Textielpost – Kythira

Elza bracht een heerlijke vakantie door op het Griekse eiland Kythira. ‘Het was lastig om een textielkaart te vinden, maar ik denk dat dit lapje handwerk is’, schrijft Elza op de kaart.

Jazeker Elza, het is handwerk. Op de kaart zie je een voddenmat afgebeeld. De voddenmat is uit armoede en zuinigheid ontstaan. Men knipte repen van gewassen katoenen lappen en ging deze vervolgens weven met een ketting van vissersgaren.

Wellicht dat je in Griekenland, maar zeker in Zweden de voddenmat nog steeds in de huizen aantreft. IKEA heeft de trasmatta in hun assortiment.

In het kort vertel ik je het ontstaan van de trasmatta, met dank aan Eva Behrens voor de vertaling.

De oorsprong van de voddenmat is Europees, dat een resultaat is van het koude en vochtige klimaat en de economische situatie waar men genoodzaakt was om alles te gebruiken wat voorhanden was. In de 18e eeuw, voor de industrialisatie, was textiel kostbaar.

Men ontweek om de kleden op de vloer te leggen want dan versleten ze. In plaats van kleden werden sparrentakken gebruikt of visnetten of stro om de vloer te beschermen. De voddenmat werd gebruikt als onderlaken of als deken. Aan het einde van de 19e eeuw begon men de kleden op de vloer te leggen, maar toch kon het soms helemaal taboe of zondig zijn om ze op de vloer te leggen. Je ziet de kleden dan vaak alleen op hoogtijdagen, sommige dagen in het jaar en bij deftig bezoek. Vaak waren de kleuren verbleekt omdat de textiel die gebruikt werd van versleten kleding was. Maar aan het einde van de 19e eeuw ontstonden er methoden die het gemakkelijker maakten om te verven en toen werden de kleden kleuriger en meestal waren het donkere kleuren zodat je het vuil niet zou kunnen zien.

Nadat de voddenmat een vaste plaats had ingenomen in de huizen mochten de mannen niet meer spugen op de grond. Al snel deed de kwispedoor zijn intrede.

29 gedachten over “Textielpost – Kythira

  1. Leuk!!
    En op deze foto is het ook een deurvoorhang en geen vloermat.
    Met repen stof haken is ook nog eens in de mode geweest.
    Ook voor vloerkleedjes toen dat weet ik nog.

  2. Een veel voorkomend europees verschijnsel die voddenkleden/ -lopers, tenminste in oost-europa en op de Balkan. Wij hebben er ook diverse in ons huis in H liggen, van effen wit tot bont gekleurd en wat er praktisch aan is : je kunt ze makkelijk wassen, ze kunnen tegen een stootje en zijn goedkoop en vervangbaar. In H worden ze nog steeds geweven en soms kun je een hele rol van 10 meter kopen waar je dan zelf de juiste maat vanaf knipt, afwerken met bv keperband en klaar is kees! Een wat chiquere uitvoering krijg je als je de geknipte repen stof eerst twijnt. Dan wordt het materiaal sterker en de produkten krijgen een minder rafelig uiterlijk. We hebben dit jaar in onze galerie produkten van een groep die van deze getwijnde “voddendraden”hele grote en grappige objecten maakt, kijk maar eens op retextil.shp.hu/

  3. Nog een keertje: wat leuk, Willy, die link over de mattenwasdag! In ons dorp in H is nog de laatste openbare wasbron van Hongarije en daarin liggen planken op dikke stenen, waarop op precies dezelfde manier met een harde borstel de voddenkleden geboend worden.. de vrouwen in het dorp zijn daar heel handig in, ze zitten op hun knieën op die toch praktisch ín het water liggende planken en boenen er lustig op los. Daarna hangen ze de lopers te drogen aan het hek rond de bron. Er zijn zeker verschillen tussen mensen, maar ook heel veel overeenkomsten!

  4. Voddenkleed weer een mooi onderwerp , en goed in deze crises tijd !. We gooien immers teveel weg .
    Je krijgt leuke resultaten met al die kleuren van restanten .
    Even moest ik weer denken aan de tijd dat iedereen oude panty,s spaarde , er smalle repen van knipte waarmee je ging haken of breien voor vloerkleedjes . Er waren heel wat nijvere handen destijds hiermee bezig .
    Jammer dat er met mijn voddenkleed een ongelukje gebeurd is en ja toen toch maar weggegooid .
    Van de voetbalgekte het uitzinnige gedoe , daar krijg ik wel een beetje genoeg van , maar al de onderwerpen die hier langs komen vervelen nooit !
    Natuurlijk , ik hoef niet naar de voetbal te kijken , maar als je eens even de Tv wilt zien voor journaal dan valt al de drukte je kamer binnen tot aan de reclame toe .
    Hier in de straat worden de wapperende vlaggetjes al aardig verbleekt van de zon .
    Dus hoog tijd dat het gauw over is .
    Wat ik wel bedacht over al dat oranje , vroeger bij de stoffen bestellingen bij de LTC was de prijs van het gloria linnen in oranje altijd duurder .
    Schijnt een moeilijke kleur te zijn .
    En wie weet nog wat gloria linnen is . . . ? Eigenlijk een gewone katoenen stof maar zo geweven dat het iets had van linnen , met wat onregelmatigheden in het weefsel .
    We werkten er graag mee , het was te koop in vele heldere kleuren .
    Het werd veel voor schortjes gebruikt .

  5. En waar zijn de cocosmatten en de Chinese matten . De laatsten werden graag in slaapkamers gebruikt .
    Niks aan te doen , ik ga graag terug even naar vroeger . . .

  6. Wat leuk om het verhaal achter de voddenmat te lezen. Ik heb altijd al een zwak gehad voor die kleurige matten. Er ligt er dan ook één op de grond en drie in de kast. (om af en toe van kleur te veranderen) Al gaat de voddenmat bij mij gewoon in de wasmachine, zo’n mattenwasdag heeft toch ook wel iets speciaals

  7. grappig gerrie dat verhaal over de oranje stof..hou vol t voetballen is bijna afgelopen….

  8. Leuk onderwerp weer vandaag en dus ………ga ik vandaag de sisalkeukenmat schrobben. Die kan nu mooi buiten in de zon drogen !

  9. wie herinnert zich nog de “kleedenman” die op gezette tijden door het dorp kwam en riep”kleden hele mooie kleden” Als ik deze log lee komt het allemaal boven drijven.uit een grijs verleden. Wij kwamen de matten tegen in ons oostenrijks logeeradres, Basje

  10. Enig die verhalen rondom onze kaart.
    Heel leuk om nu eens precies te lezen wat voor lap dit nu wel is en al die reakties.
    Later kwam ik nog heel mooie gordijntjes tegen maar ook weer niet op een kaart dus die kon ik niet sturen.
    Elza.

  11. Gerrie@ Gloria linnen: het was 100% katoen , staat niet meer in de catalogus. Nog koop ik daar altijd de effen stofjes die ze in drie soorten en vele kleuren in voorraad hebben.
    UNI KATOEN: 18 kleuren 150 breed 100% katoen.
    POPLIN: 12 kleuren, 150 breed, 100% katoen.
    SPECTRUM: 35 kleuren, 115 breed, 100% katoen.
    Zo Gerrie (+ belangstellenden) nu ben je weer helemaal op de hoogte wat LTC te koop heeft. Heb je materiaal nodig bezoek hun site:
    LTC Leiden of nog leuker ga een dagje winkelen in Leiden.

  12. Toevallig las ik net een artikel in The Knitter (een nog vrij nieuw Engels breitijdschrift) over de toekomst van textiel. Rowan (een wolmerk) brengt op dit moment een “nieuw” garen op de markt: Revive Yarn dat gemaakt wordt van restanten en oude kleding. Katoen komt steeds meer in een kwaad daglicht te staan vanwege de zeer vervuilende productie ervan. Steeds meer wordt overgegaan op gebruik van minder milieu-onvriendelijke garens. Zie bv. http://www.moral-fibre.eu
    http://www.forumforthefuture.org/projects/fashion-futures
    Ik hoop dat de links werken!

  13. @ine, de voddenmat heeft meerdere functies, maar in eerste instantie zijn ze bedoeld om op de vloer te leggen.
    @Willy, dank je voor deze link. Schitterend om al die kleurrijke kleedjes op het wasrek te zien hangen.
    @Frouke, ik had al het vermoeden dat de voddenmat op meer plaatsen in Europa te vinden moet zijn.
    Ik maak je link even aanklikbaar:
    http://retextil.shp.hu/hpc/web.php?a=retextil&o=4OQCiBA_OB
    Vanavond plaats ik de prachtige foto van de wasbron die je me vanochtend stuurde. Inderdaad is dit een voorbeeld van een overeenkomst van mensen die leven in verschillende landen.
    @Gerrie, Gloria linnen is onbekend bij mij, maar daar brengt Elma verandering in. Zij weet ons precies te vertellen over het hoe en wat van de stofjes.
    @Wijni, gisteren kreeg ik een prachtige textielkaart van je. Heel veel dank. Deze kaart komt snel op mijn blog. Ik heb helaas geen e-mailadres van je om een bedankje te sturen.
    @Hilly, hoe is het met de wielrenners?
    @Mien B, mijn moeder had vroeger ook een sisalkeukenmat die elke week uit de keuken werd gehaald, over de waslijn of trap werd gehangen en dan maar kloppen met de mattenklopper, net zo lang totdat alle etensresten eruit waren.
    @basje, de kledenman… Die is nieuw voor mij.
    @elza, je hebt wel prachtige foto’s van de gordijntjes gemaakt.
    @mieke s, heel goed dat steeds meer bedrijven zich gaan inzetten voor het mileu. Het is hard nodig.

  14. Elma wil ons graag even naar de LTC in Leiden leiden , maar ik meen dat ze niet aan particulieren verkopen .

  15. Volgens mij verkoop LTC wel aan particulieren, maar dit terzijde. Ik heb jaren een voddenkleed als tafelkleed gehad. Ooit in de jaren 80 gekocht bij Textielgallerie Willy Pennings in Delft. Daarna heeft hij nog jaren in de hondenmand gelegen…

  16. LTC verkoopt aan:
    Het onderwijs
    De gezondheidszorg
    Sociaal Cultureel werk
    Vele andere instellingen, stichtingen, oragnisaties en/of clubs waarin creatieve activiteiten een onderdeel vormen.
    Dus heb je een handwerkclubje dan kun je gezamelijk inkopen.
    Er zijn wel wat regels van minimum ordergrootte en orderkosten.

  17. Wat een leuke verhalen allemaal,
    Groetjes vanuit een warme achtertuin.
    Anneke Schoonenberg Kegel

  18. In de tuin van mijn ouderlijk huis stond een kloprek. Dit was er puur en alleen voor om de cocosmatten overheen te hangen, waarna ze met de mattenklopper werden schoongeklopt. Een werkje waar je spierballen van kreeg!
    Voddenmatten hebben we nooit gehad. Al vind ik ze in meerdere opzichten mooi!

  19. Ha! Wat leuk de Klopfstang..nóg zo’n algemeen europees verschijnsel. Op alle binnenplaatsen in alle steden van heel oost-europa en ook in west-duitsland te vinden vroeger. In het pools heet ie zelfs gewoon zo. In de literatuur kom je hem regelmatig tegen. Kinderen speelden erop, koppeltjeduiken enzo.
    Wist niet dat ie ook in nederland voorkwam! Hier in het noorden nooit gezien!

  20. Een ‘klopding’, zoals ik het als kind noemde, stond ook in Zweden overal vroeger en nog steeds zijn ze er.

  21. Ik hoef helemaal niet ver te zoeken naar mijn ‘klopding’ De twee waslijnpalen zijn verbonden met een zware buis en dat is mijn kloppaal. Na een koude winter worden de extra dekens altijd opgehangen op deze kloppaal om te luchten en worden dan uitgeklopt, niet met de mattenklopper. Er zijn geen kleden of matten meer in huis die met de mattenklopper geklopt worden. De mattenklopper is er nog wel.

  22. tja, die mattenklopper…het deed pijn als je daarmee een pak slaag kreeg.

  23. iemand enig idee waar je in Nederland deze vodden-vloer-kleden nog kunt kopen? vroeger bij Ikea en Xenos, maar nu?

  24. Hoi Berthi,
    We hebben op onze eerste dag een leuke textielkaart uit Kreta gevonden. Hij gaat vandaag onderweg naar jou!
    Peter
    P.S. We hebben dus internet

  25. @Peter en Thijmen, wat fijn dat jullie toch internet hebben! Ik ben benieuwd naar de textielkaart die zó snel gevonden is!:-)

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *