

Hoeveel aandacht heeft Niki de Saint Phalle tot nu toe gekregen in Nederland? Joost Bergman geeft hierop een antwoord. De belangrijkste tentoonstellingen en presentaties in Nederland komen aan bod.


Chien, 1992, beschilderd kunsthars, metalen basis, 49 x 75 x 22 cm, Editie 50 + 10 E.A., Particuliere collectie.

De publicatie Niki de Saint Phalle – aan zee is rijk geïllustreerd; de vrolijke en kleurrijke werken van de kunstenares komen goed tot hun recht en zijn vaak paginagroot afgebeeld. Het is niet alleen een heerlijk kijkboek waarbij de Nana’s de hoofdrol spelen, maar je kunt bovendien de levensweg van Niki de Saint Phalle volgen. Iedereen die van kleur en de Nana’s houdt, is Niki de Saint Phalle – aan zee een aanwinst!


Niki de Saint Phalle – aan zee wordt uitgegeven door Waanders & de Kunst, 23 x 27 cm, 144 pagina’s, 140 illustraties in kleur en 12 in zwart-wit, paperback, Nederlands/Engels. ISBN: 9789462622623. Prijs: € 22,50.

1 gedachte op “Niki de Saint Phalle – aan zee

  1. Volgens mij is het Niki goed gelukt om haar leven een heel eigen invulling te geven. Een mooie tentoonstelling en het is bovendien een leuk museum. Toen ik daar ooit was moest ik even zoeken naar de ingang.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *