Neem even de tijd voor deze leuke animatiefilm van Jo Lawrence.

Sandra: ‘Wij genieten van een heerlijke vakantie in Bretagne. Natuurlijk speuren we naar textiel, kaarten, tijdschriften met patronen of info over klederdracht voor mijn moeder. Maar dus nu ook voor jouw site wellicht deze kaart. Helaas geen nadere info over dit onderwerp.’

Hier willen we meer over weten, aan de slag. Google wordt op de computer geopend en woorden als Bigouden en Bigoudènes worden ingetikt. Bigouden levert 127.000 hits op en Bigoudènes 13.100. Teveel om allemaal af te gaan. Ik zoek enkele links uit om aan te klikken waarvan ik vermoed dat ik op die website enige informatie kan vinden.

Eind 19e eeuw dragen de Bigoudènes een klein mutsje. In de 20e eeuw gaat het formaat van het mutsje veranderen. Het gaat de hoogte in, hoger en hoger. In ongeveer 1930 bereikt de hoofdtooi de hoogte van 10/20 cm en rond 1940 bereikt men het hoogtepunt bij 30/35 cm, precies zoals ze nu te zien zijn op folkloristische festivals.
De witte hoofdtooi van de Bigoudène is prachtig om te zien. In het begin werden ze gemaakt van mousseline en tule. De dansers en muzikanten dragen ze tegenwoordig van organdie. De hoge muts is fijn en rijk geborduurd met platsteken en zorgvuldig gesteven. Het haar wordt in een knot onder de muts gestoken. De twee lange linten horen sierlijk langs het linker oor te vallen. Waren er in de jaren zestig van de vorige eeuw nog meer dan 3000 vrouwen die deze fraaie muts droegen, vandaag de dag zijn het alleen de echte ouderen die voor deze hoge muts kiezen. Toch is deze muts ontzettend populair. Ansichtkaarten, koekblikken, advertenties, en films sieren de hoofdtooi van de Bigoudène.

Ben je in Bretagne dan is een bezoek aan Musée Bigouden een mooi uitstapje. Op internet vond ik dit reclamefilmpje en nog een ander filmpje.

Hilly was ook in Bretagne en viel eveneens voor de Bigoudènes met hun charmante muts, maar ook voor het lekkere eten zoals oesters en mosselen. Zij stuurde mij onderstaande ansichtkaart. Vergeet niet om linksboven in de hoek te kijken. Zie je de zeeman?

Reclame kom je overal tegen en tot mijn grote verbazing zelfs op elektriciteitshuisjes. Was ik op de fiets geweest dan waren de affiches vast aan mijn gezicht voorbij gegaan, maar nu ik regelmatig een wandeling maak, zie ik de wereld anders. Ik kijk om me heen en sta eens stil bij een mooie boom of plant. Hier en daar maak ik een kort praatje om daarna mijn wandeling voort te zetten en zo kwam ik vandaag de posters op de elektriciteitshuisjes tegen. Het ene affiche vertelt ons over de Zomerpret in het Zuiderzeemuseum. Een groot scala aan kinderacitiviteiten is er opgezet tijdens de zomervakantie en terwijl de kinderen aan het knutselen zijn, kunnen de klederdrachtliefhebbers de foto’s van Marken van Henk van der Leeden gaan bekijken. De verzameling foto’s laten bewoners in hun daagse kleding en in hun feestelijke Oranje- en pinksterdracht, en het mooie maar lege landschap van Marken zien. Deze tentoonstelling is tot en met 3 oktober 2010 te zien.

Het tweede affiche maakt ons duidelijk dat NEMO de tentoonstelling Het huishoudparadijs tijdens de zomermaanden op de agenda heeft staan. Wat voor invloed heeft elektrische apparatuur op het huishouden gehad? Deze vraag – en vele anderen – worden beantwoord in NEMO’s interactieve en nostalgische zomertentoonstelling over mooie, gekke en bijzondere apparaten uit 100 jaar huishouden. De expositie is te zien tot en met 5 september 2010. In juli en augustus heeft NEMO extra lange (XL) zomeravonden: op vrijdagavond is NEMO open tot 21.00 uur.

In deze log nam Thera ons mee naar het museum van Nicolae Popa in Roemenië. Vandaag reizen we met Thera verder door Roemenië.

Thera: ‘Tijdens een wandeling werd ik een huisje binnengeroepen. Tussen twee piepkleine kamertjes hing een schitterend gebreid gordijntje. Verderop zat de toiletjuffrouw aan een blouse te borduren en weer een stukje verder hingen prachtige blouses voor de verkoop. De kragen waren met kraaltjes geborduurd. Stom, stom, ik heb ze niet gekocht. Een lekker kopje koffie met gebak staat zomaar op een schattig geborduurd tafelkleedje en in het pension waar we logeerden hingen twee ikonen, waar prachtige geborduurde sjaals om heen waren gedrapeerd. Zo kan ik nog wel even doorgaan, want als je er oog voor hebt zie je in Roemenië overal textiel.’

Tilleke Schwarz: ‘Alweer een textielkaartje. Ik zit namelijk in Wales in het Ruthin Craft Centre vanwege mijn expositie, lezing en workshop. Prachtig museum met goede voorzieningen, incl. thee met scones, room en jam. Dus je begrijpt… het leven van een kunstenaar gaat soms over rozen.’

Van 24 juli tot 8 september zijn werken van Tilleke Schwarz te zien in het Ruthin Craft Centre in Denbighshire, Wales. Dus mocht je toevallig in de buurt zijn…

Helaas heeft Tilleke geen info over de kaart, maar het is wel textiel. Nu ben ik zelf op internet een beetje gaan surfen om proberen te achterhalen wie de kunstenaar van bovenstaand werk is. Ik zocht het bij de kunstenaars die op dit moment eveneens met hun werk exposeren in het Ruthin Craft Centre. Is het van Julie Arkell, of Janet Bolton, of Lucy Casson, of Eleanor Glover, of Lindsey Mann, of Linda Miller, of Craig Mitchell, of Deirdre Nelson, of Robert Race, of Freddie Robins. Na het rijtje kunstenaars afgegaan te zijn die met enig werk exposeren bij de tentoonstelling Smile, denk ik dat de dame in zwart jurkje met rode lippenstift, rode gelakte nagels, rood tasje en rode hakjes wel eens bij Craig Mitchell zou kunnen horen. Nee, toch niet Craig Mitchell, volgens Ruthin Craft Centre gaat hier om Jessica Watson.

Tilleke Schwarz is één van de kunstenaars die onderdeel vormen van de 62 Group. Onlangs hebben zij een nieuwe website geïntroduceerd.

Hilda: ‘Nadat ik het boek van Jan Houtman had gekregen, vorig jaar voor mijn verjaardag, was voor mij een ding heel duidelijk, ik zou en moest een keer de merklappen van Jan Houtman zien. Eind juli was het dan zover. Met DH samen op stap richting Aerdt. We belandden in een prachtige omgeving nabij de Rijn. Aerdt is echt nog een idyllisch dorpje waar de koeien heerlijk ontspannen in de wei liggen. Bij het huis “Hofstede de Haemmaeker” aangekomen, werden we enthousiast begroet door Theo.

We moesten nog even wachten voordat hij ons te woord kon staan. Een ander echtpaar werd nog rondgeleid door hem. We mochten wel alvast de merklappen bekijken. Dat deed ik dan ook gretig. Het huis straalde een warme sfeer uit. Naast merklappen stond er ook een hele verzameling poppen in klederdracht.

Op een kastje vond ik kaarten met merklappen erop. Gelijk een paar uitgezocht. Natuurlijk ook een voor de textielpost. Theo nam ondertussen afscheid van het echtpaar en vervolgens begon hij met oprechte liefde te vertellen over de merklappen van Jan. Theo, al meer dan 40 jaar was hij de partner van Jan, is nu voorzitter gesteund door een kundig bestuur van de Jan Houtman Stichting. Op deze manier is het mogelijk om de onderhoudsgevoelige hofstede, het bijeen houden van de collectie van Jan en het exploiteren van de merklappenexpositie in stand te houden. De naam Haemmaeker is ontleend aan de makers van haam, tuig en zadel voor de paarden. In wat nu “de deel” is van de hofstede werd vroeger, ongeveer 200 jaar geleden, paardentuig gemaakt en hersteld.

Jan werd geboren in Medan op Sumatra in 1929. Zijn vader was een Nederlander en zijn moeder een Duitse. Ruim voor de oorlog verruilde het gezin Nederland voor Duitsland. Een moeilijke jeugd ging Jan tegemoet. Terug in Nederland telde het om het verleden zo snel mogelijk te vergeten. Jan werd graficus. Van zijn vader kreeg hij een startkapitaal en in 1954 liep de eerste opdracht van de persen. Jan zag in 1969 een antieke merklap die hem aansprak. Aan Albarta Meulenbelt, conservator van het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem, vroeg hij advies. “Te duur en bovendien niet echt mooi”, was haar mening. “Maar waarom ga je zelf geen merklap borduren?” Borduren werd zijn nieuwe hobby. Op de eerste lappen werd geëxperimenteerd met strooimotieven. Maar al gauw zie je zijn grafische achtergrond naar voren komen. Perfecte kleur, vorm en balans in zijn ontwerpen. Vele onderwerpen snijdt hij aan. Namen, data, hun levensbomen lopen als een rode draad door de collectie.

Jan borduurde altijd met een borduurring en de meeste merklappen zijn op aïda geborduurd, want kruisjes moesten allemaal recht zijn. Bij het raam uitkijkend op de tuin, waar Theo meestal te vinden is naast zijn werk, zat Jan altijd te borduren. Nu nog staat zijn mandje met zijn borduurwerkje erin op dat plekje. Jan heeft ons een echte schat nagelaten.

Het boek “Een leven in Kruissteek” is een echte aanrader. Niet alleen staan bijna al zijn merklappen erin afgebeeld samen met twee patronen, maar ook het levensverhaal van Jan staat erin beschreven. Een kunstschat die mij de afgelopen dagen weer bezig heeft gehouden.

Mijn dank gaat uit aan Theo Spaan-Houtman waarvan ik de overzichtfoto’s mocht maken in zijn huis welke een ode is aan het werk van Jan Houtman.’

Mijn ‘val’schoenen stonden klaar om de container in te verdwijnen, maar toen ik Leg-go van Finn Stone zag, bedacht ik me. Misschien moet ik van mijn ‘val’schoenen een ‘kunst’object maken…

Ik lees:
‘Hartelijke groeten uit Goes van de LimBrameisjes, EW – SG – IM.’

Een cryptische omschrijving van drie handwerkende dames. LimBrameisjes staat voor meisjes uit Limburg en Brabant. Dat was vrij snel te ontrafelen. Dan komen we bij de initialen. Allereerst wil ik zeggen dat ik het idee om de textielkaart op deze manier te signeren leuk bedacht vind omdat de dames naar een merklappententoonstelling zijn geweest en wel in Goes waar ik hier een log over schreef. In plaats van een merklap te signeren kozen ze nu voor de ansichtkaart. Om de initialen EW te ontcijferen had ik wat meer tijd nodig, maar de laatste twee waren niet zo moeilijk. Het zijn Els, Saskia en Ine die gezellig met zijn drietjes genoten hebben van alle fraaie merk- letter- en stoplappen in Goes. Wil jij deze tentoonstelling ook zien, dan moet je haast maken want je hebt slechts tijd tot 12 augustus 2010.

De afbeelding geeft een detail van de merklap van Anna Maria Verluyten. Zij werkte van 1826 tot 1829 aan deze lap. Zijden garen op 22-draads linnen. Formaat 47,5 x 49,5 cm.

De Historische Dagen bij Borg Verhildersum staan weer voor de deur. Op 14 en 15 augustus kun je de sfeer proeven van het Groninger plattelandsleven van 1850-1950. Het hele terrein bruist van de activiteiten voor groot en klein, voor jong en oud. Een charmant onderdeel zijn de demonstraties van oude huishoudelijke technieken bij het arbeidershuisje. Wassen op het wasbord, sokken stoppen, kaantjes bakken, vruchten inleggen, groenten wecken, snijbonen snipperen en in het zout inmaken. Bij de cateringtent is er vooral aandacht voor de ‘vergeten’ groenten. Ken je ze nog? Pastinaak, schorseneren of snijbiet? Je kunt ze proeven, maar ze zijn ook te koop.

Laten we de vlaslijn niet vergeten. Het hele proces om linnen te vervaardigen wordt in de praktijk getoond. Van de verbouw van vlas, het roten (in de sloot), het braken, vlasspinnen, tot aan het maken van het linnen hemd laten ze zien.

De medewerkers van Verhildersum dragen allemaal kleding van rond 1900. Elma herken je deze dagen aan haar Groninger dracht uit 1835. Tijdens deze dagen zie je Elma borduren aan het gobelin Vrouw met eenhoorn.

Thera: ‘Vandaag (28-7-2010) was ik in het Wereldmuseum in Rotterdam om de schitterende tentoonstelling over de Capac Hucha (kinderen die werden geofferd) te bekijken. Een echte aanrader, zeker omdat er ook hele mooie weefsels uit die tijd te zien zijn. Er is zelfs een weefsel uit de tijd voor Christus. Zelf heb ik de HZG nog niet in de bus gehad, maar in het museum lag al een stapel nieuwe HZG’s. Ook daarin wordt aandacht geschonken aan deze tentoonstelling.’

De Incacultuur trok de afgelopen jaren internationaal de aandacht door spectaculaire vondsten van geofferde kinderen op de hoge toppen van het Andesgebergte. Het brengen van offers was een essentieel onderdeel van het religieuze en politieke bestuur van het Incarijk. Door dit grote rituele belang was het voor de kinderen, de Capac Huchas, een voorrecht om te worden geofferd.

De uitverkoren Incakinderen werden op de bergtoppen van het Andesgebergte geofferd. De toppen vormen eveneens een natuurlijke grens tussen twee werelden; onze wereld en de bovennatuurlijke wereld. Een jaar voordat de Incakinderen werden geofferd, kregen zij gezonder eten dan daarvoor. Deze speciale behandeling duidt op hun hoge status.

Thera zegt het volgende nog over de expositie: ‘Het is echt een schitterende tentoonstelling in Rotterdam. Ook best wel luguber, want er zijn verschillende kindermummies aanwezig en ook het verhaal over die kinderen doet je de rillingen over je rug lopen. Maar ja, je was uitverkoren… meer een eer voor de ouders, denk ik. Verder is er een gigantische collectie aardewerk. Eigenlijk ben ik niet zo dol op dat aardewerk, maar dit is echt heel mooi… ook helemaal in de stijl van die offers. De weefsels die er liggen zijn nog in fantastische staat en nog heel mooi van kleur. Sommigen hebben nog de bloedvlekken…’

Inca’s, Capac Hucha in het Wereldmuseum te Rotterdam is te zien tot en met 14 november 2010. Bij de tentoonstelling verschijnt een catalogus over de Andesculturen die nieuwe inzichten geeft over het Capac Hucha-ritueel. De catalogus is te koop voor € 29,95.
Bekijk hier het filmpje over de tentoonstelling.

Afbeelding op de ansichtkaart: Capac Hucha, beeldje, Peru, Inca 1300-1532, zilver, wol, veren. Beeld met ceremoniële kledij van een te offeren meisje.