Haagse Chic Steltman – 100 jaar sieraden & zilver

Dit jaar bestaat Steltman Juwelier 100 jaar. Een jubileum dat gevierd wordt met een overzichtstentoonstelling in het Gemeentemuseum Den Haag en een boek.


Steltman 1917-1940
De publicatie Haagse Chic Steltman – 100 jaar sieraden & zilver is onderverdeeld in drie periodes: 1917-1940, 1940-1977 en 1977-2017. In het eerste tijdperk staat de opbouw van ‘Joaillerie Artistique’ (kunstzinnige juwelier) centraal, vanaf de jaren 1920 bekend als Steltman of N.V.J. Steltman. Johannes Steltman richtte zich vanaf de opening van zijn zaak in 1917 op het hoogste segment van de juwelenmarkt. Hij specialiseerde zich in parels. Naast parelcolliers en eigen ontwerpen verkocht Steltman juwelen en zilverwaren van leveranciers uit binnen- en buitenland. Verder bestond de winkelvoorraad uit oude stukken die afkomstig waren van particulieren. Behalve juwelen verkocht Steltman ook veel zilverwerk, zoals serviezen en siergebruiksvoorwerpen. Steltmans meest beroemde ontwerp is het gehamerde theeserviesje geïnspireerd op de vorm van een vis dat hij in 1925 inzond voor de tentoonstelling ‘Exposition Internationale des Arts Décoratifs et Industriels Modernes’ in Parijs waar later de naam art deco van is afgeleid. Juwelen in art-decostijl werden door de Nederlandse bovenlaag omarmd en zouden Steltman als ontwerper grote successen opleveren. Vooral in juwelen uit de jaren 1925-1935 zijn het lineaire lijnenspel en de decoratieve geometrische patronen die deze stijl zo kenmerken duidelijk aanwezig, zoals bijvoorbeeld een bijzondere horlogebroche laat zien.


Ontwerptekening voor horlogebroche – platina, onyx, saffier, smaragd en diamant, 1929. Archief Steltman Juwelier.

Speciale aandacht verdient het lotusmotief waarmee Steltman bekendheid vergaarde. De lotussieraden hebben een hart dat gevormd wordt door een parel of diamant, die prachtig uitkomt tegen een fond van mat zwart email. Het basisontwerp van deze lotusjuwelen wordt tot op de dag van vandaag door Steltman Juwelier voortgezet.


Lotusring – robij, diamant, email, geelgoed, witgoud, circa 2007.

Al gauw wierp het harde werken van Steltman zijn vruchten af. In 1921 werd het mogelijk om de zaak te moderniseren. Het nieuwe interieur sloot qua stijl aan bij de Amsterdamse School en zou beeldbepalend blijven voor het imago van Steltman.

Steltman 1940-1977
Met moeite wist Steltman tijdens de oorlogsjaren het hoofd boven water te houden. Eén van de eerste opdrachten die Steltman na de bevrijding uitvoerde was een serie ‘horzelinsignes’ voor de Universiteit Leiden: speldjes met de beeltenis van een horzel. De Leidse universiteit werd in de oorlogsjaren ‘horzelnest’ genoemd. Na de bevrijding kregen alle hoogleraren die tijdens de oorlog om principiële redenen ontslag hadden genomen, een door Steltman gemaakt horzelspeldje als erkenning voor hun bijdrage aan het verzet. In de jaren ’50 van de vorige eeuw trok de economie gelukkig weer aan en brak er een zeer glansrijke periode aan waarin Steltman opnieuw tot grote bloei kwam. Juwelen in fantasierijke vormen als vogels en bloemen werden uitgevoerd en vanaf de jaren ‘60 tot heden volgden moderne creaties. Steltman Juwelier verhuisde naar een nieuw winkelpand aan de Paleisstraat dat in 1964 werd geopend. Het nieuwe interieur van Gerrit Rietveld deed in weinig opzichten denken aan een typische juwelierszaak uit deze periode. De kleuren wit, blauw en zwart voerden de boventoon. Veel klanten van het eerste uur misten de intieme sfeer van de vertrouwde winkel waar zij ruim veertig jaar kwamen. ‘Net een ziekenhuis’, was een veelgehoord commentaar. Daarbij kwam ook een verandering in de juwelenmarkt. Moderne sieraden fungeerden steeds minder als statussymbool of uiting van financiële draagkracht. De omzet steeg nauwelijks, terwijl de vaste lasten door het nieuwe pand veel hoger waren geworden. Uiteindelijk moest Steltman een opheffingsuitverkoop houden voordat deze de deuren officieel zou sluiten op 31 januari 1975. Mede door de grote omzetten tijdens de uitverkoopperiode en de stormloop aan klanten kwam de directie tot een onverwachte conclusie: het bedrijf zou een doorstart maken.


Broche – parel, saffier, diamant, robijn, witgoud, geelgoud, 1952. Collectie Steltman Juwelier.

Steltman 1977-2017
Na de doorstart moest er veel gebeuren om van de juwelierszaak weer een florerend bedrijf te maken. Fred Brom werd aangesteld als directeur. De winkel verhuisde naar de Kneuterdijk waar gebroken werd met het interieur van Rietveld. De oude meubels die bewaard waren gebleven kregen als herinnering aan het oude interieur een prominente plaats. De inrichting van Rietveld werd in 1987 geveild bij Sotheby’s. Het winkelassortiment kreeg een geheel ander cachet. Hypermoderne ontwerpen en goedkopere modesieraden werden vervangen door een collectie die beter paste bij de clientèle van Steltman: een combinatie van hedendaagse en klassieke juwelen van hoge kwaliteit. De hervormingen in de bedrijfsvoering wierpen hun vruchten af. Zes jaar na de opening werd Fred Brom naast directeur ook eigenaar van Steltman. In 1990 verhuisde Steltman naar de Plaats 26 waar tot op de dag van vandaag de bordeauxrode luifels met het Steltmanlogo uithangen. De clientèle waaronder de koninklijke familie weet de weg naar Steltman Juwelier te vinden.


Koningin Máxima met oorhangers van Steltman, 2016.

Haagse Chic Steltman – 100 jaar sieraden & zilver is een parel van een boek waarin de boeiende geschiedenis van Steltman Juwelier wordt beschreven. Ik beschrijf het verhaal over deze juwelierszaak in een notendop. In het boek kun je een zeer uitgebreid verslag van de historie Steltman Juwelier lezen, aangevuld met schitterende foto’s van de juwelen, het zilverwerk, de ontwerptekeningen en het interieur van Steltman Juwelier. Maar in de eerste plaats zijn het de juwelen die in het oog springen!


Haagse Chic Steltman – 100 jaar sieraden & zilver is samengesteld door Marit Eisses en Madelief Hohé en wordt uitgegeven door Waanders & de Kunst. De publicatie telt 144 pagina’s, de afmeting is 22 x 26 cm, het boek bevat 105 illustraties in kleur en 40 in zwart-wit en is een paperback uitgave met flappen in het Nederlands.
ISBN 9789462621480. Prijs: € 24,95.

De foto’s zijn afkomstig uit de publicatie Haagse Chic Steltman – 100 jaar sieraden & zilver.

Philips reclameprentbriefkaarten

In dit bericht lees je over prentbriefkaarten die Philips als reclamemateriaal gebruikte. Eén van de onderwerpen daarbij was klederdrachten. De prentbriefkaarten die in het bericht van 7-11-2012 staan afgebeeld behoren tot één van de eerste reclameacties van Philips. Nu was ik afgelopen zaterdag in het Philips Museum en kwam ik twee andere reclameprentbriefkaarten tegen met klederdrachten die opnieuw worden uitgegeven.


De dame in de Zeeuwse dracht houdt in haar linkerhand de Philips 1/2 Watt gloeilamp vast. De ontwerper is onbekend, datering circa 1914.


Als de Volendammer kindertjes niet onder de paraplu stonden dan zouden zij verblind worden door de enorme hoeveelheid licht dat de 1/2 Watt Philips gloeilamp geeft. De ontwerper is onbekend, datering circa 1915.

Cabin Crew – Fashion in the air

Cliff Muskiet (1965) heeft tot nu toe 1426 stewardessen uniformen verzamelt van 527 verschillende vliegmaatschappijen. Zijn eerste stewardessen outfit kreeg hij in 1980. In 1982 hoorde hij dat twee chartermaatschappijen nieuwe uniformen zouden introduceren. Cliff Muskiet verspilde geen tijd, hij nam contact op met de luchtvaartmaatschappijen en vervolgens kon hij een set oude uniformen op komen halen. Tussen 1982 en 1993 heeft hij weinig initiatieven genomen om meer uniformen aan zijn verzameling te kunnen toevoegen. Daar heeft hij nu spijt van. De meeste stewardessen uniformen heeft hij tussen 1993 en nu verkregen.

De Kunsthal in Rotterdam toont nu een selectie stewardessen uniformen uit de collectie van Cliff Muskiet. De kleurrijke expositie Cabin Crew – Fashion in the air is tot 4 februari 2018 te zien. Een beetje jammer dat veel uniformen erg hoog hangen waardoor deze niet zo goed te zien zijn en het tekstkaartje niet te lezen is.


Links: Eastern Airlines 1961-1964 Verenigde Staten/USA.

Rechts: TCA Trans-Canada Airlines 1953-1964 Canada.


Continentel Airlines 1963-1967 Verenigde Staten/USA.


Mohawk Airlines jaren ’70 Verenigde Staten/USA.


American Airlines 1969-1971 Verenigde Staten/USA.


Allegheny Airlines 1969-1971 Verenigde Staten/USA.


Links: PSA Pacific Southwest Airlines 1974-1976 Verenigde Staten/USA.

Rechts: Continentel Airlines 1970-1973 Verenigde Staten/USA.


American Airlines 1971-1974 Verenigde Staten/USA.


Links: PSA Pacific Southwest Airlines 1984-1988 Verenigde Staten/USA.

Midden: KLM Royal Dutch Airlines 1975-1982 Nederland/The Netherlands.

Rechts: Lufthansa 1979-1986 Duitsland/Germany.


Links: AOM French Airlines jaren ’90 Frankrijk/France.

Midden: Air Holland 1985 Nederland/The Netherlands Edgar Vos.

Rechts: Qantas Australia 1987-1993 Australië/Australia Yves Saint Laurent.


Links: Gulf Air jaren ’90 Bahrein/Bahrain Balenciaga.

Rechts: Thai Airways 1990-2006 Thailand.


Proflight Zambia circa 2000-2010 Zambia.


Volaris huidig Mexico.


Singapore Airlines huidig Singapore Pierre Balmain.

Borduur je eigen Sinterklaas


Het zal je niet ontgaan zijn dat afgelopen zaterdag Sinterklaas met zijn Pieten in Nederland is aangekomen. IneM bezocht op dat moment de tentoonstelling Luther in Museum Catharijneconvent. In de museumwinkel kwam IneM de textielkaart met Sinterklaas tegen en dacht meteen aan mij. Textielpost is dan wel afgesloten maar een mooie kaart wil je graag ontvangen. En dan ook nog eens met een toepasselijke postzegel waarop een klomp staat afgebeeld want het is nu de tijd om de schoen of klomp te zetten!

De mooiste foto’s van GLOW 2017


Op woensdagavond 15 november bezocht ik GLOW in Eindhoven en bij de Sint-Catharinakerk maakte ik de foto Love Light Shining. Deze foto stuurde ik in voor de fotowedstrijd die het Eindhovens Dagblad organiseerde. Uit honderden foto’s koos kunstredacteur Rob Schoonen twaalf foto’s waaronder mijn foto Love Light Shining. Ontzettend leuk dat mijn foto erbij zit!


De twaalf mooiste foto’s van GLOW 2017 kun je hier bekijken.

Dalbyvanten – Nålbindning


MaaikeW: ‘In jouw textielkaartencollectie bevinden zich al een aantal kaarten met wanten, vooral vertegenwoordigd uit het hoge Noorden. Deze aanvulling vond ik bij de VVV in Torsby, provincie Värmland. Het is traditie in Zweden om handschoenen en mutsen met borduurwerk te versieren. Een extra reden om goed op je mooie handschoenen te passen om verlies te voorkomen. In Zweden heb je Lovikkavanten en, ontstaan in 1892, geregistreerd als Lovikka wanten merk in 1961 en in 2007 ging de fabriek Lovikka wanten AB failliet, de wanten stonden in 1998 nog op een postzegel.’

Foto: Per Eriksson

Een filmpje over de uitleg van de handwerktechniek nålbindning die gebruikt wordt voor de Dalbyvanten kun je hier bekijken.

Tegendraads


Thijs van Buuren aan het werk in zijn atelier.

Thijs van Buuren (30) was op zijn veertiende fan van heavy metalbands als Slipknot en Korn. De emblemen van deze bands waren erg duur, dus besloot Thijs ze zelf te maken op de machine van zijn moeder. Binnen de kortste keren had hij een handeltje. Op school wilde iedereen een embleem van hem.
Het maken van al die emblemen duurde erg lang. Zijn vader stelde voor om een borduurmachine te kopen en een bedrijf te beginnen. Langzaamaan begon zijn bedrijf steeds meer vorm te krijgen en op een gegeven moment zei een docent – inmiddels volgde Thijs de opleiding Industrieel Product Ontwerpen – ‘Waarom zit jij hier eigenlijk nog?’. Thijs stopte met zijn studie en richtte zich volledig op Tegendraads.

Het maakproces begint in zijn hoofd. Het liefst werkt hij met abstracte vormen en figuren. Zijn werkplezier haalt hij uit het bedenken van de ontwerpen: de lijnen, hoeveel lagen draden er nodig zijn, de kleuren, de steek, de stof. Zijn eigen kledinglijn heeft Thijs al, maar wat voor plannen heeft hij nog meer? Het mag allemaal nog veel grootser, een fabriekshal vol borduurmachines lijkt hem wel wat.

Bron tekst: dagblad Trouw
Foto: Patrick Post

Tapijt van Vlaardingen


Op 9 november zijn de eerste officiële borduursteken gezet voor het Tapijt van Vlaardingen. In het kader van de herdenking van de Slag bij Vlaardingen – 1018, worden vier panelen geborduurd met afbeeldingen van deze slag. De afbeeldingen zijn gemaakt door illustrator John Rabou en geheel in stijl van het beroemde Tapijt van Bayeux dat de Slag bij Hastings in 1066 verbeeldt. Het borduurwerk wordt uitgevoerd door vrijwilligers. Hopelijk kan men het Tapijt van Vlaardingen in de zomer van 2018 onthullen tijdens de grote herdenking van de Slag bij Vlaardingen.