Art Nouveau damast


Fraai gestileerde bloemmotieven en gracieus weergegeven vogels sieren in het eerste kwart van de 20ste eeuw veel tafelgoed. In deze tijd van de Art Nouveau nodigen Nederlandse linnenweverijen kunstenaars uit om voor hen damastpatronen in die stijl te ontwerpen. Damast wordt vaak in één kleur – wit – geweven. De subtiele, verfijnde patronen ontvouwen zich pas wanneer je in de juiste hoek kijkt. Chris Lebeau wordt bekend in die tijd, door meer dan 60 oogstrelende ontwerpen voor damast te maken. Het TextielMuseum maakte een selectie uit een reeks prachtige damasten in Art Nouveau stijl, geweven in het begin van de 20ste eeuw en presenteert deze tot en met 1 november 2015 in de expositie Art Nouveau damast.

Rond 1900 vindt er internationaal een vernieuwing plaats in de kunstnijverheid. Deze stroming – Art Nouveau of Jugendstil genoemd – kenmerkt zich vooral door het breken met de gewoonte om klakkeloos historische stijlen na te volgen. Een nieuwe eeuw vraagt om een nieuwe kunst. De Engelse Arts & Crafts beweging is een groot voorbeeld. Zij propageert de visie dat een goed ontworpen product, met vakmanschap vervaardigd, de kloof tussen maatschappij en publiek overbrugt. Decoraties worden vaak ontleend aan de natuur of aan kunstnijverheid uit het verleden. Sommigen ontwerpers ontdekken de Oosterse kunst als inspiratiebron, vooral de Japanse houtsnede. Motieven worden gestileerd, nabootsing van de natuur wordt afgewezen.

In Nederland zijn er twee stromingen in de Art Nouveau te onderscheiden. Enerzijds zijn er sierkunstenaars die streven naar een sierlijke en elegante vormgeving. Zij laten zich inspireren door de Franse en Belgische Art Nouveau. Deze richting wordt wel aangeduid als ‘curvi-lineair’, of ironisch als ‘sla-oliestijl’. Zwierige natuurvormen en motieven in een simpel, gestileerd lijnenspel zijn kenmerkend. De andere stroming, vaak aangeduid met ‘constructieve richting’ laat een grotere soberheid en een strakkere vormgeving zien. Invloed vanuit Duitsland en Oostenrijk is hier onmiskenbaar. Bij Nederlandse textielontwerpers is deze stijl niet bijzonder populair.