Sierlijk Stikwerk

In Museum Noorderhuis is tot en met 1 november 2009 de tentoonstelling Sierlijk Stikwerk te zien. Een unieke expositie van Zaans stikwerk, matelassé en quiltwerk. Niet eerder tevoren waren er in Nederland zoveel stukken 18e eeuws Zaans stikwerk bijeen in
één tentoonstelling. Maar liefst drie doopdekens, een kussensloop, vier babyjasjes, tien babymutsen, twee paar babymitaines, een vrouwenmuts, losse mouwen, een (onafgemaakt) herenvest en een kraamherenmuts. Aangevuld met twee 18e eeuwse doorgestikte zijden rokken, een palempore uit ca. 1735, poppendekentjes, doorgestikte replica kleding en ander doorstikwerk.

De naam Zaans stikwerk duikt rond 1900 op voor deze speciale doorstiktechniek. De kledingstukken en dekens waarop het toegepast is, dateren echter uit de 17e en met name de 18e eeuw. In boedelbeschrijvingen kom je het onder andere tegen als Point de Marseille.

Waarom het Zaans stikwerk heet is een groot raadsel. Eén van de theorieën is dat er zoveel van bewaard is gebleven in de Zaanstreek. In het Zaans museum zijn echter maar achttien objecten te vinden, waaronder wel twee schitterende doopdekens. Er zijn echter musea met veel meer objecten.

Is Zaans stikwerk wel stikwerk? Waar komt de naam vandaan? Hoe werd het gemaakt en door wie? Lezingen en workshops op: ma 17 aug. vrij 28 aug. woe 9 sept. zo 20 sept. ma 5 okt. Inlichtingen bij Inge Bosman, tel 075-6282081, email: inge.bosman@hetnet.nl

20 gedachten over “Sierlijk Stikwerk

  1. Weer zo’n mooie tentoonstelling! Wat hebben mensen door de jaren heen toch mooie dingen gemaakt.

  2. mooie dekentjes. Ik vind het vooral zo leu dat je deze dekens kunt aantrekken. Is er ook niet een frnas klinkende naam voor dit werk fijne dag

  3. Prachtig, prachtig, prachtig dit handwerk !!!
    En kijk eens wat een lage entree prijs !!
    Ik ga mijn boekjes weer eens opzoeken
    >>>>>>>>>>>>>>>>>>

  4. Dit is schitterend gemaakt.Helemaal met de hand.Ik noem het monnikenwerk.Maar prachtig om te zien

  5. @Saskia, goed dat je deze link geeft. Verschillende keren zag ik de meest mooie voorbeelden van een palempore op een expositie en ook van Zaans stikwerk. Als je tijd hebt, beslist gaan kijken. Het is schitterend handwerk. Monnikenwerk.
    Eerst naar Roermond en vervolgens naar Zaandam!

  6. Ha, ha daar is mijn geliefde Zaansstikwerk…ik leerde het gewoon op school. Laagje stof, laagje flanel, laagje mul, de op de bovenkant getekende afbeeldingen doorstikken (stiksteek), de overgebleven vormen Quilten (rijgsteekje). Daarna de smalle krullen of steeltjes aan de achterkant met een dikke katoenendraad opvullen door er die ertussen te rijgen, een knipje in de omgestiktevlakjes en er kapok in stoppen en weer dichtnaaien. Het is erg leuk om te doen. Ik heb zo een aantal jaren mijn kerstkaarten gemaakt, ook lavendelzakjes voor cadeautjes. In veel oorspronkelijke gezinnen uit de Zaan is wel iets van Zaansstikwerk aanwezig hoor. Maar ze vinden het vaak gewoon en letten er niet op. Groetjes van iemand met het heerlijke zangerige Zaanse dialect, Anje.

  7. Prachtig dat Zaans stikwerk.Misschien toch maar eens uit proberen. Je zag het vroeger regelmatig in de boeken staan. Maar even snuffelen hier in huis. Vanmorgen eerst de tuin in geweest alles bijgesnoeid. Van de week zo gauw als ik vrij ben ga ik bloeiende plantjes erbij ophalen. Wat kun je nog heerlijk genieten van de tuin.

  8. Prachtig dit Zaans stikwerk en door de witte stof ook een chique uitstraling.
    Ik google op Point de Marseille maar kan daar niets over vinden, is dat niet vreemd? Is het geen Franse handwerktechniek?

  9. Prachtige techniek .
    Heel bewerkzaam , maar zo mooi .
    Het is in veel antieke kleding stukken terug te vinden . En over de benaming , daar kun je hele discussies over houden .
    Het geeft aan kleding een zekere stevigheid door een volle bewerking met zoveel kleine steekjes . En het gebruik van een soepele glanzende stof geeft extra schaduw effecten .
    Wat komt er een regen van exposities over ons heen , je zou zo elke dag op stap kunnen gaan .
    Gelukkig is het verspreid over het land en helaas dat maken we maar een of meerdere keuzes .

  10. point de Marseille of piqûre de Marseille is een andere benaming voor Boutis en dat is wel een verwante techniek maar er zijn toch wezenlijke verschillen. Bij Boutis en Zaans stikwerk zijn er twee lagen stof op elkaar, het patroon wordt doorgeregen of doorgestikt en daarna plaatselijk opgevuld. Bij Boutis/ Piqûre de Marseille/Point de Marseille zijn er alleen opgevulde delen naast elkaar te vinden, bij Zaans stikwerk zijn er ook platte (dus ongevulde) stukken in het patroon overgebleven die vaak met een ajourtechniek worden geborduurd. Bij Zaans stikwerk zie je dus bolle (= opgevulde) naast platte (niet opgevulde) delen. Quiltwerk en ook matelassé bestaat uit drie lagen: een bovenlaag, een vulling van wol,katoen of zijde o.i.d en een achterkant. Daarna worden de drie lagen gequilt. Andere opvultechnieken zijn Trapunto, padded quilting en corded quilting waarbij de drie te quilten lagen plaatselijk nog extra worden opgevuld. Het heet Zaans stikwerk omdat daar de aanvoer van Boutis uit Marseille in de havens binnenkwam. Men ging dat thuis namaken maar dan met een eigen draai er aan (de platte vlakken in ajour).

  11. @marcella, dank je voor deze uitgebreide interessante uitleg. Ik had al gezocht op je weblog maar vond zo snel niet het Point de Marseille.
    Jij hebt al heel veel technieken beschreven en dacht bij jou als eerste het Point de Marseille te kunnen vinden.
    Misschien handig als je op je blog een Google balkje toevoegt zoals ik heb gedaan. Ik gebruik deze balk erg vaak.

  12. @Berthi, duidelijke uitleg van Marcella.
    Op haar web-log staat de zoekfunctie bovenaan in de reclamebalk.

  13. @willy, dom, dom van mij. Dat ik daar overheen heb gekeken. Dat gaat me vanaf nu niet meer gebeuren.

  14. Beste Marcella,
    Waar heb je de informatie vandaan dat Zaans stikwerk aankwam in de haven van Zaandam?
    Dat zou mij zeer interesseren als Zaanse. Volgens informatie uit Frankrijk werd het n.l. naar Amsterdam verscheept. Maar ik zou het leuker vinden als dat Zaandam was natuurlijk!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *