Het eerste deel van Textiel in Indonesië kun je in deze log lezen. Vandaag het vervolg Batik in Indonesië door Marjo B-W:

‘Indonesisch batik is sinds oktober 2009 als cultureel erfgoed op de Werelderfgoedlijst van de Verenigde Naties geplaatst. Hieruit blijkt hoe belangrijk batik is verweven in het leven van de Indonesiër. Ik zal hier niet uitweiden over de betekenis van motieven en kleuren, en wanneer wat door wie gedragen wordt, daarover staat al veel informatie op internet zoals op deze website en deze website.
Solo is, tezamen met de zusterstad Jokjakarta, het middelpunt van de Indonesische batikindustrie op Java. Zelfs tussen deze twee steden die zo’n 65 km uit elkaar liggen, komen verschillen in motieven voor.
In Solo staat het Batik Museum. Het is een prachtig wit gebouw met zo’n 700 stukken batik tentoongesteld (van de duizenden die het museum heeft). Ik had indertijd in het Textielmuseum in Jakarta al verschillende historische stukken gezien, maar hier hangen er nog veel meer. Ook heeft het museum een grote werkplaats waar je kunt zien hoe het batik gemaakt wordt.



Er wordt veel batik thuis gemaakt; er is een complete wijk in Solo waar bijna elk gezin zich bezighoudt met het maken van batik, ieder met z’n eigen specialisatie.
En dan is er Pasar Klewer, de batikmarkt. Je weet niet wat je ziet. Een groot overdekt winkelcentrum met op de begane grond allemaal piepkleine winkeltjes waar batik verkocht wordt. Een looppad van een meter breed ertussen, geen ventilatie dus lekker op temperatuur. Je ziet door de bomen het bos niet meer. Ik was blij verrast dat de verkopers hier niet opdringerig waren. Je kunt rustig langslopen en kijken, alleen als je iets beetpakt of een vraag stelt, komt men in actie. Veel van de batik is niet naar “onze” Europese smaak want het zijn donkere en sombere kleuren, maar er wordt steeds meer modernere kleding gemaakt waarbij donkerbruin batik afgewerkt wordt met bijvoorbeeld fuchsiarose of turkoois. Er hangt veel vrolijke viscose batikkleding, bijvoorbeeld jurkjes voor omgerekend nog geen € 3 per stuk. Na tweemaal wassen vallen ze uit elkaar want de kwaliteit is navenant de prijs, maar toch draagt het voor die korte periode heel lekker koel. Het echte batik is gemaakt van katoen, en ruikt nog steeds naar was.
Op straat werden we aangeklampt door mannen die ons de weg wilden wijzen naar verkooppunten van prachtige batikstoffen. Via eentje kwamen we terecht in een prachtige winkel (met airco) waar alle ruimtes vol hingen met hun eigen specifieke kleding: hemden voor mannen, T-shirts, jurken voor vrouwen, bloezen, sarongs (lappen die mannen én vrouwen als rok om de middel knopen), tafelkleden, spreien en nog veel meer. Helaas mocht ik hier geen foto’s maken. Achterin was een werkplaatsje waar ik wel foto’s mocht maken. Een deels overdekte ruimte (geen airco maar wel met een half open dak) waar een aantal mensen bezig waren met het handmatig bedrukken of beschilderen van batik. Ze bleven rustig doorwerken terwijl we rondkeken.


Een paar dagen later waren we op Bali. Op Bali wordt naast het traditionele batik, ook een heel ander soort batik gemaakt qua motieven en kleuren, niet alleen voor kleding maar ook voor patchwork. Veel van de patchworkstoffen wordt geëxporteerd naar onder andere de Verenigde Staten, Europa en Australië. In de hoofdstad Denpasar is een winkelstraat, de Jalan Sulawesi, die bijna alleen maar stoffenwinkels telt. Ook de (hoge) stoep wordt bij de winkels betrokken, zodat je over straat moet lopen. In dit geval waren er een paar zeer opdringere vrouwtjes die ons persé bepaalde winkels in wilden hebben en ons bleven achtervolgen zolang we in deze straat liepen.



Veel van deze stoffenwinkels hebben voornamelijk stoffen voor (feest)kleding of voor in huis, en een rek met batik voor sarongs, maar er zijn ook een paar winkels met batik voor patchwork. In deze winkels worden vaste prijzen gehanteerd; het heeft geen zin te onderhandelen over de prijs, maar dat zou je ook niet durven als katoenen stof voor omgerekend € 2 per meter wordt verkocht! Het zijn geen echte patchworkwinkels, en fat quarters bijvoorbeeld werden niet verkocht, alles ging per meter. Kortom, het was lekkerbekken met zoveel keus voor zulke prijzen, maar ik heb me moeten inhouden: weinig ruimte in de koffer! Gelukkig wel iets mee kunnen nemen. Helaas kon ik geen adres vinden van werkplaatsen waar deze batik gemaakt wordt, maar op internet vond ik een uitgebreid verslag van de eigenaresse van een Nederlandse quiltwinkel die daar een paar jaar geleden geweest is. Leuk om te lezen met veel foto’s!’