Van een verkleedkist tot een excentrieke ‘joffer’


Batisten ondermouw 1850-1900


Frouke: ‘Over het algemeen heb ik het na het bezoek aan één museum wel gehad, mijn fysieke conditie stelt grenzen. Maar deze keer lukte het! Twee musea op één dag, met tentoonstellingen die volledig op elkaar aansloten, op een leuke rijafstand van elkaar, door ook nog eens een zonovergoten stralend Drents landschap, op de juiste plekken mogelijkheden voor een hapje, een drankje of zomaar op een bankje zitten. Heerlijk! En dan ook nog in gezelschap van mijn lief, die met eindeloos geduld foto’s voor me maakte.


Wit leren handschoenen met borduursel


Een en ander met voorbedachten rade: met Berthi aan huis gekluisterd en zelf vaak het gevoel: tjee… wat is er veel te doen in het westen en zuiden des lands en wat is dat toch altijd ver, leek het me leuk om haar en jullie een verhaal aan te bieden uit het noorden en natuurlijk over textiel.




Zakdoekje met Duchesse kloskant


Twee musea dus: Havezathe Mensinge in Roden en het Nationaal Rijtuigmuseum op landgoed Nienoord in Leek. Alle twee op zich al de moeite waard om eens te bezoeken, maar nu extra, omdat in beide musea een kleine tentoonstelling is van kledij die rechtstreeks met de huizen te maken heeft.


Detail Biedermeier schort – geborduurde tule circa 1850


In Leek heeft men de beschikking gekregen over een aantal nog bewaard gebleven kledingstukken en wat huishoudtextiel van de familie Van Panhuys. In 1907 verdronken de jonkheer van Panhuys, heer van Nienoord en zijn vrouw, jonkvrouwe Trijntje van Panhuys-Looxma, toen hun koets het kanaal in reed. Hun erfgoed werd verdeeld over vele familieleden, bijzondere antieke textielstukken van de jonkvrouwe, afkomstig uit oude Groninger en Friese families verdwenen op diverse zolders en zelfs in de verkleedkist van de kinderen. Na lange omzwervingen kwamen de overgebleven stukken in Den Haag terecht bij de familie Jonkheer van Kinschot en die heeft nu de collectie teruggebracht naar Nienoord. Op de zolder van het rijtuigmuseum is de verzameling tot 31 oktober 2010 te zien onder de toepasselijke titel: DE VERKLEEDKIST, het erfgoed van Trijntje Looxma (1844-1907).


Zijden damesjapon – robe à l’Anglaise 1765/75. Stof op sits geïnspireerd, het bovenlijfje gevoerd met blauw/wit geruite stof. Na een lange weg via toneelkleding en verkleedkistfunctie nu weer in geheel originele staat teruggebracht.



Gesmockte hals van een zacht blauwe zijden japon


Een vondst om de zolder van het museum ervoor te gebruiken en hem in te richten alsof de kinderen er lekker aan het spelen zijn (geweest)! Een aantal lakens en kussenslopen met prachtige naaldkanten randen hangen aan de waslijn, er staan kisten waar kledingstukken “uitpuilen”, en ertussen is een aantal volledige kostuums te zien. Interessante informatie-panelen maken de zaak compleet.


Charleston! Helemaal vol lovertjes geborduurd


Na een heerlijk pauzetje in de tuinen van het landgoed óp naar Roden, waar de Havezathe kleding wordt getoond uit de periode van eind 18e tot eind 20e eeuw onder de titel: GEDRAGEN DOOR DE TIJD. Een deel ervan is gedragen door de toenmalige bewoners. Pronkstuk is een galajapon die rond 1770 werd gedragen door Gesina Ellents–Oldenhuis, vrouw van de eigenaar van het landgoed in die tijd. Het is de oudste japon die nog in goede staat in Nederland bewaard is gebleven. Op de site een foto ervan. Het leuke aan deze verzameling is dat er zo’n enorme tijdspanne wordt overbrugd: van hoepelrok en keurslijf tot reformjurk, van charleston tot jaren veertig kleding uit de vorige eeuw, waardoor je de ontwikkeling in mode en stijl goed kunt volgen. Deze tentoonstelling is maar te bezichtigen tot 27 juni, dus hiervoor is wat meer haast geboden. En passant krijg je bij de rondleiding een kleurrijk verhaal te horen over de laatste bewoonster van de Havezathe, de jonkvrouwe Kymmel, een excentrieke, door een ongelukkige liefde mensenschuw geworden dame, die slechts vriendschappen aanknoopte met haar paarden en haar duiven, die ze rustig de opkamer met daarin haar hemelbed in- en uit liet vliegen…


Kanten babymutsje – De rode voering is er nu ingezet voor het contrast


Overigens is het hele landgoed Mensinge zo zeer de moeite waard dat een aparte dag eraan wijden makkelijk kan: de tuinen, het huis, het koetshuis en het grote prachtige wandelbos dat erachter ligt, een restaurant in de voormalige koetsierswoning, maken dat je er een hele dag “zoet” kunt zijn.


Reformjurk! Hoera, geen strak korset meer en geen sleepje, maar waarom die jurken plotseling zo lelijk werden? Het was dan ook maar kort mode…


Lukt het niet helemaal naar het noorden te komen, dan is het zeker de moeite waard de virtuele toer door het huis te maken op de site van Mensinge. Helaas dan zonder de kledij, maar desondanks schitterend!’

25 gedachten over “Van een verkleedkist tot een excentrieke ‘joffer’

  1. @Frouke, heel veel dank voor dit prachtige verslag van je bezoek aan de musea, en heel veel dank aan je man voor de schitterende foto’s.
    Morgen ga ik de sites van de musea uitgebreid bekijken.

  2. Prachtige keuze van zeer fijne en sierlijke motieven op kleding .
    Zo teer en wat een schoonheid .
    Het zakdoekje zal vandaag menig een strelen .
    Voor mij weer een mooie herinnering om in deze bekende omgeving , na ongeveer 47 jaar terug te blikken . Het rijtuigmuseum heeft nog eens de Gouden Koets onder z,n dak gehad . Er mocht niet gefotografeerd worden en toch is het ons gelukt om de Gouden Koets te vangen . Eerlijk is ons een momentje de gelegenheid geboden .
    De Havezathe Mensinge brengt mij ook weer even terug . De rust en prachtige omgeving .
    Een mensenstroom van kant minnenden kan er vandaag van mee genieten wanneer het noorden te ver is en de gelegenheid hier geboden wordt .
    Met dank aan Frouke haar keuze en Berthi , die haar tentoonstellingsruimte aanbied !

  3. Jammer dat deze tentoonstelling al bijna is afgelopen. Dit was iets om in de vakantie naar toe te gaan. De jurken zijn er zeer mooi uit. De rit er al na toe is prachtig. Leek en Nienoord zijn plekken waar we vroeger minimaal 1 x per jaar kwamen.Daar werden ook de stoomdagen gehouden. En voor de gene met kinderen of kleinkinderen een hele grote speeltuin

  4. Dank Berthi, voor het plaatsen! En ja, nienoord biedt nog vel meer dan deze kleine tentoonstelling. De rijtuigen en koetsen zijn prachtig en ik heb me staan vergapen aan en vitrine vol picknick-koffers/manden, reisgarniturtjes, reisbestekken enzovoort. 1 zo’n vitrine van 1 kubieke meter maakt het bezoek al een feest. Verder wordt op het ogenblik de beruchte/beroemde schelpengrot gerestaureerd. Prachtig om die vakman aan het werk te zien! Sorry Berthi voor dit aanhangseltje…ik kon het niet laten….

  5. En in de kelder van de Havezathe Mensinge staat de inmaakglazen, nog vol met vlees, bonen en wat dies meer zij, met datums van de jaren 40. Niemand die geprobeerd heeft of het nog eetbaar is!

  6. Frouke en Berthi wat een mooie verhalen delen jullie weer uit. Het een is al mooier dan het ander en dan te bedenken dat die mooie stukken in kinerhanden waren in “deKist! fijn weekend, basje

  7. @Frouke, vertel aan ons alles wat je hebt gezien. Wij willen het graag weten ook al zal het niet iedereen lukken om dit weekend naar het noorden af te reizen, maar wellicht op een later tijdstip en dan vinden wij het heerlijk om te weten wat voor moois we allemaal kunnen verwachten.
    @Gerrie, blijf vooral herinneringen ophalen, daar genieten wij ook weer van!
    @Elly, vakmensen zijn er altijd al geweest!
    @Hilda, een bekende plek voor jou met mooie herinneringen.
    @mieke s, het zou me niet verbazen als de inmaakgroenten en vlees nog te eten is.
    @Basje, niet voor te stellen dat zo’n mooie kleding in een verkleedkist verdween.

  8. Frouke, dank je wel voor dit bijzonder mooi verslag.Ik ben al eens in de Havezate geweest. Kijk maar op mijn weblog http://marijna.web-log.nl/de_steekjes_van_marijna/2009/11/index.html
    Het is zeker de moeite waard om het te bezoeken. Ik wist dat er nu die tentoonstelling is en staat eigenlijk op mijn verlanglijstje. Of ik er toe kom weet ik nog niet. Maar wie weet. Prachtige foto’s laat je hier zien. Weer om te smullen deze tentoonstellingen.

  9. Frouke en haar persoonlijke fotograaf, wat hebben jullie er wat moois van gemaakt.
    Beiden zijn het voor ons bekende plaatsen, nu extra aantrekkelijk door dat er textiel tentoongesteld wordt. Een verkleedkist op zolder met zo veel moois erin. De familie van de verongelukte fam. van Panhuis heeft de juiste beslissing genomen door de kist weer naar Nienoord te brengen. Nu kunnen textielliefhebbers er van genieten.

  10. Ook dit was weer een reportage om van te smullen, dank jullie wel voor al het moois.
    Ik heb het idee dat de zakdoek kloskant is en geen naaldkant ik denk een duchesse.

  11. Henny, wat die kantsoort betreft: ik ben volkomen leek op dat gebied, het stond er bij op een bordje, dus ik neem dat braaf over, maar je kunt best gelijk hebben hoor! Mooi ist, nietwaar?

  12. Dit was even een leuk kijkje in het noorden. Gelukkig dat die kleding uit de verkleedkist is gehaald.

  13. Net als Frouke ben ik een leek op het gebied van kant. In mijn mailbox zat een berichtje van Lia waarin zij vertelt dat het volgens haar ook kloskant is, net wat Henny denkt.
    Misschien kan Elma en/of Mieke S hier nog wat aan toevoegen? Of iemand anders?
    Ik heb graag dat de gegevens kloppen op mijn blog. Graag verander ik hein de goede benaming.

  14. Wat een prachtig verslag van twee mooie exposities in de buurt en wat vreselijk dat ik dit niet wist…..gelukkig kan ik beide nog bezoeken! 50 jaar geleden was een paar keer per jaar ‘op zondag naar Nienoord’ vaste prik en de schelpengrot fascineerde me als klein meisje enorm.
    Bedankt Frouke en Berthi!

  15. @Francisca R, het was de bedoeling dat dit verslag eerder zou komen op mijn blog, maar door familieomstandigheden bij Frouke lukte het nu pas om haar verhaal te plaatsen. Op de valreep voor de ene expositie, maar de andere tentoonstelling loopt nog tot en met 31 oktober.
    Overigens is op de site van Havezathe Mensinge niet de einddatum te vinden van de expsotie Gedragen door de tijd.

  16. Omdat ik zo geboeid ben door het zakdoekje ging ik nog eens speuren over soorten kant .
    Zeker weet ik dat het geen naaldkant is , daarvoor worden draden gespannen op een stevige ondergrond en met naald en draad worden de draden bewerkt met verschillende steken , zeer eenvoudig uitgelegd .
    Voor wie verder mee wil speuren , hoop ik de gegevens juist door te geven .
    http://www.kantatelierrozemarijn.net/pkant-Duchesse.htm
    http://kantklosschoolwijdenes.nl/nieuws.html
    http://kantklos.startpagina.nl/
    http://users.telenet.be/kantcircus/naaldkant.html
    http://kunsthistorici.ning.com.photo/naaldkant.1
    Misschien een goed ideee om je even met luchtige kant bezig te houden op deze warme dag !

  17. Het zakdoekje is geen naaldkant, maar de naam is al genoemd. Het heeft de kenmerken van een Duchesse kloskant.
    Heel vaak zie je in een museum een verkeerde naam bij kantwerk staan, er zijn ook zo veel soorten.

  18. @Gerrie, dank je voor alle links.
    Ik kom er achter dat Duchesse kloskant niet eenvoudig is.
    @Elma, dank je! Ik ga het meteen veranderen.

  19. Elma, ook van mij dank! Blij dat ook musea wel eens fouten maken…

  20. Heel leuk die reacties over de kant aan de zakdoek. Met zijn allen komen we er wel achter. Ik heb het nog eens bekeken en denk dat het kloskant fijn brugs bloemwerk is.
    Als de mail van mevr. Lia Baumeister afkomstig is hoeven wij ons niet meer in te spannen, die weet er echt ALLES van.
    Ik heb dit stukje nog gevonden in een blog van berthi van 2008
    Hilly, als je in het Rembrandthuis komt kijk goed naar het beddengoed in de bedsteden. Dit is door een groep dames en een enkele heer opnieuw gemaakt. De lakens en slopen zijn van linnen met een handgekloste kant uit die tijd. De dekens zijn geweven met handgesponnen wol.
    Elma
    Geplaatst door: Elma | 18 maart 2008 om 08:11
    Ik heb een keer een dia reportage gezien over het beddengoed in het Rembrandthuis, deze lezing werd gegeven door Mevr. Baumeister.
    Ik dwaal geloof ik erg af, maar het was reuze interessant.
    groetjes

  21. @Henny, nee hoor, je dwaalt helemaal niet af. Wij vinden het met z’n allen heel boeiend. Ik ben nooit aan kant begonnen omdat het zeer uitgebreidt is en niet eenvoudig, en je kunt je nu eenmaal niet overal in verdiepen, maar zoals jij al zegt komen we er met z’n allen uit.
    Leuk dat je de reactie van Elma hebt teruggevonden.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *