Bij de expositie Fabulous Fifties – Fabulous Fashion, die in het Gemeentemuseum Den Haag is te zien tot en met 3 februari 2013, verschijnt een prachtige, rijk geïllustreerde catalogus.
‘The Fifties had a special feeling of warmth…’ Een uitspraak van Audrey Hepburn zoals ik lees op de eerste pagina van de catalogus. Velen zullen achter deze woorden staan, want het is niet voor niets dat de laatste tijd de jaren vijftig van de vorige eeuw zo in de belangstelling staan. De jaren vijftig kenmerken zich door de naoorlogse wederopbouw, de toegenomen welvaart en vrije tijd, een televisie, wasmachine, meer auto’s, de eerste zelfbedieningswinkels. Een nieuw tijdperk brak aan.
Nadat Parijs haar toppositie als centrum van de mode door de oorlog had verloren aan de Verenigde Staten , deed zij haar uiterste best deze te heroveren. Dat lukte door de ‘New Look’ van Christian Dior, die vanaf 1947 de mode zou domineren. De wijde rokken zouden tot ver in de jaren vijftig populair blijven.
Na de ‘New Look’ volgden verschillende lijnen zoals in 1948 de Zigzag-lijn, de Tulp-lijn in 1953, de H-lijn in het najaar 1954, de A-lijn in het voorjaar 1955 en de Y-lijn in het najaar 1955, lees ik in de catalogus. De nieuwe mode werd veelvuldig nagemaakt, zelf of met hulp van thuisnaaisters.
Katoen was een populair materiaal voor dagjurken, evenals de moderne kunststoffen. Om haar jurk te beschermen droeg de vrouw des huizes katoenen huishoudschortjes.
In de jaren vijftig groeide steeds meer de belangstelling voor separates: afzonderlijke kledingstukken, die je onderling kon combineren. Losse rokken en truien, blouses en twinsets. Aandacht voor de accessoires ontbrak niet. De vrouw ging niet de deur uit zonder handschoenen en hoed.
Als we aan de mode van de jaren vijftig denken dan kunnen we niet om de rock-‘n-roll heen. Gekleurde jasjes, smalle stropdassen, smal toelopende broekspijpen en de vetkuif. Om de rokken wijd uit te laten staan, werden petticoats gedragen.
De Hollywoodfilms hadden ook directe invloed op de mode. Audrey Hepburn zorgde ervoor dat de eenvoudige combinatie van een zwarte broek en zwarte trui in de mode raakte. Brigitte Bardot trouwde in 1959 in een roze met wit geruite jurk. Hiervan afgeleid is de term ‘BB-ruitje’. Marlon Brando werd in 1953 een stijlicoon voor de jeugd door zijn rol in The Wild One. Marlon Brando droeg een spijkerbroek met opgerolde broekspijpen, een wit T-shirt, een leren jack en pet. Ook populair was de kleedstijl van James Dean: jacks, spijkerbroeken en open overhemden in kakitinten.
De vrije tijd nam toe in de jaren vijftig. De werkweek werd teruggebracht van zes naar vijf dagen. Men trok erop uit en het bermtoerisme nam toe. Tijdens deze weekenduitstapjes had men een andere garderobe nodig; de vrijetijdskleding was geboren. Gemakkelijke, praktische en luchtige kleding.
Links: Emilio Pucci, Après-ski tuniek, Florence 1953, katoen, handbeschilderd en -bedrukt; Emilio Pucci, Broek, Florence 1954, wol. Rechts: Charles Montaigne, Ensemble model ‘St. Tropez’, Parijs zomer 1960, katoen.
De jaren vijftig en zestig waren de laatste twee decennia waarin op grote schaal formeel werd uitgegaan. De avondjurken en cocktailjurken waren sprookjesachtig in de jaren vijftig. Het verschil tussen een korte avondjurk en een cocktailjurk was moeilijk te omschrijven. Een korte avondjurk was iets fraaier en meer gedecolleteerd, terwijl de cocktailjurk vaak mouwen had. Met cocktailjurk kon ook een geklede jurk worden bedoeld, geschikt om in uit te gaan tussen ongeveer vijf uur ’s middags en zeven uur ’s avonds.
Van links naar rechts: Dick Holthaus Cocktailjurk, Amsterdam circa 1958/1960, zijde. Jean-Pierre Cocktailjurk, Leiden, circa 1960, zijde. Dick Holthaus Cocktailjurk (pret-à-porter), Amsterdam circa 1960-1963, fibranne.
In de jaren vijftig werd nog veel kleding zelf gemaakt of uitbesteed aan een huisnaaister. Verschillende modebladen brachten knippatronen op de markt zoals Vogue en Burda. Hierbij waren patronen van Parijse couturiers. Om deze patronen te kunnen maken, was goede naai-ervaring nodig. Door Libelle en Margriet werden eenvoudiger patronen geleverd, of door de zelfmaak-modebladen Marion en Madeleine.
Links: Mevrouw C.J. Hubert van Blijenburgh, Namiddagjurk, gemaakt naar twee Vogue patronen, Nederland 1961, zijde (Metz & Co). Rechts: Mevrouw C.J. Hubert van Blijenburgh, Namiddagjurk, Nederland 1954, zijde (Metz & Co).
De mode van de jaren vijftig was vrolijk en hoopgevend. Opnieuw komt de jaren vijftig mode en sfeer in de belangstelling, maar anders. Een voorbeeld laat de cover van de eerste Nederlandse editie van Vogue zien.
Zoals je leest gebeurde er veel in de jaren vijftig van de vorige eeuw. Bovenstaande tekst is daarbij slechts een fractie van de informatie die de prachtig, rijk geïllustreerde catalogus Fabulous Fifties – Fabulous Fashion biedt. Conservator Mode Madelief Hohé stelde de tentoonstelling samen en schreef de tekst voor de catalogus. Het is een heerlijk kijk- en bladerboek met duidelijke beschrijvingen. De catalogus is onder andere te koop in de museumwinkel van Gemeentemuseum Den Haag en kost € 20.
ISBN: 9-789040-007736.
Bron: Catalogus Fabulous Fifties – Fabulous Fashion
Wat een heerlijk stukje heb je weer geschreven.
Misschien ga ik nog wel naar Den Haag om het allemaal in het echie te zien.
Fijn dat je dat allemaal voor ons bijhoudt 🙂
dat was een ogenblik terug in de tijd, Zulke “jurken” heb ik gedragen, Basje
Al ben ik het dan helemaal niet eens met de uitspraak van Audrey Hepburn, dat neemt niet weg dat ik de mode van de jaren 50 wel kan waarderen. Misschien toch maar weer eens naar Den Haag?
ja, toen waren vrouwen nog dames …
Ja, het is een weer een mooie catalogus die goed past bijhet rijtje van catalogi van eerdere tentoonstellingen over mode in het Haags Gemeentemuseum. De tentoonstelling zelf is nog leuker, ik was er vorige week met mijn vriendin. Berthi, ben je er al geweest? De tentoonstelling is niet zó groot als Mode ♥ Kunst maar wel weer prachtig vormgegeven. Binnenkort zet ik foto’s op mijn blog, maar nu was eerst een concert van gisteravond aan de beurt. Prettig weekend!
@Tineke, nee, ik ben zelf nog niet geweest, maar deze expositie staat zeker op mijn agenda. Het Gemeentemuseum Den Haag heeft iedere keer fantastische mode-exposities met een fraaie catalogus. Het is altijd genieten! Ik ga heel graag naar dit museum! Ik kijk uit naar je foto’s die steevast ontzettend mooi zijn. Net zag ik al de mooie foto’s van het concert dat je bezocht.