In Streekmuseum De Acht Zaligheden bevindt zich een goed gevulde linnenkast. Het houtwerk van de kast is geschilderd zodat men niet kon zien welke houtsoort was gebruikt en zo hoefde men minder belasting te betalen, vertelden mijn ouders. Maar op mijn vraag om welke belasting het dan ging, kwam geen antwoord. Voorlopig blijft het bij speculeren. Roerend goed belasting? Of een belasting die nu niet meer bestaat?
Anneke Schoonenberg Kegel was zeer benieuwd naar de naam van deze belasting en dook er met enthousiasme direct in. Na wat gegoogeld te hebben, kwam de oplossing sneller dan verwacht. Het gaat hier om de eiken-belasting.
Op de planken in de kast liggen mooie stapeltjes linnengoed die bij elkaar worden gehouden met geborduurde banden. Het borduurwerk is uitgevoerd met de platsteek in de kleur rood, een kleur die we vaak terugzien bij linnengoed. De kleur rood behoudt zijn kleur goed en is goedkoop. De meekrap werd vroeger als grondstof gebruikt voor de rode kleurstof.
Wat een mooie kast,met prachtige stapeltjes. Ik ben wel benieuwd wat voor belasting dit was ?? Enig !
Weer thuis, vandaag had ik de eer om Jeanny persoonlijk te feliciteren. Na een paar heerlijke uurtjes en erg veel mooie borduurwerken te hebben gezien werd ik door Jeanny en Luc naar het Station gebracht. Na 5 x overstappen was ik na 6,5 uur thuis. Een mooi overzicht van de treinreis uitgeprint, maar niks klopte. Gelukkig was de bus in Winsum blijven wachten op de trein die veel te laat binnen kwam.
Maar die lange reis had ik er graag voor over. Wat heb ik deze dagen genoten, ze zijn onvergetelijk.
Elma
Prachtig zo’n gevulde kast !!!
Elma wát een reis, knap hoor.
Zag je bij Saskia met de mooie bolletjes, leuk !!!
@josé, ik ben ook benieuwd of iemand weet wat voor belasting dat was.
@elma, 6,5 uur reizen, tjonge dat is een hele onderneming. Je zou in diezelfde tijd ook in Parijs kunnen zijn!:-)
Had je een breiwerkje bij je?
@marian’ne m, enig zijn de bolletjes van Elma. Ik heb er ook eentje gekocht. Zal er uiteraard een foto van maken.
Ha de linnenkast van mijn opa, die nu bij mij staat. De kast heet bij ons dan ook “Opa”. Omdat de kast z’n trots was en ik z’n enige kleindochter mocht ik hem hebben. Er zit een mooi verhaal aan vast. Opa, geboren in 1883!!!!, had de kast in Antwerpen gekocht voor z’n zuster als trouwcadeau. Zijn eigen verloofde, mijn oma dus, was heel kwaad dat die mooie kast niet voor haar was bedoeld. Dus heeft opa hem maar zelf gehouden. En zo pronkt de kast een eeuw na aanschaf nog steeds bij mij in de slaapkamer met kastrandjes (zelf gehaakt) en stapeltjes (niet meer met lintjes maar wie weet doe ik dat nog wel eens). Mijn kast is overigens gemaakt van wortelnoten.
Over de belasting die geheven werd weet ik dat er voor het bezit van duur hout belasting moest worden betaald. Een eikenhouten vloer werd in onbelangrijke ruimtes die niet vaak gebruikt werden, beschilderd Dan was niet zichtbaar of de houtsoort al dan niet kostbaar was. Pronken kwam je dus duur te staan. Er is ook een raambelasting geweest, veel ramen, veel belasting. Dus daarom zie je in veel oude huizen dichtgemetselde ramen. Want ons hollanders wil wel pronken maar ons bent ook zunig
Groetjes,
Anneke Schoonenberg Kegel
@Anneke Schoonenberg Kegel, wat een leuk verhaal en heel goed dat je oma toentertijd boos werd. Nu kan jij genieten van de kast en je hebt er nog een mooi verhaal erbij.
Jij weet dus ook dat er belasting betaald moest worden eikenhout. Weet jij of er een naam was voor deze belasting?
Raambelasting is nieuw voor mij. Als ik naar het station fiets, kom ik altijd langs een oud pand waarvan enkele ramen zijn dichtgemetseld. Afgelopen weekend zag ik het weer, en dacht nog wat zonde dat de ramen dichtgemetseld zijn. Het pand wordt er niet mooier door.
Hallo Berthi,
Ik weet nog geen naam maar morgen gaan we googelen en wie weet vind ik het ergens in de krochten van mijn computer.
Mijn man was van de week op Verwolde, het huis dat hij als poppenhuis nabouwt en daar werd toevallig dat verhaal ook verteld toen hij vroeg waarom die mooie eikenhouten planken grijs geverfd waren. Om de belasting te ontduiken was het antwoord.
Toevallig he tweemaal in een week hoor ik hetzelfde verhaal en nu wil ik weten wat voor belasting dat dan wel was.
Maar nu ga ik eerst maar een nachtje slapen,
Welterusten,
Anneke Schoonenberg Kegel
Toen Napoleon regeerde over de Nederlanden heeft het belasting geheven op het bezit van eikenhout.
Daarvoor werd er ook al belasting geheven op schoorstenen én inderdaad ramen. Hoe meer hoe welvarender en dus meer betalen !!
Maar hoe het heet !!?;-)
Hier ben ik weer. Drie keer is scheepsrecht en leve internet. De belasting heette Eiken-belasting. In kerken, die natuurlijk het meeste hout hebben, werd alles wit gekalkt. Na controle door de overheid haalde men de kalk er weer af maar in de naden bleef de kalk zitten.
Nog veel gekker is dat eikenplanken geverfd werden op een manier dat ze leken op eiken planken want die schone schijn mocht dan weer wel. Hoe hypocriet kan het zijn.
Nogmaals welterusten
Anneke Schoonenberg Kegel
@marian’ne m, jij weet de naam ook (nog) niet. Ik ben al aan het googelen gegaan, maar dat leverde nog niets op.
Pst, pst, die eiken-belasting hoorde bij de personele belasting, eerst alleen geheven op ja, personeel. Later (Napoleon) ook op waarde van goederen. De wet is in 1960 opgeheven. Nog nooit zoveel over belastingen nagedacht als deze nacht. En dat allemaal naar aanleiding van de kast van Eersel en die van mijn opa. Dag hoor,
Anneke Schoonenberg Kegel
Berthi@ Het was geen brei- maar een haakwerkje. De eerste pannenlap is klaar.
Zondagavond alleen in mijn hotel en nagenietend van deze dagen heb ik de koffer weer gepakt, maar zo dat het haakwerkje en mijn waterflesje makkelijk te pakken waren. Het bolletje katoen in een plastic zakje zodat het niet door de trein rolde.
Elma
Dat is nog eens een wens van me om zo’n kast te bezitten. Helaas zal het daar ook bij blijven want de ruimte in huis ontbreekt.
Elma welkom thuis. Ben je nu de rest van de week in de bonen?
Elma, het is dus nog een hele klus geweest om weer thuis te komen, wat ontzettend vervelend en je had het allemaal zo goed voorbereid.
Maar ik vind het zéér bijzonder, dat je bij ons in Sittard bent geweest.
Wat een prachtige kast, ik heb er een van mijn oma in de slaapkamer staan, niemand van de kleinkinderen wilde hem hebben, er zitten bij mij 2 geslepen raampjes met glas in lood in en daar hangen katoenen gordijntjes achter in kleine koperen roeden, ik durf ze niet te wassen, want ik ben bang dat ze dan uit elkaar vallen.
Ik moest wel lachen om de borstrok, ik dacht gelijk aan de gebreide borstrokken die ik moest dragen en die zo kriebelde.
Groetjes
Ines
Wat een mooie kast en wat een mooie inhoud! Ik moest meteen weer aan mangelen denken. Wat hebben de mensen vroeger toch een werk gehad met hun spullen. Hoe mooi het ook allemaal is, ik ben heel blij met 2009. Je kunt de tijd steken in het maken van mooie dingen en het onderhoud gaat vaak als vanzelf!
Wat een prachtige verhalen ik heb er enorm van genoten Henny
Er waren en er zijn rare belastingen. In deze tijd vind ik de precariorechten niet meer kunnen. Als je als winkelier een bord op je stoep zet, of een lichtbak of luifel boven “’s majesteits grond” hangt, dan zijn er gemeentes die er precariorechten over heffen. Dan komt er een ambtenaar met meetlint om op de centimeter nauwkeurig op te meten hoeveel je de gemeentekas moet spekken. Ook “etalagebelasting” komt nog (of weer?) voor.
Jeanny, ik begreep dat je gisteren jarig was. Van harte gefeliciteerd nog!
Hallo Berthi,
Een leuk verhaal over de linnenkast.Het is heel mooi te zien al die stapeltjes linnengoed.Bij het ene stapeltje met de aanduiding van “borstrok”klopt niet helemaal.Voor mij is een “”borstrok” van wol
gebreid.Hier in Groningen gebruikt men de naam van “doodshemd”, wat ook niet de juiste benaming is.Het was hier gebruikelijk dat men altijd een exemplaar van de hemden in de kast liet liggen. Kwam
men te overlijden, dan werd zo’n hemd als
“doodshemd”gebruikt. Men lag dan, hoe arm ook, netjes in de kist.
Bij mij thuis heb ik dezelfde linnenkast.
Begin jaren tachtig heb ik die kast beschilderd met “boerenschilderwerk”uit de
Romantische tijd.
Zo’n kast werd gemaakt van goedkoop grenen
hout. De beschildering bestond uit een
techniek die een dure houtsoort moest ver-
beelden.
Jeanny@ de lange terugreis had ik er graag voor over. Het bezoek aan jullie was heel bijzonder. Ik waande mij in het museum in Celle, met het verschil dat al deze werkstukken door één paar kundige handjes zijn gemaakt. Niet alleen binnen, ook het buitengebeuren met de collectie Bonsaiboompjes en de vijver met vissen zijn schitterend. Dochter Moniek heeft nog een kralenballetje leren maken en na een heerlijke lunch was het tijd om weer te vertrekken, het feest was ten einde.
Mijn gedachten zijn nog erg vol van alle ontmoetingen en geven mij een erg blij gevoel. Dat deze dagen geslaagd zijn is vooral te danken aan de vele stille krachten die nergens genoemd worden maar toch duidelijk aanwezig waren. Één wil ik er toch noemen, lieve Mien B. Niet alleen verzorgde zij het drinken. Geregeld kwam ze langs om mijn plaats bij de kralenballetjes in te nemen en de uitleg te geven.
Elma het is tijd voor je rondje. Blootvoets, om niet uit te glijden op mijn hakjes liep ik het rondje door de vier gangen van het Karthuizer klooster. De 500 meter door de paters uitgesleten natuurstenen gangen liepen heerlijk verkoelend.
Elma
Deze kasten kwamen te voorschijn uit veel schuren (vaak gebruikt voor het gereedschap en de bakjes met spijkers) en werden in een loogbad gelegd en dan kwam er een prachtige grenen kast tevoorschijn, die na grondig schuren in de blanke was werden gezet en nu staan te pronken in menig huis.
Elma
ik heb vrijwel dezelfde kast, de mijne is van gepolitoerd mahonie. Ik ken dit soort kasten als “meidenkast” de kast waar de inwonende dienstbodes op zolder hun spullen in op mochten bergen. Ook die van mij komt nog uit de familie. van belasting op eieknhout weet ik niets, wel werd vaak eikenhout overgeschilderd met een speciale techniek die houtnerven suggereerde. Je ziet dat ook nog wel bij (voor-)deuren. Er wordt eerst geschilderd en in de natte verf wordt een patroon getrokken met een speciaal “kammetje” om de houtnerven te krijgen. Wat ik wel weet is dat er op de grond belasting geheven werd. huizen uit de 17e eeuw hebben vaak een bovenverdieping die over de begane grond uitsteekt en de verdieping daarboven steekt daar weer overheen. Het lijkt alsof de huizen naar voren overhellen. Dat was omdat alleen op de begane grond het oppervlak aan m2’s grond werd bepaald.
Mooie kast, mooie inhoud en een leuk verhaal over de belastingen.
Elma, wat fijn dat je leuke dagen hebt gehad en bedankt dat je aan Miek B hebt gedacht. Het weekend was reuze fijn.
ik en ik niet alleen,heb de tentoonstelling van het opbouwen tot het afbreken in z’n totaliteit meegemaakt, een hele ervaring die ik niet snel zal vergeten. En bovenal het leukste is dat ik zulke aardige mensen heb ontmoet !!!! het zijn teveel namen om op te noemen. Rust vandaag lekker uit. Annemieke
Berthi.
Wat een mooi verhaal weer.
Leuk om op mijn uitrust dag dit te kunnen lezen. Fijn je te hebben mogen ontmoeten en jouw mangeldoeken heb mogen bewonderen.
Annemieke
Mmmmm… een mooi gevulde linnenkast.
De mijne is gevuld met hedendaagse “blauwtjes”, maar ik blijf dromen van een oude kast gevuld met prachtig geborduurde “witjes”.
Mooie kast en een prachtige inhoud .
Zag net nog een dergelijke kast in Giethoorn .
Gelukkig dat er toch nog het een en ander is over gebleven van vroeger .
Belastingen die blijven we betalen , het kan niet anders .
Vroeger thuis lagen er soms enorme boekwerken over belastingwetten .
Ik merk dat iedereen nog vol is van de mooie dagen in Roermond , dat kan ook niet anders . Gewoon fijn dat je hier nog na kunt genieten .
Dit log gaf weer veel stof tot praten en als toetje praten over de drie mooie dagen .
Mijn kastenverhalen zal ik maar even bewaren tot later . . . .
Om heel eerlijk te zijn staat een dergelijke kast hier in de schuur. Het verhaal wil dat die nog door de grootvader van DH is gemaakt. Geen eiken, grenen zou kunnen. Zal toch eens kijken of ik hem in beslag kan nemen 😉
Dat van die ramen had ik vaker gehoord. Maar ook een belasting op hout….ik heb weer wat geleerd!!
Belasting op grond is er nu nog steeds. En voor de huizen wordt nu de inhoud bepaald voor de waarde van de OZB.
Borstrokken, ik heb er nog gebreid voor mijn oma maar dan van katoen.
Al die laagjes over elkaar geven ook warmte.
Elma, inderdaad de Anna van oktober vorig jaar. Ik heb het gevonden!!!
Hallo Berthi,
In West-Friesland, in de ogeving van Andijk, werd vroeger heel veel meekrap verbouwd.In Andijk stond ook een schuur, genaamd de “Meestoof”.Leuk om dat dan wwer terug te lezen op jouw weblog.
vr. groet Marion Blaauw.
@Anneke Schoonenberg Kegel, ik zie nu pas dat we vannacht gelijktijdig een reactie plaatste. Toeval?!
Super dat jij al zo snel de Eiken-belasting had gevonden. De Personele-belasting was ik ook tegengekomen, maar verder dan dat was ik niet gekomen.
De Eiken-belasting vergeet ik niet meer. Ik ga het doorgeven aan mijn ouders. Dank je voor je speurtocht!
Tja, ook weer zo toevallig dat je nu tweemaal kort achter elkaar het verhaal over dezelfde belasting hoort.
In Roermond vertelde je in het kort over het poppenhuis. Daar moeten we het nog maar eens uitgebreider over hebben, want zoals ik van je begreep, wordt het een zeer bijzonder poppenhuis.
@Elma, een haakwerkje is ook heerlijk ontspannend. Ik kan me Elma met de handen over elkaar in de trein zittend, niet voorstellen!:-) Altijd is Elma druk in de weer, en altijd super enthousiast! Ik begrijp je cursisten heel goed. Eenmaal les gehad van Elma, dan ga je nooit meer weg.
@Wil, mooie uitdrukking! Elma in de bonen!:-)
Elma, je hebt wat losgemaakt met je bonen!:-)
@Saskia, overal moet je belasting voor betalen. Erg toch?
De precariorechten zijn nieuw voor mij.
@Mieke S, we genieten van deze tijd. We voelen ons niet verplicht om keurige stapeltjes in de linnenkast te hebben. Bij ons gaat de linnenkast op zondag niet open voor de gasten!:-)
@marcella, het verhaal dat jij vertelt over de belasting had ik toe willen voegen aan de log.
De oude grachtenpanden in Amsterdam zijn smal en diep. Dit had ook weer met de belasting te maken.
@Hennie Stevan-Bathoorn, als ik praat over een borstrok dan denk ik als eerste hieraan:
http://berthi.web-log.nl/berthi/2005/11/borstrok.html
Mijn moeder breide ze van katoenen garens.
heerlijk zo’n rijk gevulde linnenkast …
Ja Berthi, zulke borstrokken heb ik ook nog gedragen!
Ohhhh, ook al zo mooi om te genieten. Prachtig om de stapels met geborduurt bant in de kast te leggen!