Van teutenhuis naar teutenboom

In de middeleeuwen was de Kempen (Noord-Brabant) niet alleen een agrarisch gebied. Er was ook een uitgebreide schapenteelt met de daaraan gekoppelde textielnijverheid. Verder was er vrachtvervoer en de inkomsten uit de veehandel en koperslagerijen speelden een belangrijke rol. Vandaar een bloeiende handel in koperwaren. Als gevolg van oorlogshandelingen verarmde het gebied sterk. De mensen trokken weg om elders werk te zoeken. De voerlui die toen zonder werk kwamen te zitten gingen zich vooral bezighouden met de handel en vormden naar alle waarschijnlijkheid de eerste Teuten. De oudste melding is van een koperteut in Eersel, uit 1597. De rondreizende handelaar (Teut) vertrok vanuit de Kempen met zijn koopwaar op de rug naar Duitsland, Frankrijk, Luxemburg en zelfs Denemarken. De Teuten, die verenigd waren in compagniën, vertrokken in de lente en kwamen voor de winter weer thuis. De thuiskomst ging gepaard met grote feestelijkheden. Bekend zijn vooral de Taft- (textiel), Koper- en Haarteuten. De Koperteuten waren vooral bekend in Denemarken.
Men beweert dat de gastvrijheid, gezelligheid en bourgondische levensstijl van de Kempische mens van vandaag overblijfselen zijn uit deze tijd.

In een aantal plaatsen zijn nog mooie teutenhuizen te zien zoals in Eersel.

De Teuten trokken vanuit de Kempen naar diverse landen en onderweg troffen ze elkaar bij een teutenboom. Een teutenboom stond op een kruispunt van wegen en was bedoeld als oriëntatiepunt en ontmoetingsplek. Nu stond er in Velden (Limburg) zo’n teutenboom. Twan Verbeek ontdekte in het kerkarchief van de St. Andreaskerk Velden een akte uit 1760. Daarin staat dat op verzoek van de vrije baron van Gelder door pastoor Hollands in 1755 een dergelijke boom is ingezegend, als opvolger van een eerder exemplaar dat door de tand des tijd aangetast was. Op initiatief van de Stichting Veldens Boek en in samenwerking met de gemeente is op maandag 30 november (patroonsdag van de Heilige Andreas) een nieuwe teutenboom ofwel heiligenboom geplant en gezegend.

Een Tüöttenmuseum vind je in Mettingen.

21 gedachten over “Van teutenhuis naar teutenboom

  1. Interessant!!
    Zo heb ik ooit gehoord/gelezen dat Teuten herleidt zou zijn van het Duitse Tüten (zakken) of te wel de knapzakken die deze reizenden met zich meedroegen.
    Hoe het nou zit…..ik zal morgen wel eens kijken of ik iets terug kan vinden.

  2. wat grappig , deze betekenis van het woord kende ik niet,…alleen “teuten”als in ” iets te langzaam doen”….

  3. En ik moet niet teuten anders kom ik niet klaar vandaag !
    Het is een druk weekje . . .

  4. Mijn vader viste vroeger met de teutebel.Dat is volgens mij tegenwoordig verboden.De teutebel was een net van ca 1 meter in het vierkant.Ze gebruiken het vaak voor aas te vissen.Nu kijk ik even in het Groningswoordenboek.Daar word het teudebel genoemd met als verklaring kruisnet.

  5. Teut: gebabbel;praten
    Teut:in een teut zetten-eens even flink aanpakken
    teuten;babbelen
    Teutlappe: babbelaar
    Teutmusse: babbelkous
    Dit komt uit het drents woordenboek
    Bij ons thuis zeggen we een teutebel tegen iemand die hun tijd zit te verkletsen

  6. @Truus ook bij ons werd een kruisnet een teutebel genoemd. Waar die benaming vandaan komt weet ik niet.

  7. wat een teuterig verhaal. Leuk en al die uitleg erbij Ik ken teuten als langzaam zijn, zo vasn zit niet te teuten schiet liever eens op,een teutebel om te vissenm en iemand die dronken is is volkomen teut. nu gaat deze teit op reis met eenkoperen kandelaar.

  8. Gisteren kreeg ik de nieuwe NCRV gids in de brievenbus . Daar was ik heel blij mee , kan ik alvast de concerten , diensten en andere belangrijke uitzendingen uitzoeken .
    Er zijn door de hele gids op diverse pagina,s leuke heel keine kerstborduurmotiefjes te zien . Ze zijn te downloaden via http://www.ncrvgids.nl
    Het was even zoeken , je komt op de site van de ncrv en klik dan op gids , helemaal bovenaan vind je het .
    Het zijn aardige motiefjes en in de gids zie je ze op verschillende manieren geborduurd , alleen omlijnen of opgevuld met een andere steek . Er is ook een pagina te vinden met 6 verschillende borduursteken van Anker .
    De knoopjessteek
    Roemeense steek
    Platsteek
    Open kettingsteek
    Gewone kettingsteek
    Stiksteek
    Voor de meesten wel bekend natuurlijk .
    Nu zag ik in de gids ook enkele leuke kerst hangertjes gemaakt van stofjes en een borduurtje . kan daar geen patroontjes van vinden .
    De kleine motiefjes zijn ontworpen door textielkunstenares Christel Hoksbergen .

  9. Laten we samen op dat bankje gaan zitten van het teutenhuis , kunnnen we lekker samen teutebellen .
    En er ligt geen sneeuw op die bank !
    Komen jullie wel eens aan de teuttafel bij Dijn ?

  10. Dijn heeft een groepje handwerkvriendinnen dat zich de teutels noemt, dat heeft daar misschien ook mee te maken. ( ik zie nu dat Gerrie ook al verwijst naar de teuttafel van Dijn 😉 Ik kende het woord niet in die betekenis, leuk verhaal en goed dat er een linkje bij is met uitleg

  11. Ha B-ness! Vanaf de Teuttafel kom ik naar je zwaaien. Leuk log! Alle betekenissen van teuten hierboven gemeld kloppen. Wat is dialect toch een heerlijk, levend iets. Veel leuker dan ABN. Teuten en leuten. Leuten (thee en/of koffie). En leut is ook weer Brabants voor pret, plezier.
    Een Teutenboom, die naam daar had ik nog niet van gehoord. Ik wist wel van heiligenbomen, dat ze ingezegend werden.
    Heilige bomen. Weer wat anders. Maar dan kom je in de Aziatische mythes. Men zegt dat er o.a. draken in huizen. Een draak staat voor een godheid. In China mocht ik ooit zo’n drakenboom tegenkomen. Of hij kwam mij tegen. Mensen gingen ervoor staan om er energie van te ontvangen.
    Je mag ook nooit zomaar een boom omkappen. Stel dat er een draak inwoont, die wordt dan woest en kan blindheid of problemen aan de ogen bij degene die de boom omgekapt heeft, veroorzaken. Of doofheid, en problemen aan de oren.
    Of je het gelooft of niet, overal in de wereld wordt aan bomen bepaalde krachten toegekend. Denk ook aan de Indiaanse totempalen, waarmee men wat duidelijk wil maken.
    Ik persoonlijk vind het prettig een boom te voelen, even mijn hand op de stam leggen. Zijn vorm te bewonderen, en te genieten van lichtval tussen het gebladerte.
    O sry, ik zit hier wel heel erg te teuten, geloof ik.
    :-)))

  12. Enig om alle reacties te lezen. Het woord teutebel werd vroeger in de zin gebruikt van schiet toch eens op.
    Teut zijn werd ook gebruikt, dronken zijn. Teutebel als kruisnet is een neiuwe betekenis voor mij.
    @Hilda, jij hebt een heleboel variaties op het woord teut. Erg leuk om nieuwe combinaties op het woord teut te lezen.
    @Gerrie, de NCRV gids is dus ook overstag gegaan om borduurmotieven te plaatsen. Heel goed dat er door velen zoveel aandacht wordt besteed aan het handwerk.
    Ik ga morgen in de winkel de gids opzoeken.
    Het bankje voor het teutenhuis is heel uitnodigend. Inderdaad geen sneeuw. Deze foto heb ik genomen tijdens het jaarlijkse familie uitstapje.
    Ha Dijn, leuk om van je te lezen. Je maakt het heel spannend met de draken in de bomen. In het park, bij mij in de buurt, staat een grote dikke oude boom. Heel speciaal is die. Tegen Thijmen vertelde ik altijd dat in deze boom kabouters woonden. Ik heb namelijk meer met kabouters dan met draken!:-)

  13. Gerries tip, de gids, ligt al hier in huis, leuk !!;-)
    Heb nooit een gids maar met de feestdagen meestal wel, een dubbel nummer, om alvast uit te zoeken wat we willen gaan zien.

  14. Teutebel betekent hier, meestal vrouwelijk, iemand die niet opschiet met hetgeen ze moet doen.
    *Wat ben je toch een teutebel*
    of
    *zit niet te teuten*
    Wij doen aan theeleuten of zitten aan tafel te leuten(kletsen)

  15. wat een leuk logje en met al de reacties erbij nog eens extra leuk. heb hier heel wat geleerd over het woord ’teut’ met z’n afleidingen. In mijn woonplaats hebben we een straat die Teut heet. Nu vraag ik me af wat de oorsprong is van die naam.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *