Textielpost – Kythira

Elza bracht een heerlijke vakantie door op het Griekse eiland Kythira. ‘Het was lastig om een textielkaart te vinden, maar ik denk dat dit lapje handwerk is’, schrijft Elza op de kaart.

Jazeker Elza, het is handwerk. Op de kaart zie je een voddenmat afgebeeld. De voddenmat is uit armoede en zuinigheid ontstaan. Men knipte repen van gewassen katoenen lappen en ging deze vervolgens weven met een ketting van vissersgaren.

Wellicht dat je in Griekenland, maar zeker in Zweden de voddenmat nog steeds in de huizen aantreft. IKEA heeft de trasmatta in hun assortiment.

In het kort vertel ik je het ontstaan van de trasmatta, met dank aan Eva Behrens voor de vertaling.

De oorsprong van de voddenmat is Europees, dat een resultaat is van het koude en vochtige klimaat en de economische situatie waar men genoodzaakt was om alles te gebruiken wat voorhanden was. In de 18e eeuw, voor de industrialisatie, was textiel kostbaar.

Men ontweek om de kleden op de vloer te leggen want dan versleten ze. In plaats van kleden werden sparrentakken gebruikt of visnetten of stro om de vloer te beschermen. De voddenmat werd gebruikt als onderlaken of als deken. Aan het einde van de 19e eeuw begon men de kleden op de vloer te leggen, maar toch kon het soms helemaal taboe of zondig zijn om ze op de vloer te leggen. Je ziet de kleden dan vaak alleen op hoogtijdagen, sommige dagen in het jaar en bij deftig bezoek. Vaak waren de kleuren verbleekt omdat de textiel die gebruikt werd van versleten kleding was. Maar aan het einde van de 19e eeuw ontstonden er methoden die het gemakkelijker maakten om te verven en toen werden de kleden kleuriger en meestal waren het donkere kleuren zodat je het vuil niet zou kunnen zien.

Nadat de voddenmat een vaste plaats had ingenomen in de huizen mochten de mannen niet meer spugen op de grond. Al snel deed de kwispedoor zijn intrede.