Een maand geleden plaatste ik een bericht over een borduurwerk met de vraag wie dit heeft gemaakt: koningin-moeder Emma, koningin-moeder Anna-Paulowna óf misschien iemand anders? Voor een antwoord stuurde ik een mail naar Paleis Het Loo met daarin de vraag. Op 22 december 2016 kreeg ik het volgende antwoord:
Geachte mevrouw Smith,
Dank voor uw attente berichtje over wat u is opgevallen over het borduurwerk dat in de tafel is verwerkt.
Als conservator interieurtextiel heb ik gemeend dit borduurwerk aan Anna Paulowna te moeten toeschrijven op basis van de stijl van het patroon. De tafel is voor dit borduurwerk gemaakt, en het werd warempel goed beschermd achter het opklapbare deel van het blad. Ik ga derhalve niet uit van (licht)schade van een origineel uit het derde kwart van de 19de eeuw, waardoor vervanging later in die eeuw (door koningin Emma) noodzakelijk werd. Daarbij: ook na de dood van Anna Paulowna in 1865 werd haar gedachtenis zeer geëerd en zal men een ‘relikwie’ niet licht hebben willen vervangen.
De echte expert bent u natuurlijk en ik ben benieuwd of u mijn opvatting deelt. Paleis Soestdijk beschikt naar mijn weten niet over een harde bron die aantoont dat koningin Emma de maakster van het borduurwerk is. Als dat wel zo is, dan zou mij dat verrassen; ik meen dat ik de stijl of smaak van koningin Emma, waar het gaat om de keuze van patronen, enigszins ken.
Op uw site wordt gesuggereerd dat wij conservatoren elkaar hierover in de haren vliegen, maar stelt u uw volgers svp gerust: meestal vallen dit soort zaken wel op een vriendelijke manier te lossen.
Met vriendelijke groet,
dr. Paul Rem
Conservator Kunstnijverheid (meubelen en zilver)
Naar aanleiding van het antwoord van de heer Paul Rem stuurde ik de volgende mail:
Beste heer Paul Rem,
Hartelijk dank voor uw reactie. Ik zal uw antwoord op mijn blog plaatsen.
Toch heb ik nog een vraag. Op het tekstkaartje staat vermeld: wol en zijde. De zijde kan ik niet op mijn foto ontdekken. Dit kan wellicht komen doordat ik van enige afstand de foto heb moeten maken waardoor ik geen perfect zicht had op het borduurwerk. U dateert het borduurwerk uit de derde kwart van de 19e eeuw, dat naar mijn idee klopt. Vanaf circa 1850 is men de zogenaamde Berlijnse wol gaan gebruiken. Sinds de jaren zestig van de 19e eeuw werd wollen garen met de veel goedkopere anilineverven gekleurd, waardoor het ook een massaproduct werd.
U schrijft dat de tafel voor dit borduurwerk is gemaakt. De tekst op de tentoonstelling vermeld dat de tafel uit de jaren 1820 dateert en enkele jaren na de afscheiding van België kregen de Oranjes de persoonlijke eigendommen terug die zij daar hadden moeten achterlaten. Anna Paulowna plaatste de tafel op Paleis Soestdijk in haar salon.
Echter, het jaartal van de tafel komt dan niet overeen met de tijd waaruit het borduurwerk dateert. Misschien heeft u nog achtergrondinformatie waardoor dit te verklaren is?
Met vriendelijke groet,
Berthi Smith
Direct na het verzenden van mijn mail kreeg ik een automatisch antwoord: ‘Tot 4 januari zal ik niet aanwezig zijn en niet in de omstandigheid zijn uw elektronische berichten te beantwoorden. Paul Rem.’ Hierna werd het stil en is er geen antwoord meer gekomen op mijn laatste vraag.
Dhr. Paul Rem zit natuurlijk nog steeds na te pluizen wat of nu WAAR is !!
Zoveel deskundigheid vraag natuurlijk om een gedegen antwoord.!!
@Licia, zoals je weet heb ik veel geduld en wacht ik rustig af.
We wachten op het e.v. vervolg.
Toch leuk dat je antwoord hebt gehad en nu afwachten op antwoord. En misschien dat je dit borduurwerk van dichtbij mag bekijken
Succes!
Goed weekend
groetjes, Truus uit Drenthe
Oh, wat spannend Berthi. Je trouwe volgers houden hun adem in en wat betreft de uitkomst… laat die overigens allerleukste mijnheer Paul Rem zijn borst maar nat maken. Wij vertrouwen je blind want: onze Berthi S. weet van wanten en nu mijnheer Rem nog.
Een ♥-elijke groet.
Hopelijk komt er nog een uitnodiging.
Mevrouw Smith. U als groot textielkenner wilt u hier komen en het kleed heel goed bekijken en de technische kant bekijken dat wij voor eens en altijd duidelijk hebben aan wie wij dit borduurwerk toe kunnen schrijven.
We wachten af wat er volgt…
We horen het nog.
@Aty, ik hoop het!
Dat was ook mijn eerste gedachte; Berthi krijgt een uitnodiging om e.e.a. eens opnieuw en wat meer van dichtbij onder de loep te nemen.
Eergisteren heb ik eindelijk de tentoonstelling over Anna Paulowna bezocht, en natuurlijk met extra belangstelling de tafel en, met name, het borduurwerk bekeken. Toen moest ik ook meteen aan jou denken; want je had nog geen antwoord van Paleis het Loo op je weblog gezet.
Wat mij verbaast is dat je nu antwoord hebt gekregen van Paul Rem en niet van een van de textielconservatoren; ik zou verwachten dat zij er (nog) meer verstand van hebben dan de heer Rem.
Ik ben benieuwd naar het vervolg! (Misschien ga ik komende week nóg een keer naar “het tafeltje” kijken)
Groeten van Digna..
@Digna, zou leuk zijn als je nog eens naar het tafeltje met het borduurwerk gaat kijken. Misschien kun je ons daarna vertellen of er behalve wol ook zijde garens zijn gebruikt zoals het tekstaartje vermeld en of de petit point borduursteek is toegepast.
Berthi, het is inderdaad petit point. Ook de lichte achtergrond is helemaal in petit point. Misschien is het zo dat geborduurd is met wol op een ondergrond van zijde? Zou wel zonde zijn van de zijde, want daar zie je dus helemaal niks van! Maar kennelijk wordt zijden gaas gewoonlijk gebruikt voor petit point borduren; misschien vanwege de eigenschappen van dat materiaal? Daar weet jij misschien meer over. Maar ook linnen wordt gebruikt als ondergrond voor petit point.
Ik zal nu zéker nog eens gaan kijken!
Groeten van Digna
@Digna, het is inderdaad heel goed mogelijk dat de ondergrond zijdegaas is, vandaar dan ook de vermelding ‘wol en zijde’ op het tekstkaartje. Er is dan geborduurd met wollen garens op een zijdegaas ondergrond met de petit point borduursteek. Het lijkt mij gemakkelijker om met wollen garens op een zijdegaas te borduren dan op linnen.
Ik ben benieuwd of je nog iets nieuws ontdekt als je het borduurwerk opnieuw gaat bekijken. Ik hoor het graag van je.
Wat een geweldig verhaal. Je zou bijna Blauw Bloed inschakelen om het beter uit te kunnen/ mogen zoeken.