Van de Amstel tot de Schelde


Gisteren bezocht ik de expositie Van de Amstel tot de Schelde in het Maagdenhuismuseum te Antwerpen. Deze tentoonstelling loopt nog tot en met 29 juni 2014. Heb je plannen om hier naar toe te gaan, neem dan deel aan de rondleiding.

Van 1552 tot 1882 was het Maagdenhuismuseum een weeshuis voor meisjes of ‘maegdeckens’. Ze kregen er onderwijs, leerden naaien en kantklossen en voerden huishoudelijke taken uit. Het Maagdenhuis was de tegenhanger van het Knechtjeshuis. Daar vonden weesjongens onderdak.


Een weesmeisje in de toegangspoort van het Maagdenhuismuseum.


Houten Clara tref je op de binnenplaats (binnenkoer) van het museum aan. Houten Clara is een 17e eeuws eikenhouten beeld dat ooit dienst deed als de hoofdpijler van een trap in de voorbouw van het weeshuis. Het stelt een weesmeisje in uniform voor. Het beeld inspireerde Hendrik Conscience tot het schrijven van de novelle Houten Clara.


De binnenplaats van het Maagdenhuismuseum. Het museum is ondergebracht in een historisch pand uit de 16e-17e eeuw. Het gebouw is nu een monument waar het OCMW in ondergebracht is en waar op de benedenverdieping van het gebouw exposities zijn te vinden.


Poppen aangekleed in de dracht van het Maagdenhuis in Amsterdam.

Net als in Antwerpen had je in Amsterdam ook een weeshuis met de naam het Maagdenhuis. Twee Amsterdamse vrouwen namen in 1570 de zorg op zich voor enkele meisjeswezen. Daarmee begon de lange geschiedenis van Het Roomsch Catholijck Maagdenhuis. Het weeshuis groeide snel en na verschillende verhuizingen in het centrum van de stad werd het in 1628 gevestigd aan het Spui. Het was opgericht voor katholieke weesmeisjes in de leeftijd van ongeveer acht tot veertien jaar. Jongere weesmeisjes werden vanuit het weeshuis ondergebracht in gastgezinnen. In 1780 werd besloten het complex van allerlei panden te vervangen door nieuwbouw. Uiteindelijk kwamen de weesmeisjes onder de hoede van de Zusters van de Liefde uit Tilburg en in 1953 werd het weeshuis gesloten. In het Maagdenhuis is nu het bestuurlijk centrum van de Universiteit van Amsterdam en de Hogeschool van Amsterdam gevestigd en is geen museum geworden zoals het Maagdenhuis in Antwerpen. Op de expositie Van de Amstel tot de Schelde zie je dat de verschillen in opleiding en opvoeding van beide weeshuizen niet eens zo groot waren ondanks de grote afstand.


In een vitrine zien we de kleine, maar zeer fraaie pronkrol van het weesmeisje Cara van der Pels.


Zeer vakkundig maakte Cara miniatuurkleertjes. Tevens borduurde zij de jaartallen 1900 en 1908 op haar pronkrol. Heeft zij 8 jaar gewerkt aan de kleine pronkrol of zou Cara 8 jaar in het weeshuis hebben gewoond?

4 gedachten over “Van de Amstel tot de Schelde

  1. Alweer een vervolg over de tentoonstelling in Antwerpen en wat een mooie foto’s,
    op dat binnenplaatsje zou ik wel eens een dagje willen zitten om te borduren.
    En vandaag krijgen we er ook nog wat literatuur bij ( Clara) veel dank !!

  2. Heerlijk al deze informatie over de weesmeisjes.
    Wat een prachtig handwerkstukken zijn de miniatuurkledingstukken!
    De schilderijen vind ik ook heel mooi met zoveel details.
    Je hebt daar vast erg genoten op de tentoonstelling!
    groetjes,Truus

  3. dat moet een feestelijke zondag voor je zijn geworden, Het broekje deed me denken aan de broeken van mijn Oma die mijn moeder moest verstellen, Ik mocht de kantjes van de pijpen tornen, Dat waren ook nog ongesloten broeken , d w z de kruisnaad was net gesloten. Ze heeft die broeken gedragen tot aan haard dood vlak na de oorlog. De verhalen achter de weesmeisjes blijven fascineren Basje

  4. God zij dank dat u het museum bezocht.Nu kan ik van aan mijn pc meekijken en lezen over de weesmeisjes van t……….M.H.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *