Frouke schrijft vandaag een log over de Hongaarse borduurster Anna Néni. Frouke: ‘Het is een overhanddoek die me de afgelopen week weer eens met veel liefde overhandigd werd door één van de oudste inwoonsters van ons dorp in Hongarije. Dik in de 80 is ze nu en vroeger was ze van beroep borduurster. Ze heeft veel, heel veel prachtige dingen gemaakt in een traditionele stijl die je tegenwoordig nooit meer gebruikt ziet worden. Te bont? Te lief? Te sentimenteel of zelfs te braaf? Van alles wat denk ik. Het aardige bij haar producten van toen is, dat ze de toen bestaande stijl helemaal naar eigen inzicht gebruikte. Haar kleurkeuze, de combinaties van bloemmotieven, de (Schwäbische) teksten en de spelling erin, zie de bloemen met de twee mm’n, onmiskenbaar Anna néni (ik herken haar doeken onmiddellijk tussen stápels andere).
Néni is een beleefdheidsvorm voor oudere vrouwen in Hongarije, en betekent zo veel als “tantetje” die zowel door kinderen als volwassenen gebruikt wordt. “Oompje” heet bácsi en het heeft beide iets heel liefs en warms. De kinderen in het dorp noemen mij ook Frouke néni, en Eddy bácsi klinkt ook leuk, hè? Terug naar de doek: Anna kreeg van ons een kerstkaart per post, zoals wel meer dorpsgenoten. Nooit krijgen we een kaart terug… dat nieuwerwetse gedoe, en het kost geld, een postzegel naar Nederland. Geld dat er nauwelijks is. Maar post krijgen, zo’n mooie kaart, dat is wel een gebeurtenis die diep raakt. We weten dus dat we, als we weer eens terug zijn, de mensen op bezoek krijgen en altijd met een “kleinigheidje”, eigen gemaakte szalámi, een papieren zak met 15 verse eieren, een eigen gebakken koek of, zoals van Anna, zo’n prachtig erfstuk… In het begin maakte het ons verlegen, we begrepen niet waaraan we die gaven te danken hadden. Ook omdat de verbinding nooit met zo veel woorden gelegd wordt. Dat doe je nou eenmaal niet! Hoe langer je in zo’n gemeenschap vertoeft hoe beter je dergelijke subtiele zaken gaat begrijpen. Ik roep dus ook nooit meer: “Dat had je toch niet hoeven te doen!” Ook dat is not done. Gewoon in dank aanvaarden, een dikke knuffel, even babbelen, de geschiedenis van zo’n stuk handwerk te horen krijgen of een verslag van de laatste slacht. Daar gaat het om… Ik krijg toch altijd weer een brok in m’n keel van zo’n gebaar van Anna, ze is zo lief en heeft zo’n zwaar leven gehad, en kon, ondanks de hardheid van het bestaan, zo mooi borduren dat je je bijna niet kunt voorstellen dat het handwerk is. Dan maar sentimenteel, die anjertjes, die vergeet-mij-nietjes, de schulpjes en alle andere zoete motiefjes. Vakwerk is het en ontroerend is het en dat wilde ik best een keer laten zien.’
Frouke: ‘Anna néni is op haar zondags. Op deze jeugdfoto die in circa 1943 is gemaakt, heeft Anna een zakdoekje in haar hand dat ze inmiddels heeft geschonken aan mij. Beeldschoon, met een ontroerende tekst erop die vol vreemde spelling verschijnselen zit omdat Anna tot de bevolkingsgroep Donauschwaben hoort, die al sinds 1720 in Hongarije wonen (maar dat is een lang verhaal). Deze groep heeft tegen de verdrukking in altijd zijn eigen 18e eeuws Duits behouden, maar als ze schrijven gebruiken ze vaak spelling die in het Hongaars thuishoort. Heel interessant en grappig om te zien, zeker in borduurwerk! Anna is gek op de kleuren (hard)roze en paarstinten en dat is vrij bijzonder. Meestal werd dit soort borduurwerk in simpele primaire kleuren, rood, geel, groen, en blauw uitgevoerd.’
Alls ich eine Rose brach und mier im Finger stach Hab ich es mit Blut gesrieben Dich auf ewig trei zu lieben
Een foto van nu van Anna néni terwijl ze darmen aan het wassen is tijdens de slacht.
Dit is voor mij weer een prachtig verhaal op de zeer vroege ochtend .
Er spreekt zeer veel liefde uit .
Het borduurwerk en de teksten zijn in vrolijke kleuren en liefdevolle woorden gemaakt .
Wel dank aan Frouke om dit aan ons door te geven .
zou ze zich nu ook nog wel eens op z’n zondags kleden??
Frouke wat heb je bijzondere erfstukken gekregen. Al komen ze niet van je eigen familie het is je toe vertrouwd. Juist daar gaat het toch om, dat deze erfstukken bewaard blijven. Ze zijn bij jou in goede handen en wij kunnen mee genieten.
Elly, ja hoor, als ze naar de feestelijke dorpsdag gaat, of bij ons op de opening van de tentoonstelling komt, trekt ze haar mooiste, maar absoluut niet nieuwe, bloemetjesjurk aan, gaat ze naar de kapster in het dorp (dat doen alle néni’s zeer nauwgezet voor zulke gelegenheden)en heeft ze dus ook geen hoofddoek om….nog vaker ,helaas , zie ik haar in keurig (wat sleets)zwart (met hoofddoek), omdat er wéér een begrafenis is. Maar het mooiste is als ze vertelt dat ze zich vroeger als jong meisje op zondag 3x verkleedde! Voor de mis smorgens, voor het “wandelen” (en dus flirten in het dorp) smiddags en aan het eind van de dag voor de tweede dienst. Let wel: in 3x een andere dracht! Dat moet prachtig geweest zijn…ze praat er met wat droevige maar ook trotse nostalgie over.
Wat leuk om het verhaal over de vrouw te lezen die zo prachtig borduren kan.
Dank je Frouke
rouke, wat een geweldog leuk verhaal en een prachtig stuk voor je verzameling,. De taal die deze mensen gebruiken is zo leuk om te hore, Ik ontmoette enkele jaren geleden een ouder echtpaar uit dit gebied in München.
Zo lieflijk, zo eigen. Wie kan hier nou niet van houden?
@Frouke, wat ik zo leuk vindt zijn de mooie contacten die jullie opgebouwd hebben in de loop der jaren. Jullie zijn helemaal ingeburgerd. De mensen waarderen het ook zo dat hun dorp op de kaart wordt zet doordat jullie elk jaar nieuwe expositie organiseren.
Eén van die mooie contacten is Anna néni. Bijzonder verhaal waar veel liefde vanuit gaat.
Prachtig borduurwerk en een prachtig verhaal. En die kleuren…och mijn kleine nichtjes hebben dezelfde voorkeuren; dat wil dus zeggen dat Anna néni nog steeds jong van hart is!
SCHITTEREND én zéér ontroerend.
Mooi levens verhaal Frouke en een mooi stuk geschiedenis erbij.
Heel hard/zwaar leven en dan is er toch het handwerk dat daarin rust geeft, troost/kracht/eigenwaarde ???
Mooie borduurwerken van Anna en ik denk dat ze heel blij is dat ze bij jou in de collectie een plaatsje hebben gekregen.Wat betreft haar voorkeur voor de kleuren roze en paars-lila.Zou ze vroeger misschien in de buurt van Kalosca hebben gewoond?Daar zag ik ook borduurwerk in deze kleuren.Ook de klederdracht van de vrouwen en de beschildering van de huizen hebben die kleuren.
Dag Thera! Anna néni is afgezien van een kort verblijf in een dorp 20km verderop, nooit ons dorp uit geweest.Bovendien is haar stijl toch anders dan de Kalocsa-stijl omdat haar motieven altijd nèt wat kleiner zijn dan de soms groot-formaat bloemen uit Kalocsa. Zij , ik schreef het al, is “ungarndeutsche” en de kalocsastijl is hongaars.Bovendien gebruikte Anna nooit echt rood in haar werk en dat maakt het juist zo eigen.Veel van deze patronen werden “in onze streek” ook vaak alleen in blauw uitgevoerd en ook daardoor is ze een uitzondering. Over dat blauwborduren mag ik misschien van Berthi nog wel eens wat schrijven.Ik doe hier nu even een link bij waarop je het verschil met Kalocsa-werk goed kunt zien.
Helaas (vind ik) is kalocsastijl zo langzamerhand, door de hedendaagse massaproductie ervan, synoniem geworden aan “hongaars”, terwijl er nog zo veel andere borduurstijlen en technieken zijn in dat land, van dus zeer individueel tot per bevolkingsgroep verschillend.
http://www.kalocsa-embroidery.com /needlework-gallery.html#coloured-category
mmm, met die link gaat het niet helemaal goed,maar als je klikt op het onderstreepte deel kom je op een eerdere pagina. Daarop kun je klikken op `my gallery`, ergens onderstreept in de tekst, en dan kom je een hele serie borduurwerken tegen.Sorry voor dit ingewikkelde gedoe….
Frouke, wat een prachtig verhaal. En wat een voorrecht om tussen deze lieve mensen te verkeren. Je kreeg prachtige cadeaus van een hele lieve vrouw. Ik wens jullie nog veel genoeglijke uren, dagen, maanden, jaren met deze bijzondere mensen.
Wat een mooi, warm verhaal over een bijzondere vrouw. Wat kan zij prachtig borduren.
@Frouke wat een prachtig verhaal en met veel liefde verteld. Ik denk dat er wat dat betreft in Hongarij meer geborduurt wordt dan bij ons in Servie. Juist in het dorp waar ik woon leeft het bijna niet. Als ik de foto zie van Anna neni, moet ik denken aan onze overbuurvrouw. Het kon haar zusje wel zijn. Btw hier worden de oudere vrouwen Nena genoemd. Lijkt er best wel veel op. Het is hier normaal dat oudere aangesproken worden met baka en deda: oma en oma, niet alleen door familie maar door iedereen. Als ze bv in het ziekenhuis zijn en noem maar op. Groetjes Cisca uit Servie
Cisca, ik zag je al eens vaker op Berthi’s blog…kun/wil je Berthi vragen jouw e-mailadres aan mij door te geven? Misschien wonen wel dichter bij elkaar dan we denken? Berthi mag ook andersom mijn e-mail adres wel aan jou doorgeven…maakt niet uit.
ik denk dat we vel gemeenschappelijke ervaringen hebben! Ben nieuwsgierig naar je!
Als je in Noord-Servië woont zul je ook weten dat dat vroeger Hongaars was( tot 1919) en dat maakt uitwisseling interessant!(Misschien?)
@Frouke, een late reactie van mij, maar internet werkt de hele avond al niet. Ik kan geen mails binnenhalen of verzenden en een nieuwe log heb ik via een noodoplossing kunnen plaatsen, net zoals dit berichtje van mij.
Natuurlijk vind ik heel fijn als je over het blauwborduren wilt schrijven. Zoals je leest hebben we daar allemaal veel belangstelling voor.
Cisca kan het beste eerst een berichtje sturen via het mailformulier dat linksboven op mijn blog is te vinden zodat ik haar jouw adres kan mailen.
Wat een bijzonder verhaal. En wat een prachtige borduurwerken! Wij worden erg verlegen als we zoiets zomaar krijgen, maar in hun cultuur hoort dat er bij. Hoe arm je ook bent, je geeft!!!!
Wat ik toch allemaal mis als ik een dagje niet achter de computer kan zitten.
Maar gelukkig nog altijd een dag later te lezen.
Een mooi verhaal, dat maakt de dag!
Prachtig, hoor. Bedankt Frouke!
@Josefien, heerlijk dat alle logs opgeslagen worden in het archief en altijd terug te halen zijn!:-)
BNerthi wat een fantastische logs zie ik hier, eerst al van die ongelofelijke mooie kunstwerken in metaal in het vorige log en nu het prachtige borduurwerken in kleureen waar ik volledig voor val en wat een geweldige foto van deze vrouw! Ik geniet van al dit moois.