Werk van Lydie Jacobs en JeroenVinken, foto Rob Mostert, Rijswijk.

Op deze eerste Rijswijk Textiel Biënnale is werk te zien van zestien kunstenaars met zeer uiteenlopende achtergronden. Van huis uit schilder, beeldhouwer of graficus, realiseerden zij zich op een bepaald moment in hun loopbaan dat textiel het ultieme uitdrukkingsmiddel was voor hun ideeën. Om die te verwezenlijken, moesten zij zich nieuwe technieken eigen maken en vertrouwd raken met andere materialen. Zij benaderen eeuwenoude textiele technieken en materialen, vaak op onorthodoxe wijze, vanuit een hedendaagse optiek, waarbij de computer dikwijls een belangrijke rol speelt.

Drie kunstenaars op de expositie houden zich bezig met weven. In de constructies van Monika Auch lijkt het onmogelijke mogelijk geworden: een drie-dimensionaal object geweven op een vlak weefgetouw. Auch ontwerpt haar objecten op een computergestuurd weefgetouw. Pas als het weefsel van de machine wordt gehaald, kunnen de tot dan toe strak gespannen materialen met elkaar werken en ontstaan ruimtelijke vormen. Jan Koen Lomans wilde tactieler werken en ging experimenteren op de computergestuurde Jacquard machine in het Textielmuseum in Tilburg. Hij wil de eigenschappen van verschillende materialen als mohair, katoen, linnen en acryl zichtbaar en voelbaar overbrengen. Jeroen Vinken gebruikt de Jacquard techniek om geheel andere redenen, want hij wordt gefascineerd door kleur. Met zelfgeschreven computerprogramma’s creëert hij beelden en kleuren in zijn weefsels. Zijn sensuele voorstellingen zijn geïnspireerd op het menselijk lichaam en groeivormen in de natuur. Bedrukte stoffen zijn het basismateriaal voor de werken van Wilma Kuil en Arjan van Arendonk. Wilma Kuil speelt in haar werk met illusies en visuele herinneringen. Door stofapplicatie of verf verandert zij het patroon van de stof, waardoor een nieuwe voorstelling binnen het patroon ontstaat. Dezelfde werkwijze past zij ook digitaal toe: foto’s worden in de computer gecombineerd met afbeeldingen van stoffen en digitaal ‘geappliqueerd’ door middel van ‘knippen, kopiëren en plakken’.
Arjan van Arendonk laat zich graag inspireren door bestaande materialen uit zijn directe omgeving. De motieven van bedrukte gordijnstoffen beschildert hij met verf en siliconen, waardoor nieuwe ordeningen ontstaan. Wollen dekenstof is een materiaal dat associaties oproept met zachtheid, warmte en geborgenheid. De schijnbare veiligheid van oude wollen dekens wordt door Anne van de Pals ruw verstoord doordat zij ze inknipt en openwerkt. Haar sculpturen doen denken aan verwrongen geraamtes of vreemde organen. Conny Kuilboer benadrukt de zachtheid van het materiaal in haar objecten en installaties. Confronterende beelden worden ineens aaibaar en acceptabel en krijgen de kans om hun, soms poëtische, verhaal te vertellen. Ook Lidy Jacobs speelt met begrippen als zachtheid en aaibaarheid door de keuze van materialen als pluche en mohair. Haar sculpturen van fabelwezens – half mens, half dier – ogen sensueel en tegelijkertijd gevoelig en kwetsbaar. Van jongs af aan is Nancy Pigmans gefascineerd door vliegtuigen. Zij maakt ze in alle formaten, van klein tot zeer groot, in een verscheidenheid aan technieken en materialen. Door de plaatsing in het beeld, in onder- of bovenaanzicht, onstaan sterke metaforen: soms lijkt het vliegtuig een kathedraal, dan weer een mens of een gekruisigde figuur. De fascinatie van Saskia E.M. van Dijk richt zich op de kleine gevleugelden. Haar inspiratiebron is de insectenverzameling van haar vader. Met stopnaalden en naaigaren breit zij insecten, die zij opprikt in zelfgemaakte vlinderkastjes en zo onze aandacht vestigt op de schoonheid van deze microcosmos. Borduren komt aan bod bij Karola Pezarro en Hinke Schreuders. Stapels oude foto’s vormden voor beeldhouwster Karola Pezarro de inspiratiebron om met textiel te gaan werken. Op de computer combineert zij verschillende foto’s, die zij machinaal borduurt en openwerkt, tot associatieve voorstellingen. Hinke Schreuders gebruikt in haar geborduurde schilderijtjes traditionele technieken en motieven om hedendaagse onderwerpen onder de aandacht te brengen. De voorstellingen van geëmancipeerde en gesexualiseerde vrouwen staan in scherp contrast met de borduurtechniek, die de vrouwelijke deugden van de negentiende eeuw symboliseert. Ook Marita Kratz gebruikt de traditionele handenarbeid van vrouwen om commentaar te geven op het hedendaagse vrouwbeeld. Haar kleine, gehaakte figuren komen voort uit haar performances, waarin zij zich in een te strakke, gehaakte huid probeert te wurmen. Aan al het werk van Erna van Sambeek ligt een idee ten grondslag en textiel is voor haar het geëigende middel om dit te visualiseren. Conventionele begrippen voorziet zij van commentaar door een subtiel gebruik van textiele materialen. Jet van Oosten speelt in haar werk met realiteit en illusie door subtiel gebruik van twee- en driedimensionaliteit in combinatie met textiel. De autobiografische collages van C.A. Wertheim zijn licht surrealistisch en intrigerend. Restanten van het dagelijks leven als oude enveloppen, deksels en doppen combineert zij met gemanipuleerde beelden van zichzelf op stof of papier.

Ter afsluiting van de Rijswijk Textiel Biënnale 2009 wordt op zondag 13 september van 13.00 tot 17.00 uur een grote textielmarkt georganiseerd in en bij het Museum Rijswijk en in de Oude Kerk tegenover het museum. Tal van kunstenaars en handelaren uit binnen- en buitenland tonen hier hun producten.

Werk van C.A.Wertheim, Wilma Kuil, Nancy Pigmans, en C.A. Wertheim, foto Rob Mostert, Rijswijk.