Quaker merklappen

Erica Uten verzorgde gisteren in Nijkerk een lezing met de Quaker merklap als onderwerp. In het kort geef ik hier een samenvatting over dit interessante thema.

Zo’n tien jaar geleden begonnen de twee Engelse dames Carol Humphrey en Jacqueline Holdsworth aan een onderzoek naar de geschiedenis van de Quaker merklappen. Het archief van de Ackworth School was een belangrijke bron.

Wat is een Quaker? Een Quaker is een volgeling van een religieuze beweging die bekend staat onder de naam Genootschap der Vrienden die door George Fox werd opgericht in 1650. Ze zijn vredelievend en tegen de slavernij. In 1682 stichtte de beroemde Quaker William Penn de staat Pennsylvania. In het gebied werden verschillende wetten ingevoerd die als basis de leer van George Fox hadden. In Nederland zijn zo’n vier tot vijf groepen. De Quakers beschouwen de opvoeding en het leren voor de kinderen als erg belangrijk. De eerste Quakerschool voor de armere kinderen, zowel jongens als meisjes, werd in 1779 opgericht in Ackworth. De kinderen kwamen overal vandaan. Zij verbleven een aantal jaren op deze school totdat zij klaar waren met hun opleiding. Hierna gingen zij pas weer naar huis. Al die jaren hadden de kinderen hun ouders niet gezien. Op school was het erg belangrijk om in stilte te werken. Lezen, schrijven en rekenen behoorden tot de belangrijkste vakken. Het was wel noodzakelijk dat er inkomsten kwamen voor de school. Hiervoor moesten de jongens op het land werken en de meisjes handwerken.

Tot nu toe zijn er circa 200 tot 225 Ackworth merklappen bekend die op de Ackworth School zijn gemaakt en daar ook bewaard worden. Het oudst gedateerde merklapje is van 1782. We hebben het dan over een eenvoudig rood alfabettenlapje. Stoplappen maakten de meisjes ook. Ze zijn vaak vierkant en hebben meestal vijf stoppen. Verder zijn er rechthoekige tekstmerklappen en medaillon merklappen bekend.

De oudste medaillon merklap dateert van 1790. Prachtig van kleur en opbouw. Het patroon van de Mary Wigham merklap is te vinden bij Jacqueline Holdsworth op haar blog Needleprint. De patronen zijn niet uniek, maar de samenstelling van deze Quaker merklappen wel. Opvallend zijn de halve en hele achthoeken. Alle Quaker lappen zijn anders, maar toch herkenbaar. De jongste merklap dateert van 1815. We praten dus over een tijdsbestek van 25 jaar waarin deze medaillon merklappen zijn gemaakt. Na 1820 ging de wereld voor de Quakers open. Vele veranderingen, moderniseringen. Andere vakken werden toegevoegd op de Ackworth School zoals de Franse taal en Sport en Spel. In 1847 mochten de leerlingen voor het eerst vier weken op vakantie. Na 1820 werd er nog steeds handwerkles gegeven, maar de herkenbare Quaker merklap is dan verdwenen, in plaats hiervan kwamen de eenvoudige merklapjes.

De merklap was voor de meisjes een soort patronenboek voor de pinballs (speldenkussentjes) die zij maakten en verkocht werden op school. Het zijn ook uitsluitend de pinballs waar je de patronen van de merklappen op terugvindt. Je vraagt je dan af waarom de meisjes drie tot vier merklappen per jaar borduurden en waar zijn ze allemaal gebleven?

Erica Uten schreef de publicatie Tokens of love over de Quaker pinballs en geeft workshops in het breien van de Quaker pinball. Over het onderzoek van de Quaker merklap is een boek verschenen: Quaker School Girl Samplers from Ackworth, geschreven door Carol Humphrey. Voor meer informatie over de workshop en de publicaties kun je een e-mail sturen naar erica.uten@scarlet.be

Onderstaande Quaker pinballs zijn gebreid door Erica Uten.




17 gedachten over “Quaker merklappen

  1. Wat een kunstwerkjes, prachtig Erica.
    Mooi verslag van de lezing Berthi.

  2. Fraaie motieven. Doen – niet toevallig – denken aan de Duitse Vierlanden motieven.
    Zie bijvoorbeeld Stickmuster-jahrbuch 1984 van Eva Maria Leszner.
    Hartelijke groet, Tilleke

  3. Het zijn schitterende merklappen, en bij haar op haar site kan je er een gratis down-loaden.
    Ik heb deze ook gemaakt, en nog vele anderen samplers,het afgelopen jaar.
    Wat een schitterende breiwerken.
    Groetjes Joke en een fijne dag

  4. Ik heb nog een prachtig boek in mijn verzameling, namelijk de Quaker School Girl Samplers from Ackworth door Carol Humphrey, waar het allemaal in staat. Het is uit 2006 en uitgegeven door het Fitzwilliam museum in Cambridge.

  5. Berthi, een heel mooi verslag van de geweldige lezing die Erica gaf afgelopen zaterdag !!!
    Erica nogmaals een grote pluim daarvoor !

  6. De lezing van Erica Uten was erg gewild! En als ik jouw verslag lees, dan snap ik ook waarom.

  7. Wat zijn het toch mooie merklappen! Prachtig, die patronen. Leuk dat je de inhoud van de lezing met ons deelt!
    Janny

  8. De Quaker patronen vind ik prachtig evenals de Vierlanden. Mooi verslag! Het boek wat Tilleke noemt staat ook op mijn verlanglijstje. De pinballs doen me nu even denken aan de gebreide kerstballen van Arne & Carlos.

  9. Leuk verslag Berthi! Ik heb ook het boek van Carol Humphrey in de boekenkast staan. Indertijd werd er ook een patronenboek gepubliceerd wat binnen no-time uitverkocht was, MM heeft hier nog verslag over gedaan in Merkwaardig. Tegenwoordig kun je tegen betaling een downloadversie van dit patronenboek kopen bij Needleprint van Jacqueline Holdsworth.

  10. Het zijn prachtige motieven, je ziet dat je elk kruissteekpatroon ook kunt breien.

  11. Berthi, door jouw verslag lijkt het of ik er bij was, leuk hoor. Het patroon van Mary Wigham heb ik liggen en hoop hier echt binnenkort eens aan te beginnen.

  12. Mooi verslag Berthi, ik zie Erica op de reis van Tammy naar Duitsland zij gaat ook mee. Ik heb al een aantal jaren haar boekje. Alles voor in huis om te breien maar zoo klein nog niet durven te beginnen. Wie weet ooit.

    Ja ik ben weg van de kerstballen breien,het boek mee genomen bij Merkwaardig dag. Els had er al velen gebreid prachtig voor haar kleinkinderen kunnen ze lekker in knijpen kunnen niet stuk. Breipennen aan het zoeken ik mis er nog een. want vijf voor nodig. Fijne dag verder.

    Liefs José

  13. @Tilleke Schwarz, ze doen en beetje denken aan de Vierlanden merklap, maar toch zijn deze anders.
    Het boek dat jij noemt, heb ik vermeld in de log.

    @Johanna Zweden, een aantal jaren geleden waren er veel borduursters met de lap van Mary Wigham bezig. Ik heb heel wat fraaie voorbeelden voorbij zien komen op diverse blogs.

    @Jeanny, Erica kan geweldig vertellen. Je blijft aandachtig luisteren!

    @Basje, misschien iets voor jou om een pinball te breien?

    @Saskia, de lezing is absoluut voor herhaling vatbaar!

    @Willy, de kerstballen van de heren zijn helemaal hot!

    @Maaike, toch een mogelijkheid om te patronenboek te kopen.

    @Lupineke, van de Quaker merklappen wist ik ook bijzonder weinig.

    @Monica, dit logje is dus een mooie herinnering voor je om aan de lap te beginnen!:-)

    @josé, gezellig dat jullie binnenkort naar Duitsland gaan.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *