Wat zullen we eten vandaag? Deze vraag leg ik regelmatig voor aan de kinderen. Als zij geen suggestie hebben dan beslis ik vaak pas in de supermarkt wat we die avond zullen eten. Ik heb geen vast schema zoals mijn moeder vroeger had. Op maandag kwam als vaste prik de boontjes uit de weckpot of erwtjes uit blik op tafel, met worst en aardappels. Eigenlijk was er op de eerste werkdag van de week geen tijd om te koken, het poetsen ging voor. Voor de dinsdag stond het speklapje met aardappels en de groente van het seizoen op het menu. Woensdag: gehaktdag. De slager had het gehakt in de aanbieding. Hier kwamen weer de aardappels bij en rode kool; in de herfst en winter. De donderdag was hetzelfde als de woensdag, alleen werd het gehakt vervangen door een speklapje. Dan belanden we bij vrijdag en deze dag was bestemd voor eenvoudige macaroni of rijst. Zaterdag was de dag om iets eenvoudigs klaar te maken; pannenkoeken. De zondag stond gereserveerd voor het zondagsvlees, wat dat ook wezen mag, met spruitjes of sla en uiteraard wéér de aardappels. Weinig variatie zoals je leest. Gelukkig is tegenwoordig het aanbod van groente, fruit, vlees, pasta’s, rijst etc. enorm toegenomen waardoor je bij mij op tafel zelden iets zult vinden uit het menu van mijn jeugd. Aan dit weekmenu werd ik herinnerd doordat ik zondag van Jenny het kookboekje Koken naar hartewens kreeg. Hierin staat het recept Aangemaakt gehakt. Voor de liefhebbers vertel ik wat je hiervoor nodig hebt.
300 gr mager rundergehakt, 1 ei, 2 eetlepels paneermeel, peper, zout, 1/2 ui, 1/2 theelepel kerriepoeder of wat nootmuskaat, 1 eetlepel fijngesneden peterselie, 4 eetlepels (Becel) (Het boekje is uitgegeven door Becel) margarine. Vermeng alle ingrediënten, behalve de margarine, goed met elkaar. Vorm er 4 ballen van. Laat de margarine in een braadpan smelten en verwarm het tot het iets kleurt. Leg de gehaktballen er bij en braad deze mooi bruin. Nu en dan keren. Neem ze uit de pan en maak de jus af met een scheutje water. Rode kool en gekookte aardappelen wordt als suggestie gegeven om bij de gehaktbal te eten. Komt me bekend voor!
De oorspronkelijke handwerken zijn gemaakt door Tesselschade-Arbeid Adelt, afdeling Rotterdam.
Ja, zo was het! Maandag, wasdag, dinsdag strijkdag, woensdag gehaktdag, donderdag ?, vrijdag moest er gepoetst worden en zaterdag werden de boodschappen gedaan. Bij mij zit zo’n schema er niet in. Zo ook de voor en najaars schoonmaak! Ook zoiets wat MOEST! Ach, er is veel veranderd sinds de jaren 50.
Ben ik blij dat er nu veel meer variatie is!!
We merken zelfs dat het gewone aardappel/groente/vlees vrijwel nooit meer op het menu staat, maar wel veel past en rijst.
Hier hebben we het volgende systeem. Per toerbeurt mag een gezinslid op zondag het hele weekmenu bedenken voor de komende week. N.a.v. deze lijst kan ik boodschappen doen en hoeven we niet elke dag ons suf te piekeren wat te eten. Zo eten we gevarieerd want elk gezinslid heeft weer andere voorkeuren en het is makkelijk voor mij omdat ik niet hoef te bedenken wat te koken.
Van de pronkrol naar een lekkere maaltijd .
Jaren geleden hoorde ik een stel dames tijdens een tentoonstelling van het Quilters gilde , druk pratend over de maaltijden die er dagelijks klaargemaakt moeten worden en dat terwijl je ook je wilt quilten .
Ik zat op dat ogenblik wat uit te rusten na mijn rondgang langs de Quilts en kon zo het een en ander volgen .
Het kwam er op neer dat er vaak een snelmenu werd klaar gemaakt en dan maar met het bord op schoot samen het kostje van die dag verorberen .
Ik zag het voor me , als het zo moet gaan , nee dan maar wat minder steken , maar geniet van het eten .
Oh het was best wel eens makkelijk om eten te halen maar dan wel aan tafel samen .
Toen ik nog werkte had ik voor een week een menu plan , dat ging meestal wel goed .
Er kwam bij veel mensen opeens iets van op Zaterdag wordt er niet gekookt .
Dan maar een lekkere snack en je maag vullen met iets gemakkelijks .
De dagelijks warme maaltijd ging hier gewoon door en nooit een broodjesdag .
Van thuis kan ik mij eigenlijk niet herinneren dat er speciale vaste dagen waren voor gehakt of andere vaste gewoontes .
M,n moeder kon heel goed koken , maar ik was erg kieskeurig en had moeite met vooral de groene groenten .
Nu smaakt mij alles wel .
De streekgerechten die kwamen vroeger ook nog wel eens op tafel en verder was het meestal wel aardappelen en groente met vlees en vooral een lekkere jus .
De pasta,s van nu kenden we eigenlijk niet .
Rijst in melk gekookt met een klontje boter , suiker en kaneel .
Dat laatse maakte mijn moeder nog wel eens klaar als een vlug maaltijd , als we plannen hadden om weg te gaan .
OP zaterdagavond stond moeder in de keuken het eten voor de Zondag voor te bereiden .
Daar stond ik graag naar te kijken en dat waren de beste kooklessen die ik kijkende heb opgedaan en natuurlijk was er af en toe wel iets te proeven .
Een heerlijke gevulde soep met balletjes of een kippensoep .
Tomatensoep dat vond ik ook lekker , werd altijd gevuld met rijst .
En er werd veel aandacht besteed aan het vlees . We aten vaak wild gebraad , dat was omdat Vader ging jagen . Er zijn wat een hazen en konijnen , eend en een enkele reebout gegeten .
Het kopje van de haas en konijn zijn zo lekker , de hersentjes een delicatesse !
Dat tongetje , ik proef het weer en ik denk dat ik door die tongetjes vooral( goed? ) kan kwebbelen .
Het maagje van de kip , ook zo,n lekkernij ,in de soep .
Ze willen het blijkbaar niet , want nergens koop je kippen maagjes .
Met mijn wild gepraat zit menigeen hier zeker te rillen , wat eng .
Maar ik kon er van smullen .
En later veranderd het eetpatroon toch , doordat er zoveel ander eten in de dagelijkse maaltijden zijn gekomen en men wil vooral veel gemak .
Ik houd niet zo van al die pakjes met snel gedoe . Het kan best smakelijk en toch eenvoudig gemaakt worden .
Vroeger werden groenten zo gaar en slap gekookt , dat is nu gelukkig voorbij .
Nu voor mij alleen gaat ook alles anders , de kleinste pannetjes die er al waren worden nu veel gebruikt en het lijkt soms net of ik vadertje en moedertje aan het spelen ben met alles in het klein .
Gerrie, wat een heerlijk verhaal.
heerlijk verhaal van zowel Berthis als Gerrie, Het boekje ziet er leuk uit Is het te koop bij Arbeid Adelt?
Toen mijn kinderen klein waren had ik ook wel enige regelmaat in het menu.
Er zijn in mijn gezin ‘echte’ aardappel eters. Dus die komen nog regelmatig voor bij.
Leuk plaatje op het boekje.
Het zondagsvlees was het betere ‘echte’ vlees (rund/kip) dat maar 1 keer in de week gekocht kon worden. Daar werd vaak een hele pan jus van gemaakt om door de week toch de lekkere smaak te hebben.
Het zondag menu was vaak zo uitgebreid met soep vooraf, vla toe, dat was eigenlijk te veel voor een rustdag.
Veel mensen zijn daar toen mee gestopt en werd het een lichtere maaltijd zoals bv een broodje met een kopje soep.
Door de week de goedkopere vleessoorten (speklap, braadworst, bloedworst, slavink, vrijdag vis) of vleesloos of een ei
ik heb ook nog wat…zaterdags was het bij ons altijd SOEP dan kwam er een oom mee-eten en die bestelde!!! Zeeuwse Soep met veel vermicelli fijn gekookt. Je lepel moet er rechtop in kunnen blijven staan zei hij dan . Nou geef mij maar een lekker licht groentesoepje.
Was vorige week trouwens bij TANTE KEE op Kaag-EIland(kreeg ik ook weer die gedachten aan Zeeland) en daar kregen we een minikopje PASTINAAK SOEP Heel lekker !! eet smakelijk Lies
Wat een leuk log Berthi!
Hierdoor denk ook ik weer terug aan de maaltijden uit mijn jeugd.
De bellen gehakt doen me vooral denken aan de vier jongemannen die mijn ouders liefderijk opvingen toen hun moeder overleed. Ze waren tieners toen dat gebeurde en je begrijpt dat er enorme hoeveelheden gehaktballen werde gemaakt om ook deze jongens te verwennen met een lekker balletje gehakt als ze weer eens mee mochten eten.
Balletjes gehakt staan voor mij model als gezelligheidmakers, want gezellig was het als we met z’n allen rond de tafel zaten.
Mijn vader was degene die door zijn werk met buitenlandse werknemers nieuwe recepten probeerde en dat vonden we allemaal geweldig! Hij heeft mijn moeder daarin ook geïnspireerd en we hebben heel bijzondere dingen gegeten in een tijd waarin anderen bij de oude beproefde recepten bleven.
Leuk boekje! Het staat ook bij mij in de kast. Jammer dat er geen jaartal in te vinden is.
Vlees bij de warme maaltijd was in onze jeugd niet zo vanzelfsprekend als nu. Ik vond raapstelenstampot met gebakken ei erg lekker. Maar ook de “vleesvervanger” van havermout, ei en geraspte kaas (met soms een plakje bacon meegebakken) was lekker.
Mijn vader ging regelmatig vissen. Dus dan stond er superverse vis op tafel. Ik vond het schoonmaken daarvan fascinerend maar ook erg vies om te zien.
Zaterdag werd bij ons altijd frites-met-wat-erbij gehaald.
Zondag kwam oma meeëten. Dan werden alle registers opengetrokken: dikke groentesoep, aardappelen-groente-vlees en chocoladepudding na.
Rijst kwam alleen als rijstebrij-met-krenten op tafel. Die krenten waren eigenlijk rozijnen. We deden er een flinke schep bruine (basterd-)suiker op. Heerlijk!
Macaroni werd steevast begeleidt door plakjes rookworst. Eén hele rookworst voor 8 porties. Dat was geen vetpot!
Leuk om die oude kookboekjes weer te bekijken!
Bij ons thuis was het niet zo rijkelijk gevulde maaltijden. Groente en aardappels waren er altijd genoeg dat kwam van eigen grond. Het vlees was schaars. Mijn vader kreeg eerst daarna wij en als er nog iets over bleef voor mijn moeder. Geen luxe dingen op tafel. Zaterdags werd er pannenkoeken gebakken en mijn vader kreeg hollandse pot. Later werd dit nog wel eens afgelost door de macaroni. Zondags kwam er een karbonade op tafel en met de feestdagen een kip. Dikke rijst ( hier kon je de lepel recht op in zetten) of slappe rijst werd samen met griesmeel en havermoutse pap regelmatig gekookt. Ik kook nu ook nog regelmatig zelf pap. Veel lekkerder dan uit een pak. Toen ik nog in het Noorden woonde ging er regelmatig een schaaltje richtig Elma. Wat ik als kind het lekkerste vond is dat we stroop door de macaroni deden.
@Gerry wij aten ook altijd de magen en de harten van de kippen. Als je eigen hart niet meer deed had je altijd nog een paar op reserver van de kippen. Kinderlogica.
Schitterende verhalen!!
Dat boekje herken ik maar het staat tussen mijn borduurboeken en niet tussen de kookboeken.
Ik plan niks. Kijk gewoon wat er is. Mijn vader bracht maandag boontjes mee uit d’n hof, dus dat wordt dan gegeten. ( en zijn porties zijn altijd groter, dus we eten er 2x van)
Wel altijd verse groentes, dus seizoensgebonden.
De pasta’s leerden wij eten toen mijn zussen op de huishoudschool zaten. Thuis werd het geleerde uitgeprobeerd.
Misschien dat iemand graag een wentelteefje wil of een puddinkje van bitterkoekjes voor toe ?
Nu net het boekje met het mooie borduurtje erop beter bekeken .
Ik dacht eigenlijk dat het een oud recepten boekje was , maar het is van Becel dus toch niet zo heel oud .
Alhoewel Becel is er al een tijdje .
Ik vergeet soms dat ik zelf ook ouder wordt . . .
@Tijm, heel handig systeem. Hier alleen lastiger in de praktijk te brengen omdat ik nooit weet met hoeveel personen we aan tafel zitten. De ene dag zijn we met z’n drieën, dan weer met z’n vieren, vijven of zessen. Meestal weet ik de dag zelf pas met hoeveel we aan tafel zitten.
@Gerrie, heerlijk verhaal!
@Basje, het is alleen antiquarisch te koop. Op Marktplaats kom je het regelmatig tegen.
http://www.marktplaats.nl/
Op dit moment staan er drie exemplaren te koop.
@marian’ne m, op zondag kregen wij groentesoep, aardappels, vlees en groente, als toetje Saroma pudding!
Ik maak nooit drie gangen. Veel te veel.
@Lies Huizer, soep die bol staat van de vermicelli hoeft van mij niet!
Tante Kee, de naam doet vermoeden dat het er heel huiselijk en gezellig is. Ik heb nooit Pastinaaksoep geproefd!
@Corrie, dat is een mooie herinnering aan de bal gehakt!
@Saskia, chocoladepudding met slapgroom kwam bij ons alleen met kerstmis op tafel!
Weet je wat ik altijd doe als ik bijvoorbeeld het jaartal van uitgave wil weten? Ik ga op bezoek bij de Koninklijke Bibliotheek. Zo ook gisteren voordat ik deze log ging maken.
De Koninklijke Bibliotheek heeft drie boekjes (Misschien zijn ze dat ook allemaal) uit deze serie in hun bezit. De eerste twee zijn uitgegeven in 1987 en 1988. Het derde boekje stamt uit 1997 en dat is de uitgave die ik laat zien.
http://zoek.kb.nl/nl/search/boek/koken%2Bnaar%2Bhartewens/1
@Hilda, och jee, je moeder kwam pas als laatste aan bod!
Stroop door de macaroni… het is de eerste keer dat ik dit hoor.
Grappige kinderlogica!
@Ine, uit d’n hof… een uitdrukking die ik vaak heb gehoord en zegt men dit alleen in Brabant?
Mooi boekje, ja bij ons was het ook een vast patroon. Zondags sperciebootjes aardappels en sudderlapjes en inderdaad saroma toe. En soms een vlaflip.
En vreselijk door de week pap na
Ik ben blij dat het nu allemaal anders kan.
Prachtige herkenbare verhalen. Maar kregen jullie ’s winters als “toetje” ook een lepel levertraan met suiker ? Wat was dat vies. Later kwam er levertraan met sinaasappelsmaak.
Margriet
Haha, die slagroom op de pudding kregen wij ook alleen met kerst, Berthi!
@ margriet een lepel levertraan kregen wij ook altijd als de “r” in de maand was. En het ergste was voor mij nog dat ik bijna elke dag lever moest eten. Varkenslever nog wel. Voor de verandering mocht er mosterd op. Grrr. Dit moest ik eten omdat ik toen zware bloedarmoede had. Dit was af ter af zeer ongezond. We aten ’s winter ook wel stip in de pan. Vet werd gloeiend heet gemaakt waar nog kaantjes in zaten en dan stipte je brood erin. Het siste uit.
@Margriet, ik heb levertraan een zeer korte periode gekregen. Zo smerig, niet door je keel te krijgen.
@Hilda, nooit gehoord van stip in de pan.
Ik kan me wel herinneren dat we een stuk boord in de pan deden waar het vet nog in zat.
WOENSDAG GEHAKTDAG. Ik rilde bij het lezen van deze aanhef. Het is de titel van een van de meest besproken boeken in de Nederlandse literatuurgeschiedenis: Woensdag gehaktdag.
In het wijde Groningerland ligt een kleine buurtschap Ganzedijk. De auteur van dit boek Richard Klinkhamer doet op 2-2-1991 aangifte van vermissing van zijn vrouw Hannelore. Allerlei media is er aan te pas gekomen ook bij de regionale zenders en opsporing verzocht. Maar Hannelore bleef weg.
Vaak stond Klinkhamer met zijn verrekijker op de dijk te kijken, buren die dit zagen hadden met deze man te doen zijn vrouw was al zo lang vermist. Nadat Klinkhamer uit Ganzedijk vertrokken was en de nieuwe bewoners iets in de tuin wilden veranderen en een graafmachine in de tuin ging graven, werd Hannelore gevonden. Vermoord door haar man en in de tuin begraven. Voor deze misdaad is hij veroordeeld en op 3-10-2007 verscheen zijn boek Woensdag gehaktdag.
Dus dat is een heel ander verhaal als de spruitjes of rode kool op woensdag bij de bal gehakt.
Een erg leuk receptenboekje met deze borduurwerkjes, dat was de bedoeling van deze log.
Elma
@elma, bizar, zeer bizar! Dat zo’n man zijn boek Woensdag gehaktdag noemt, niet te begrijpen. Op de eerste plaats is het voor mij al niet voor te stellen dat hij zijn vrouw vermoord, vervolgens zielig op de dijk staat te turen zodat de buren medelijden met hem hebben, en later er nog een boek over schrijft. Er is een steekje los bij deze man, meedere steekjes!
Berthi, of dat in den hof typisch Brabants is weet ik niet. Woon zelf nu al ruim 30 jaar in Brabant. Mijn wortels zijn wel Limburgs maar ons dorp was erg op Brabant georiënteerd. En dat was in de spreektaal ook te merken. Ook woonden er mensen uit verschillende provincies die na het turfsteken en de ontginning in deze streek bleven wonen.
Levertraan geen probleem , met één slokje was het weg .
Nu zou ik zo,n vette slok niet meer aan kunnen .
Maar ja zal ik zeggen dat ik toch groter gegroeid ben door die levertraan .