Jan Houtman – Theo Spaan-Houtman



Hilda: ‘Nadat ik het boek van Jan Houtman had gekregen, vorig jaar voor mijn verjaardag, was voor mij een ding heel duidelijk, ik zou en moest een keer de merklappen van Jan Houtman zien. Eind juli was het dan zover. Met DH samen op stap richting Aerdt. We belandden in een prachtige omgeving nabij de Rijn. Aerdt is echt nog een idyllisch dorpje waar de koeien heerlijk ontspannen in de wei liggen. Bij het huis “Hofstede de Haemmaeker” aangekomen, werden we enthousiast begroet door Theo.



We moesten nog even wachten voordat hij ons te woord kon staan. Een ander echtpaar werd nog rondgeleid door hem. We mochten wel alvast de merklappen bekijken. Dat deed ik dan ook gretig. Het huis straalde een warme sfeer uit. Naast merklappen stond er ook een hele verzameling poppen in klederdracht.



Op een kastje vond ik kaarten met merklappen erop. Gelijk een paar uitgezocht. Natuurlijk ook een voor de textielpost. Theo nam ondertussen afscheid van het echtpaar en vervolgens begon hij met oprechte liefde te vertellen over de merklappen van Jan. Theo, al meer dan 40 jaar was hij de partner van Jan, is nu voorzitter gesteund door een kundig bestuur van de Jan Houtman Stichting. Op deze manier is het mogelijk om de onderhoudsgevoelige hofstede, het bijeen houden van de collectie van Jan en het exploiteren van de merklappenexpositie in stand te houden. De naam Haemmaeker is ontleend aan de makers van haam, tuig en zadel voor de paarden. In wat nu “de deel” is van de hofstede werd vroeger, ongeveer 200 jaar geleden, paardentuig gemaakt en hersteld.

Jan werd geboren in Medan op Sumatra in 1929. Zijn vader was een Nederlander en zijn moeder een Duitse. Ruim voor de oorlog verruilde het gezin Nederland voor Duitsland. Een moeilijke jeugd ging Jan tegemoet. Terug in Nederland telde het om het verleden zo snel mogelijk te vergeten. Jan werd graficus. Van zijn vader kreeg hij een startkapitaal en in 1954 liep de eerste opdracht van de persen. Jan zag in 1969 een antieke merklap die hem aansprak. Aan Albarta Meulenbelt, conservator van het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem, vroeg hij advies. “Te duur en bovendien niet echt mooi”, was haar mening. “Maar waarom ga je zelf geen merklap borduren?” Borduren werd zijn nieuwe hobby. Op de eerste lappen werd geëxperimenteerd met strooimotieven. Maar al gauw zie je zijn grafische achtergrond naar voren komen. Perfecte kleur, vorm en balans in zijn ontwerpen. Vele onderwerpen snijdt hij aan. Namen, data, hun levensbomen lopen als een rode draad door de collectie.



Jan borduurde altijd met een borduurring en de meeste merklappen zijn op aïda geborduurd, want kruisjes moesten allemaal recht zijn. Bij het raam uitkijkend op de tuin, waar Theo meestal te vinden is naast zijn werk, zat Jan altijd te borduren. Nu nog staat zijn mandje met zijn borduurwerkje erin op dat plekje. Jan heeft ons een echte schat nagelaten.



Het boek “Een leven in Kruissteek” is een echte aanrader. Niet alleen staan bijna al zijn merklappen erin afgebeeld samen met twee patronen, maar ook het levensverhaal van Jan staat erin beschreven. Een kunstschat die mij de afgelopen dagen weer bezig heeft gehouden.



Mijn dank gaat uit aan Theo Spaan-Houtman waarvan ik de overzichtfoto’s mocht maken in zijn huis welke een ode is aan het werk van Jan Houtman.’

30 gedachten over “Jan Houtman – Theo Spaan-Houtman

  1. we waren nog maar net een borduurgroep of we begonnen reisjes te plannen want dat hoorde er ook bij. Een van onze eerste uitstapjes was naar Jan Houtman die toen nog in leven was. Een gedenkwaardige dag en met dit blog en de mooie foto’s komen de herinneringen weer boven. Ik vind de merklappen van Jan Houtman tè mooi en zou ze zelf niet gauw namaken, toch bewonder ik zijn eigen stijl en zijn grafische inslag die zijn werk zo kenmerkend maakt

  2. Berthi en Hilda, dank jullie wel voor dit prachtige verhaal. Natuurlijk staat het boek ook hier in de kast. Maar naar Aerdt ben ik nog steeds niet geweest.
    De klassieke merklappen spreken mij meer aan. Maar toch hebben de lappen van Jan iets eigens en heel vrolijks wat ik erg kan waarderen.

  3. Kon net van mijn werk en zie mijn verslag bij Berthi. Wat heb ik genoten en wat was er veel te zien.
    @ Marcella ik zou ook nog jaren nagenieten,
    @ Ine als echte borduurster moet je echt eens gaan. Dit mag je niet missen.

  4. @Hilda, ik geniet van je verslag en foto’s. Ik ga meteen jaren terug in de tijd, toen Peter en ik samen bij Jan en Theo op bezoek waren. Jan zittend bij het raam met een borduurwerk in zijn hand en Theo leidde ons rond. Het is er nu nog voller geworden. Ik kan me niet herinneren dat de poppen er toen al waren.

  5. Ik ben bezig met het borduren van een patroon van Jan Houtman, wat fijn om dan zo even bij hem thuis te mogen kijken!
    Groetjes van Ria

  6. herinneringen alom, Ik was met Marcella en hhet groepje bij Jan Houtman, en vind in zijn patronen vaak een randje of stukje dat ik zelf weer ergens inpas Fijn weekend. basje

  7. Jan Houtman heb ik leren kennen door Handwerken zonder grenzen en in een hobbyblad vond ik lang gelden een reportage , Jan al bordurend .
    Waarom zou een man niet kunnen borduren , ik heb wel eens reportages gespaard van heel bijzonder borduurwerk gemaakt door mannen , met zeer veel geduld . Ik herinner mij nog een bordurende tandarts .
    De meeste van die verhalen vond ik in Amerikaanse bladen .
    Er is inmiddels wel een grote Houtman collectie ontstaan . Ik zou ook niet zo snel een Houtman borduren .
    Hij heeft natuurlijk een geheel eigen stijl ontwikkeld . Wel mooi dat het nu bewaard blijft en er velen van kunnen genieten . Eigenlijk een dubbel genoegen dat het in zo,n prachtig omgeving te bewonderen is , waar eigenlijk elk werkstuk geboren is . Over de poppenverzameling had ik ook nooit iets horen vertellen .
    Dank voor de mooie reportage !

  8. Bij het bekijken van de eerste foto zie ik rechts onder een kerstmerklap hangen die ik ook geborduurd heb.
    Dezelfde notenkrakers als op de merklap heeft mijn man bij Käthe Wohlfart gekocht en soms met de Kerst komt alles naar beneden in de woonkamer te hangen en te staan.
    Net zo als Berthi schrijft heb ik, toen mijn man en ik er waren, de uitstalling van de poppen niet gezien.
    Heel wat uurtjes hebben we er al pratend met Jan en Theo doorgebracht en natuurlijk Jan’s kunstwerken bewonderd.

  9. Prachtig verslag Hilda.
    Jaren geleden was ik met Merkwaardig in Aerdt en mocht ik aan Jan’s borduurtafel staan. (ik was toen nog een verlegen meisje) Toen ik een hand uitstak om iets aan te wijzen, keek Jan heel boos.
    Ik heb me verder die dag erg onzeker gevoeld.
    Later is alles goed gekomen hoor !!!

  10. Geweldig hoor…ik was daar ook ooit eens te gast.
    Maak er vooral een hele dag van want in die omgeving is zoveel moois te zien Open tuinen…thee-tuinen en met zo’n pontje het water over is ook echt een vakantie gevoel.

  11. Hilda wat een mooi verslag en foto’s. Wat zul je genoten hebben. Toen het boek op jouw aanraden hier binnenkwam ben ik meteen gaan lezen.
    Het is een erg aangrijpend levensverhaal. Als Arnhems meisje heb ik de drukkerij aan de Emmastraat gekend.
    Maar het boek is nog niet uit, dankzij de enorme inzet van Theo kunnen veel mensen genieten van deze prachtige collectie.

  12. Borduren doe ik eigenlijk nauwelijks meer, maar zo’n artikel als dit laat de vingers kriebelen.
    Ik heb enkele patronen uit Aerdt meegnomen een paar jaar geleden. Misschien komt het er nog eens van.
    Wat ik zo indrukwekkend vond is dat Jan alles uit het blote hoofd borduurde. Hij maakte geen ontwerp of patroon. Dat vind ik knap.

  13. Jammer dit heb ik dus nog nooit gezien, hoop er ook ooit nog eens te komen.
    Heerlijk log Hilda en Berthi Dank jullie wel Fijn weekend !!
    Liefs José

  14. heel bijzonder!!
    goed dat hij t nog wil tonen en iedereen wil ontvangen!!

  15. Via Elma ben ik ook in het bezit van Jan Houtman’s boek.Voor de echte borduursters is het een prachtig boek.Als ik de bovenstaande foto’s bekijk,zou ik daar ook wel eens een kijkje willen nemen.Berthi en Hilda bedankt.

  16. Erg leuk verslag en als ik de foto’s zie zou ik er zeker nog weer eens naar toe willen. Wij hebben er destijds een fietstochtje in de buurt van gemaakt met een bezoek aan de Millinger theetuin.
    Groetjes

  17. ongelofelijk, wat een productie zeg – hij moet voortdurend aan ’t borduren geweest zijn. en zoveel moois, ik wil dat boek wel eens zien!

  18. Berthe wat een genot om dit logje van jou te lezen ik zelf ben gek op jan houtman,s merklappen en ooit als de tijd daar is ga ik er ook een borduren.
    ik heb er van genoten .
    christine

  19. Toen ik het verslag opnieuw las bij Berthi kwam het gevoel direct weer naar boven. Ik trof daar ook nog twee dames die druk bezig waren met madela’s te ontwerpen en te borduren. Als ik het goed heb 24 kuisjes op een 1 cm.Voor mij niet te doen Deze patronen zouden later op de markt komen bij naald en draad.
    Iedereen verder bedankt voor de lauke reacties.
    @ Jeanny het is zeker goed gekomen met je:)

  20. Geweldig deze foto reportage, ik ben er ook jaren geleden met Merkwaardig naar toe geweest. Wil er met mijn handwerkclub eens naar toe. Ook is er een prachtige bloementuin Het Aerdts paradijs, een aanbeveling waardt.

  21. Truus deze tentoonstelling moet je zeker gaan zien op je reizen. I.N. kun je wel parkeren bij de Rijn, wel geen haven maar ook water.

  22. Hilda, wat een mooi verslag. Wat ziet het er allemaal harmonieus uit in de boerderij. Volgens ij zijn er best wel veel mannen die borduren. Ik trof eens een bewoner in het verpleeghuis waar ik werkte een man die geboorte lappen borduurde! Prachtig om te zien. In de quilt wereld zijn ook manne nie bezig zijn met quilten. En waarom niet?? Er zijn ook vrouwen die houtsnijden/bewerken. Het is maar wat jezelf leuk vind om te doen toch! IK heb zitten genieten van je verhaal.

  23. Voor mij gaat een nieuwe wereld open, dank je wel voor deze kennismaking met Jan Houtman en zijn merklappen en leefwereld! Wat een schitterende foto’s, dit gaat zeker op mijn ’te bezoeken lijstje’!! groetjes van Lupineke

  24. Het is al weer een tijdje geleden dat ik met een familielid bij Jan Houtman was…
    Was in de Kersttijd.. met chocolademelk en koek…
    Wij hebben ontzettend genoten.. en als ik nu de foto’s weer zie..mooi..
    brengt ook die dag weer boven..
    Cathrina

  25. Voor een aantal lezers komen de herinneringen naar boven en voor andere lezers is het wellicht een reden om een bezoek aan hofstede Haemmaeker te brengen na het lezen van dit verslag van Hilda. Beslist doen, want het is de moeite waard!

  26. Ik ban net afgelopen week in Aerdt geweest en Theo is een alleraardigste man met geduldige uitleg
    mooi mooi mooi is alles wat ik zag
    k heb nog meer zin om met m n tuin te gaan beginnen, de patchworklap is al een tijdje af…
    je vingers gaan daar echt jeuken…

  27. Wat een enig verslag van Hilda, ik kreeg het ook van Hilda om op mijn site te zetten, dus ik wacht nog even een paar weekjes, en dan gaat het erop, want ik ben , nu dat ik weer aan merklappen ben begonnen, helemaal gebiologeerd , wat de achter grond is van zo een merklap,
    Groetjes Joke

  28. Wat een prachtig log Berthi en Hilde, ikzelf heb het boek niet, maar mijn handwerkvriendin heeft het gekocht en ik mag het van haar lezen, ik heb er al even in gebladerd en het is prachtig, maar om het werk in het echt te zien is toch ook een must lijkt me.

  29. WAT FYN OM IETS OVER J.HOUTMAN TE LEZEN EN TE ZIEN.IK MAAKTE ZYN ONTWERP UIT HANDW.
    Z.GRENZEN.NO 136.HET WAS EEN UITDAGING OM HET TEBORDUREN VOORAL OMDAT IK DE TEKST MOEST AANPASSEN AAN MYN OMGEVING.OOK WERD HET WERK IETS TE GROOT OMDAT IK DE KLEINE KRUISJES NIET KAN ZIEN.EEN VRIEDIN MAAKTHET
    ZELFDE WERK VOOR EEN CULTUREEL CENTRUM IN
    hongarye.tekst hongaars en hebreeuws.bedankt
    berthi en hilde. hannie

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *