Josefien: ‘In 2010, waarin onze militairen op missies in het buitenland gaan en alle voors en tegens voortdurend de revue passeren kun je je niet voorstellen dat het hen zou helpen als we voor hen zouden breien…
Toch is het nog niet lang geleden dat vrouwen en meisjes op die manier een bijdrage leverden aan het welzijn van ons leger. Het viel mij op dat in oude handwerkboeken en tijdschriften soms suggesties werden gegeven voor breiwerk voor “onze soldaten”. En ik heb het dan zowel over de Eerste als de Tweede Wereldoorlog. Wat werd er van de vrouwen destijds gevraagd? De soldaten hadden vooral kledingstukken nodig die hen warm hielden: Sokken, handschoenen, (bivak)mutsen en sjaals. Onder het motto: “met de breipen in de hand dient men ook het Vaderland” werden vrouwen en meisjes in allerlei delen van Europa expliciet opgeroepen hun steentje bij te dragen. En aan die oproep werd door velen gevolg gegeven.
Op de scholen werd klassikaal gebreid en veel vrouwenverenigingen zetten zich in om goede resultaten te halen. Dat het niet beperkt bleef tot de gewone huiskamers blijkt uit de informatie van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD). In onderstaande tekst gaat het over koningin Wilhelmina:
“… Het verblijf in ballingschap trok een zware wissel op de geestesgesteldheid van koningin Wilhelmina. Zij miste haar dochter en kleindochters en de berichten uit Nederland werden met de dag zorgwekkender. Vóór alles zorgde zij er echter voor dat de buitenwereld niets van haar innerlijke spanningen te zien kreeg. Omdat ze zelf zo weinig kon doen, eiste de vorstin van zichzelf dat zij geen moment onbenut liet. Zelfs in haar schaarse vrije uren zat ze onafgebroken sokken te breien voor soldaten en zeelieden…”
In het zeldzame boekje “Wij Breien” van de Vereniging van Huisvrouwen in Medan (Nederlandsch-Indië) staat in het voorwoord:
“… Dit boekje dankt zijn bestaan aan de V.V.O., de Vrouwenhulp voor oorlogsslachtoffers Duizenden stuks breiwerk gingen door onze handen, honderden breisters kwamen breiwerk halen en brengen. Van de een leerden we dit, van de ander dat; aan het ene werkstuk zagen we wat moeilijkheden had opgeleverd, aan het andere wat bereikt kon worden met een paar simpele naalden en een kluwen wol…”
Het boekje dateert uit 1941, vermakelijk zijn de Maleise brei- en haaktermen en het patroon van “sokken voor de stadswacht”…
Er wordt ook een tip gegeven over de oorlogsbreinaalden:
“… Mocht u geen breinaalden meer kunnen krijgen dan kunt u zich behelpen met de naalden die uw kebon (tuinman) kan snijden van bamboe. Is er een toekang besi (smid) ter plaatse? Dan kan deze uit fiets- en motorfietsspaken naalden maken…” ‘
Prachtige log, Josefien! Dit is zeer herkenbaar voor mijn moeder. Zij heeft erg veel sokken voor de soldaten gebreid en waren er geen breinaalden in huis dan zorgde haar vader ervoor. Hij (mijn opa) was fietsenmaker en maakte in tijd van nood van fietsspaken breinaalden.
Leuk stukje over koningin Wilhelmina. Nooit geweten dat zij iets met handwerken had.
Het gedicht is erg mooi. Ik hou van dit soort breigedichtjes. Onlangs was ik zelf op zoek naar een ‘nieuw breigedicht’, maar heb niets gevonden en prompt kom jij met dit fraaie gedicht.
Ik had geen idee dat men van koninklijke familie ook kon breien. Van oudere bewoners had ik de verhalen wel gehoord dat er voor de soldaten werd gebreid. Het gedicht zou in deze tijd nog goed passen.
mooi verhaal! ik herinner mij dat toen ik jong was – en ik ben van de naoorlogse generatie – er zelfs nog sprake was van het breien van verband voor soldaten. of dat hygienisch was?
Ik ben in 1958 geboren, maar weet nog van breien van katoenen windsels voor de Afrika.
Wat een bijzondere ansichtkaarten.
Mooi uitgebreid verslag Josefien.
En een leuk gedicht.
Weet sinds kort dat er gebreid werd voor het leger doordat ik een patroon van een bivakmuts vond uit die tijd.
Particulieren konden wol en pennen op afgesproken adressen ophalen.
Een museum (ben even de naam kwijt) heeft ons patroon overgenomen en wilde de mutsen weer na breien.
Heel interessant om te lezen hoe er tijdens de oorlog(en) een beroep op vrouwen en meisjes werd gedaan. Zou Emma, die zo veel van kant hield, haar dochter Wilhelmina breilessen gegeven hebben?
Hier in de omgeving wordt nog erg veel gemaakt, naaien, breien en haken voor de Missie, die elk jaar een ander project heeft.
Katoenen luierbroekjes voor een kindertehuis in Suriname.
Een active groep dames is altijd bezig voor Roemenie.
elma
@ Elma ik weet dat bij juliie ook nog zwachtels werden gebreid.
Ik heb ook aardig nog wat genaaid en gebreid voor de missie. Kun je nog herinneren Elma dat we met een groepje bij jou het elastiek in de broekjes zaten te trekken. Soms werd de gemaakte spulletjes als bescherming van andere goederen verstuurd. Dan mag het land het namelijk invoeren.
Wat een leuk log Josefien. Een breiende Wilhelmina, nooit gedacht dat zij dat zou doen. Maxima heeft ooit in een toespraak, ik meen bij de Plattelandsvrouwen, gezegd dat zij graag borduurt.
Anneke SK
leuk om te weten allemaal.
Je moet er niet aan denken tegenwoordig de soldaten met een sjaal muts en handschoenen aan door ons gemaakt.
@Anneke SK, ik heb ook ergens, wie niet meer waar, gelezen dat Máxima van borduren houdt.
In deze log http://berthi.web-log.nl/berthi/2007/02/fr_unsre_feldgr.html liet ik al enkele ansichtkaarten uit de oorlog zien, met daarop meisjes die aan het breien zijn voor de soldaten.
Eerlijk gezegd zag ik Koningin Wilhelmina ook niet aan voor een brei-lustig type.
Haar schuldgevoel was misschien wel een belangrijke drijfveer.
En die kaarten, die al eerder op het log stonden, bevestigen het verhaaltje:
oorlog voeren en breien zijn lang met elkaar verbonden geweest.
Dank voor de reacties!
Bijzonder dat ik dit bericht bij je tegenkom – ik heb nl. van de zomer dat boek bij de kringloop gevonden. Er staat ook iets ervan op mijn weblog, want ik vond het gedicht ook zo mooi en ontroerend.
@Dorie, dan ben je toch dolblij als je zo’n waardevolle aankoop kunt doen in een kringloopwinkel.
Dag mevrouw,
Ik ben op uw weglog terechtgekomen omdat ik op zoek ben naar het patroon van een soldatensjaal (is eigenlijk een sjaal met een muts aangebreid), is lekker warm en praktisch in de winter.
Kan jij of iemand die dit leest mij misschien hieraan helpen?
Dank u wel.
Gerda