voort… borduren

Vanmiddag om 15.00 uur werd de opening van de expositie voort… borduren in het Breda’s Museum geopend door wethouder Marja Heerkens. Oud en nieuw handwerk is er gecombineerd. Zo zien we diverse meters souvenir de ma jeunesse te pronk liggen, en handwerkattributen, verder fraai handwerk uit het buitenland en filmpjes geven uitleg over allerlei borduursteken. Voor het nieuwe handwerk werden de fraaie handwerktechnieken van de souvenir de ma jeunesse als uitgangspunt gekozen. Iedere vrouw kreeg een rechthoekig lapje van aidastof. Op de voorkant werd een jeugdherinnering geborduurd en op de achterkant hun eigen naam. Deze lapjes werden na het borduren dubbelgevouwen en als een slinger aan elkaar geregen. Elke cultuur heeft zijn eigen borduurwijze en herinneringen. In de aula van het museum staan speciaal op maat gemaakte stellages waar de geborduurde ‘vlaggetjes’ hangen te pronken. De ene persoon koos voor een traditioneel patroon, terwijl de ander op zoek ging naar een speelse manier om een jeugdherinnering te borduren. Juist de diversiteit zal iedereen aanspreken. De jongste deelnemer is Lukas van 10 jaar die op eenvoudige wijze een boot borduurde. Verder zie je sobere geborduurde lapjes naast zeer kleurrijke geborduurde lapjes. Astrid was één van de begeleidsters en heeft zelf drie bijdragen geleverd aan dit project. Twee ervan zijn op haar blog te zien. Ik legde Pinokkio vast op de foto.



Bloemen drogen aan de waslijn? Zou dit de jeugdherinnering zijn die bij dit ‘vlaggetje’ hoort?

Tijdens een opening van een expositie heb je vaak niet de tijd om alle handwerken uitvoerig te bekijken. Je wilt ook bijpraten met bekenden en nieuwe mensen. Toch heb ik geprobeerd om enkele foto’s te maken om je zo een indruk te geven van de tentoonstelling voort… borduren die tot en met 3 januari 2010 loopt.

Een detail uit de pronklap (1897-1898) van Catharina Perk (1881-1928), Zaandam. Ze was de dochter van een koopman uit de gegoede middenstand. Op 15-jarige leeftijd stuurden ze haar naar de Sancta Maria School. Deze school werd geleid door de Zusters van de Sociëteit van Jezus, Maria en Jozef. In haar pronklap heeft Catharina 65 technieken toegepast. Bovendien zijn in de lengte de drie delen verbonden door een breirol met 36 verschillende steken en een haakrol met 29 verschillende steken.

Cahier d’ouvrages, circa 1900. Dit handwerkalbum is gemaakt door E. van der Heijden. Zij was toen leerlinge in het pensionaat O.L.V. van Lourdes aan de Graaf van Solmsweg in Engelen, bij Den Bosch. Deze kostschool is in 1829 op initiatief van de lokale pastoor, de norbertijn Jacobus van Hooff, gebouwd. In 1953 werd het pensionaat gesloten.

Op de tentoonstelling liggen drie souvenirs van drie meisjes Takx uit verschillende perioden. Op een van de pronkrollen staat naast 1895 nog in letters Liefdegesticht, de naam van het gesticht voor behoeftige meisjes, dat in 1849 door de zusters Franciscanessen in de Nieuwstraat te Breda werd opgezet. In de jaren 1806-1849 was er het Rooms Katholiek weeshuis gevestigd. De naam Liefdegesticht bleef in gebruik tot 1916, toen ging de R.K. Huishoudschool De Nieuwstraat van start.

De oude souvenir de ma jeunesse zijn mooi, máár toch wil ik even benadrukken dat de eigentijdse pronkrollen die ik de afgelopen tijd heb gezien, zéér fraai zijn. De ‘pronkrolsters’ mogen terecht trots zijn op hun zelf samengestelde eigentijdse pronkrol!

De komende maanden vinden in het Breda’s Museum verschillende activiteiten plaats. Zaterdag 10 oktober zal Joke Visser van 13.00 tot 16.00 uur merk- en borduurlappen, en pronkrollen taxeren. Met veel plezier zal zij uitleg geven over de motieven en uit welke streek de merklap of pronkrol komt. Je betaalt alleen de entree voor het museum. Op 7 november organiseert Borduurblad een Samen-Borduren-dag. Aanmelden kan vanaf 6 oktober. Kijk voor informatie op samen borduren. Op zaterdag 21 november verzorgt
Femina Inpakatelier (Hava Akdag) van 14.00 tot 16.00 uur een demonstratie Turks naaldoya. De naaldoya is een naaldkant dat ontstaat door knoopjes en lusjes te maken in zijden garen. Daarbij worden alleen naald en draad gebruikt. Naaldoya staat in Turkije bekend als luxekant en is ook daar vrij zeldzaam en ingewikkeld om te doen. Het wordt vrijwel uitsluitend gebruikt voor de verfraaiing van sjaals die om het hoofd gedrapeerd worden en huishoudtextiel. De motieven worden helemaal van festonsteken geborduurd vrij uit de hand. De meeste worden vanuit het midden gewerkt, ieder motief – meestal een bloemetje – apart. Om deze demonstratie bij te wonen betaal je alleen de entree voor het museum.

20 gedachten over “voort… borduren

  1. Onze ogen krijgen weer heel wat te zien .
    En natuurlijk te lezen .
    We worden er nooit moe van en willen steeds maar meer . Grote en kleine steekjes van bont tot wit .
    Elke dag komt hier een verrassing te staan .
    Ik lees hoe mensen van velerlei culturen iets maakten daar houd ik van .
    Zijn in elk geval weer aanwijzingen aan anderen om ook zoiets te beginnen .
    Het zien van mooi handwerk kan je weer zin geven gauw eens naald en draad op te pakken .

  2. Als je dit weer ziet denk je vaak hoe kunnen mensen zeggen dat handwerken ouderwets is. Of zouden die zelfde mensen zich niet bloot willen geven met een naald en draad. Je ziet maar weer het handwerken is lang nog niet uitgestorven en de meeste van ons hebben nog zoveel veel plannen.

  3. Goeden morgen , wat overkomt me ?
    Was ik hier gisteravond al en opeens nu ik wakker ben en even contact had met Amerika , wat zie ik hier . . . er is gewerkt in de nachtelijke uurtjes . Nog meer moois te zien . Mijn ogen waren gericht op de hangende bloemen ( papavers . . blauw . . ? )aan het lijntje .
    Daar moet ik even de tijd voor nemen .
    Wat een pronkrollen met zoveel mooie steken .
    De doorstopjes zijn prachtig .
    De openrand boven Breda is zo mooi .
    Er zal hier vandaag weer veel volk langs komen om alles bewonderen .
    En voor wie het mogelijk is die gaat natuurlijk naar het Museum waar de tastbare werkstukken worden getoond . Maar denk er om al is het nog zo tastbaar wel overal van afblijven . Laat je ogen maar alles opnemen .
    Berthi het is hier weer genieten .Ik blijf het zeggen wat een geluk dat dit bewaard is gebleven en wat hebben de Nonnen uitstekend les gegeven . De meisjes handen mochten zo veel volbrengen .

  4. Prachtig alweer foto’s van oude pronkrollen.Het blijft mooi om naar te kijken.
    Vraag me nu af,na de reacties te hebben gelezen,of in ieder meisje,die naar de nonnenschool ging,ook geboren borduursters waren?Of werd het erin gepompt?
    Het borduren op zulk fijn linnen valt heus niet mee.Er zal menig zweetdruppel meegeborduurd zijn.

  5. Hier zijn ook weer heel veel mooie dingen te zien, prachtig allemaal.
    Bedankt voor de foto’s

  6. Ik heb de aankondiging ook op de site van Merkwaardig gezet. Wat hier wil elke borduurster wel heen!

  7. Een vraagje. Ik zie hier zo veel mooie pronkrollen voorbij komen. Eerlijk gezegd had ik van dat fenomeen nog nooit gehoord. Is dat typisch iets wat in het zuiden des lands werd gemaakt of onder leiding van de nonnen elders in Nederland werd gemaakt.
    Ikzelf heb op een Christelijke meisjesschool in Den Haag gezeten en later op de Kweekschool. Er werd eindeloos veel gehandwerkt. Daar heb ik veel technieken geleerd. Maar pronkrollen maken, nee daar werd nooit over gesproken. De resultaten van al ons gezwoeg, leuk gezwoeg hoor dat wel, verdwenen.
    Wie weet het antwoord?
    Anneke Schoonenberg Kegel

  8. prachtig werk en genieten in exteNSO. War heben de nonnen op de diverse scholen de meisjes veel gellerd.maar allemaal??? mij niet , Ik ben 1 winter braaf iedere week naar het toen nog bestaande kloster gegaan voor handwerklessen. was 9 jaar, maar het heeft jjjjaaaaaaaaaaren geduurd voor ik er iets mee gedaan heb, Mijn moeder heef top de kweek, rond jaren 1918-20 wel veel proefjes gemaakt die in een soort boekje werde bewaard, met aantekeningen erbij, Is jammer genoeg allemaal verloren gegaan.

  9. De tentoonstelling in Breda had ik al in mijn agenda staan. Ik ga er zeker heen! Pronkrollen laten zich slecht fotograferen want je ziet altijd maar een stukje. En het is juist zo mooi om zo’n lang handwerk in zijn geheel te kunnen waarnemen, dus ik ben heel benieuwd hoe het geexposeerd is!

  10. Berthi, het was superleuk om je te ontmoeten. En : dank voor de link! Mijn bezoekersaantal gaat als een raket omhoog!!

  11. Deze tentoonstelling is zeker een bezoek waard.
    Wat komt er toch steeds weer veel mooi handwerk te voorschijn, het is in een andere tijd gemaakt door jonge meisjes. De dames die nu met een pronkrol bezig zijn maken hun eigen keuze met of zonder hulp. Het zijn geen verplichte onderwerpen en de technieken zijn vrij. De oude pronkrollen zijn wel weer een inspiratie voor het heden.
    Elma

  12. Ik ben vandaag al een paar keer bij je op visite geweest Berthi. Iedere keer zie ik weer mooie nieuwe dingen. Dankjewel dat je dit alles weer met ons wilde delen!

  13. @Gerrie, fijn om te horen dat het nooit gaat vervelen!
    @Hilda, handwerken is van alle tijden en is absoluut niet ouderwets. Er worden vandaag de dag zo ontzettend veel mooie dingen gemaakt. De creativiteit is onuitputtelijk!
    @Gerrie, in vroegere tijden werd zeer degelijk onderwijs gegeven. Maar er zullen ook zeker meisjes geweest zijn die van de handwerkles nachtmerries kregen en in een boze bui vast hun handwerkjes in de kachel hebben gegooid!
    De mooiste stukken zijn vaak bewaard gebleven. Dat geldt eveneens voor de kostuums.
    @Truus, juist!
    @Hilly, als ik op de link klikt doet deze het wel! Misschien heeft die af en toe rare kuren!:-)
    @Elza, graag gedaan!
    @Saskia, heel goed!
    @Anneke Schoonenberg Kegel, ik heb het vermoeden dat ze in het zuiden van het land iets meer zijn gemaakt dan elders in het land. Maar het is zeker niet zo dat ze alleen in het zuiden en België zijn gemaakt.
    Een pronkrol vind ik ook wel iets voor jou om te maken. Het kan natuurlijk ook een min-pronkrol worden voor het poppenhuis!
    @Basje, jij bent een top-handwerkster! Erg jammer dat het boekje met proeven van je moeder verloren is gegaan.
    @Josefien, de pronkrollen die op de expositie liggen zijn extra moeilijk te fotograferen. Ze liggen in speciaal op maat gemaakte lange bakken met glas er overheen.
    @Astrid, eensgelijk! Erg leuk dat ik nu een gezicht bij je blog heb.
    @Elma, erg fijn dat iedereen vandaag de dag een eigen keuze mag maken voor de pronkrol!
    Over tig jaren buigen zich zeker museummensen over de eigentijdse pronkrollen van nu!
    @Tineke, fijn!

  14. Daar heb je helemaal gelijk in Berthi. Een mooi winterproject. Een pronkrol, groot of klein, maken. Goedmaken wat vroeger nagelaten is???
    Anneke SK (niet zo’n mond vol)

  15. Ik heb dit al heel lang in mijn agenda staan. Lijkt me heel mooi om te zien. Hoop dat het gaat lukken.
    Van het borduurproject heb ik bij Astrid al eens wat gezien.

  16. Dat lijk me een prachtige tentoonstelling! Of ik er kom weet ik nog niet. Dankje voor de uitgebreide infomatie en de mooie foto’s.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *