Aan het begin van de expositie Mode ? Kunst, een affaire schreef ik een berichtje, nu is de tentoonstelling voorbij en kijk ik terug.

Maarten Spruyt had de mode-expositie vormgegeven in het Gemeentemuseum Den Haag. De stijl werd doorgevoerd in de bijbehorende catalogus. Op de cover van het septembernummer 1966 van de Franse editie Vogue prijkt een Mondriaanjurk van Yves Saint Laurent.


De zomercollectie 2008 van Dior Couture, ontworpen door John Galliano, bracht een ode aan het werk van Gustav Klimt. Net als in Klimts schilderijen zijn de felle kleuren, gouden vlakken en drukke geometrische patronen in deze couturekleding aanwezig.




Een wandelkostuum: jasje, rok, blouse, ondermouwen uit circa 1906-1907. Vanaf 1904 verkocht Metz & Co te Amsterdam Liberty japonnen uit Engeland.


Detail van het wandelkostuum, prachtig smockwerk.


De losse ondermouwen van het wandelkostuum. Fraai borduurwerk en smockwerk.


Een middagjapon met tuniek uit 1914 die ontworpen is door Herman Kloppers en gedragen door zijn echtgenote Else van Duyn. Madelief Hohé schrijft het volgende in de catalogus: ‘Op de verschillende scholen voor kunstnijverheid die werden opgericht in Nederland, werd speciaal onderwijs gegeven in “sierkunst”. Voor decoraties op kleding bleef borduurwerk populair, waarvoor alternatieve patronen werden bedacht, bijvoorbeeld geïnspireerd door de natuur. De bloemen konden gestileerd worden weergegeven, maar ook op alternatieve wijze, passend bij de vormen van de Nieuwe Kunst. Het ging hier om fraai handwerk, in tegenstelling tot de florale motieven in machinaal geweven stoffen die populair waren in de Parijse mode en de vele linten en kantjes aan deze kledingstukken. Een mooi voorbeeld van de moderne siernaaldkunst is het gestileerde borduurwerk van een vlinder, op een japon uit 1914, die ontworpen is door de toneelspeler Herman Kloppers. De vlinder die aan de voor- en achterzijde de japon bij de hals siert is vormgegeven in de smaak van de Nieuwe Kunst. Ook het felle kleurgebruik, in de opvallende combinatie van helgroen, paars en lila maakt een zeer moderne, artistieke indruk. De vrouw die de japon droeg, moet een opvallende verschijning zijn geweest. Zij was de actrice Else van Duyn, die geboren werd als Peggy Nicoline Moltzer (1881-1930), en met wie Kloppers in 1914 in het huwelijk trad.’


Onder de gestileerde geborduurde vlinder zie je het geborduurde swastika motief, waar we al vaker over gesproken hebben.


Korte rokken en jurken voor volwassen vrouwen, zónder korset, met genoeg vrijheid om moderne dansen als de charleston in te kunnen dansen: de mode behelsde het allemaal in de jaren twintig van de vorige eeuw. Moderne vrouwen lieten hun lange haar kort knippen en rookten net als de mannen sigaretten. De moderne vrouw kon bovendien aanspraak maken op ontwikkeling en een werkzaam leven. Haar garderobe gaf blijk van haar moderne principes met een esthetiek van de moderne tijd. Op de foto zijn twee dagjurken te zien van het modehuis Metz & Co. De linker jurk dateert van circa 1927-1928 en is gedragen door de actrice Else van Duyn. Rechts de jurk uit 1926 die gedragen werd door mevrouw C. Zwart-Cleyndert, de tweede echtgenote van Piet Zwart.


In de jaren twintig van de vorige eeuw was Sonia Delaunay een bekende kunstenaar die door de abstracte schilderkunst werd geïnspireerd om stofontwerpen te maken. In totaal maakte ze meer dan 2000 stofontwerpen, waarvan circa 200 voor het modehuis Metz & Co in Amsterdam. Op de tentoonstelling was zowel stofstaaltjes als kleding te zien. Op de expositie Liefde! Kunst! Passie! in 2009 was ook werk van Sonia Delaunay te zien.


De Bijenkorf verkocht stofontwerpen van Karel Appel. Dit stofontwerp is van 1957. Het schilderij dateert uit 1960 van Jaap Nanninga: Compositie met blauw.


Ontwerp van Maarten van Dreven uit circa 1966. Een mini-jurk en jas geïnspireerd door soft-edge plastieken, Engelse beeldhouwkunst.


De tweede mini-jurk van links is een ontwerp van Frans Molenaar voor zijn lentecollectie in 1972. Het ontwerp is geïnspireerd door werk van Bob Bonies. De derde mini-jurk van links is een op-art jurk met ceintuur uit 1966. Etiket: N.V. Magazijn De Bijenkorf. De jurk is bedrukt in op-art print, Victor Vasarély-motief. De mini-jurk van vlieseline helemaal rechts op de foto dateert van circa 1969. De jurk is bedrukt in rasterprint met het portret van Bob Dylan.


Vanaf de jaren zeventig uit de vorige eeuw kwam de invloed van de Japanse mode. Asymmetrie, nadruk op sculpturale vormen en simpele decoraties en verfijnde materialen bepaalden het uiterlijk van de kleding van grote ontwerpers als Comme des Garçons. Ook experimenten met kunststoffen had vernieuwde kledingvormen tot gevolg. In de jaren tachtig van de vorige eeuw werd in Nederland volop met minimalistische principes in kleding geëxperimenteerd.


Avondjapon van Margaine-Lacroix, Parijs circa 1900-1910.


Detail van de avondjapon, banden met borduurwerk in de vorm van een klassieke meander.


Links: Leo Simonis, Arts & Modes, Amsterdam, circa 1910-1915. Rechts: Liberty & Co?, japon circa 1912.


Dit is een beknopt overzicht van de expositie Mode ? Kunst, een affaire, die je een beeld geeft van de mode uit verschillende tijdsperioden.