Koninklijke waaiers en miniaturen

Prinses Máxima opende op 16 oktober 2009 de tentoonstelling Ontvouwen schoonheid op Paleis Het Loo door het plaatsen van een waaier in een vitrine. Deze waaier is de laatste aanwinst van de Stichting Historische Verzamelingen van het Huis Oranje-Nassau die de koninklijke waaiers en miniaturen beheert. Foto: ANP Royal Images; Frank van Beek.

Waaiers vormden eeuwenlang een vast onderdeel van de hofetiquette. Vooral op gala-avonden, staatsbanketten en ceremoniële gelegenheden speelde de waaier een belangrijke rol. Vooral koningin Emma en koningin Wilhelmina hadden er vaak een bij zich. De koninklijke waaiers beslaat een periode van circa 1720 tot 1937. Eén van de kostbaarste waaiers werd in 1888 door koning Willem III bij de firma Mellerio in Parijs besteld voor koningin Emma.

De waaier was bij uitstek geschikt om als geschenk te dienen. Daar zijn vele voorbeelden van te vinden in de koninklijke familie. Vorstelijke familieleden gaven elkaar waaiers cadeau.
Het meest voorkomende type is de vouwwaaier, beschilderd door Nederlandse of Franse schilders en soms ook door leden van het Koninklijk Huis zelf. De monturen, gemaakt van ivoor, parelmoer, schildpad, goud en edelstenen, zijn een ware lust voor het oog. Koningin Emma had een grote voorliefde voor kant. Diverse kanten waaiers zijn dan ook op de tentoonstelling te zien.

Een waaier zorgde niet alleen voor verkoeling in de tijd dat er nog geen airco was, de waaier had ook zijn eigen taal. Lees hier er meer over. Eerdere logs over de waaier kun je hier en hier vinden.

Ontvouwen schoonheid en Oranje in miniaturen is te zien tot en met 17 januari 2010 op Paleis Het Loo te Apeldoorn.

11 gedachten over “Koninklijke waaiers en miniaturen

  1. Da’s ook toevallig. Ik ben Aan Het Russische Hof – paleis en protocol in de 19e eeuw aan het lezen en ben net gekomen tot het hoofdstuk ‘”Waaier” is een Nederlands woord.’ Dat lezen doe ik vanmiddag. Het lijkt me een bijzondere tentoonstelling. Een bezoekje aan het Loo is altijd bijzonder!

  2. Waaiers is altijd een geliefd onderwerp.
    Het zou ook erg gemakkelijk zijn op de handwerklessen als de dames weer “een hete bui” kregen van inspanning of van de….?
    De waaier is ook een geliefd onderwerp bij de kantklosters, die nog regelmatig geklost wordt.
    Elma

  3. Waaiers zijn een uitkomst als het erg warm is, en een lust voor het oog als ze erg mooi zijn.

  4. Ik ben er in de vakantie met mijn dochter geweest. We vonden het erg mooi.
    Ik vond het jammer dat er geen informatie over de kanttechniek bij staat. De kant is zo fijn dat je vaak niet kan zien of het nu kloskant of naaldkant of een kombinatie is.
    maar zeker de moeite waard om te gaan kijken.

  5. Ik had ook ooit een waaier.
    Heel netjes zelf gevouwen van een vel lijntjespapier. Alle vouwtjes even groot (of bijna) en maar wapperen.
    Ik weet niet meer wát we speelden, maar zal een jaar of acht/negen zijn geweest.
    ;-))

  6. Als het wat al te warm is wil ik ook nog weleens waaieren .
    Ik heb er enkele en natuurlijk met een mooie herinnering .
    Je moet er wel enige elegantie bij hebben .
    Aan de Vijverberg in den Haag , waar eerst het costuummuseum gevestigd was kon je een prachtige collectie bewonderen .
    Ik meen te weten dat de gehele collectie evenals de costuums is overgebracht naar het Gemeente Museum .
    Eens hoop ik mijn boeken weer te kunnen openen , dan zal ik verbaasd zijn over wat ik allemaal heb zoals ook boekjes over waaiers .
    De waaiertaal is mooi om er kennis van te nemen . Bekijk de oude prenten met charmante dames en hun sierlijke waaiers !

  7. @mieke s, telepathie?:-)
    @elma, kanten waaiers zijn bijzonder sierlijk door hun fijnheid en teerheid.
    @lous, met onze hete zomers tegenwoordig is het handig om een waaier in de handtas te hebben.
    @Ilse, leuk om te horen dat jij de expositie al hebt bezocht en dat deze de moeite waard is.
    @Annelies, aan het Russische hof ontbrak zeker de waaier niet.
    @Ine, o ja, enig, dat heb ik ook nog gedaan. Was ik helemaal vergeten!
    @Gerrie, enig om straks al die ‘vergeten’ boeken weer in te mogen neuzen!

  8. Ik heb ze onlangs gezien: erg fraai. De kanttechnieken stonden, overigens, op de losse beschrijvingen, met interessante uitleg erbij van wie de waaiers waren, bij welke gelegenheid gegeven / geschonken etc. Maar laten we wel wezen, de techniek maakt toch helemaal niets meer uit, als je een prachtige waaier als één geheel ziet met vormgeving, kleur, waaierbenen etc, en het verhaal erbij?
    Als u de tentoonstelling gaat bekijken, dan zijn de miniaturen op de 1e verdieping, ook zeer de moeite waard!

  9. ik vind dat waaiers terug meer gebruikt moeten worden. beter dan air conditioning en zo mooi & betekenisvol …
    een leuke tip voor de kerstvakantie!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *