Herderstas

Wat kun je vertellen over een herderstas? Ik begon bij Van Dale. Herderstas: tas van een herder; dat had ik zelf ook kunnen bedenken. Vervolg: Herderstasje: een kruisbloemig plantengeslacht, inz. het gewone herderstasje met tasvormige bloempjes, tasjeskruid (Capsella bursa pastoris). Op naar het Hall’s Iconografisch handboek. Hier kwam ik het woord herderstas zelfs niet tegen. Blijkbaar geen belangrijk attribuut voor de herder. De herdersstaf neemt een belangrijke plaats in. Deze weg leverde niet veel op. Zou Google mij informatie kunnen bieden? Jazeker! Ik tikte het woord herderstas in en kwam terecht bij AnneTanne. Zij schrijft hoe het herderstasje aan haar naam komt: ‘De driehoekige hauwtjes van het plantje lijken heel erg op de tas waarin een herder zijn spulletjes met zich meedroeg. En die tas lijkt wel een heel erg universeel model te zijn geweest, want naast het Nederlandse herderstasje en het Engelse Shepherd’s purse, zijn er het Duitse Hirtentäschelkraut en het Franse capselle bourse-à-pasteur of gewoon bourse-à-pasteur. En inderdaad, ook het “bursa-pastoris” in de botanische naam is letterlijk “tas van de herder”. In “Capsella” herken je “capsule”, en inderdaad betekent het iets als omhulseltje, doosje.’
Dan vraagt AnneTanne zich af hoe zij zich de driehoekige tas moet voorstellen. Zij kreeg eens een reproductie van het schilderij De blauwe huik van Pieter Breughel onder ogen en daar zijn voorbeelden van de driehoekige herderstas op te zien.

Op dit detail zie je dat de man links en rechts een driehoekige tas om hun middel dragen. De spreekwoorden zijn op de site van literatuurgeschiedenis te vinden.

Je vraagt je misschien af waarom ik op zoek ging naar gegevens over de herderstas. De aanleiding was de prachtige geborduurde herderstas van Maria uit Sardinië.

De herders dragen deze tas gevuld met spulletjes over hun schouder.

De motieven op de tas zijn niet geborduurd op de stof, daarvoor is het te regelmatig, maar gebrocheerd; dat wil zeggen plaatselijk ingelegd tijdens het weven. Met een selectielatje wordt het patroon opgenomen, plaatselijk een bonte inslag ingelegd en dan wordt er weer een inslagdraad in de grondkleur – wit – geweven. Geen schapen, maar man en vrouw op hun paard, op weg naar hun kudde schapen!?

Een vergelijkbaar motief afkomstig uit Folk Art of Europe met de volgende verklaring: Section of a small rug, early 19th century. Pabillones, S. Sardinia.

Vandaag de dag heeft de schaapherder een eigentijdse tas bij zich. Kijk hier maar eens!

17 gedachten over “Herderstas

  1. bij herderstasje moet ik aan de dichter J.C.Bloem denken. Het was de enig bloemennaam die hij kende. Bij elke bloem zei hij: ‘kijk, een herderstasje!’.
    De geborduurde herderstas is schitterend, stel je voor dat mannen nog steeds zoiets mee naar hun werk zouden nemen …

  2. Herder laat je schaapjes gaan . . .
    Ik heb nog niet eens alles gelezen .
    Maar bij het zien van die prachtige herderstas is mijn eerste reactie , is dat niet geweven ?
    Tenminste zo lijkt het wel .
    Prachtige kleuren en mooie motieven die misschien nog iets van symboliek in zich hebben .
    Hoeveel figuren zie ik op de paardjes ?

  3. Wat mooi! Zouden ‘ze’ in Sardinië net zo tegen handwerk aankijken als veel mensen hier? (Vrouwendingen, ouderwets, tuttig, om maar eens wat te noemen?)

  4. Wat een byzonder mooi borduurwerk op deze herderstas. Jammer dat wij de achterkant niet kunnen zien, om te kijken hoe het gewerkt is. Wij als handwerksters willen altijd het naadje van de kous weten.(om nog even in de breisfeer te blijven)
    Elma

  5. leuk verhaal en wat heb je een zoektocht gadaan naar het herderstasje. de geborduurdetas is heel mooi. prachtige motieven.

  6. ik vind die eigentijdse tas maar niks ,kan alleen veel in maar wat is die ander prachtig van kleur

  7. @Gerrie, ik denk dat je gelijk hebt en dat het een geweven tas is. Inmiddels heb ik al diverse mails van eva.b ontvangen. Zij denkt dat het ook geweven is: dukagång?
    Ik heb de herderstas in Nijkerk gefotografeerd tijdens de Merkwaardigdag. Ik moest veel fotograferen waardoor ik niet zorgvuldig genoeg heb gekeken naar de techniek van deze tas.
    Ik ga de grote foto zoeken om uit te vogelen of het daadwerkelijk om weefwerk gaat.

  8. Dat nu Eva reageert , zij is toch die ook over de Zweedse paardjes vertelde .
    En ik zag er eigenlijk ook zweedse paardjes in .
    De figuren kan ik niet goed thuisbrengen .
    De bovenste figuren , dan zijn het er twee en wat bungelt er dan nog een onderlijf en been en waar is dan het derde hoofd ?
    Het blijft puzzelen .
    Ik vind het wel erg mooi die vrolijke kleuren .

  9. Het zal mij niks verbazen dat hierover meer te vinden is in Handwerken zonder grenzen .
    En Google zegt er ook wel iets over .

  10. Mooie kleuren en borduursels maar ik heb moeite er mee hoe het er nu uit ziet als tas. Kan ook aan mij liggen.

  11. Héé , ik ontdek net nog de prachtige foto van de geweven paarden met hun berijders .
    Ja ik blijf maar kijken naar die lange bungelende mannenbenen . . . !
    Leuk dat je deze foto nog hebt gevonden . Mooi kleurig !

  12. @Gerrie, met dank aan Eva want zij vond als eerste de foto!
    Natuurlijk heb je nu ook gelezen dat de tas geweven is, zoals jij al dacht. Heel goed opgemerkt van je!
    Om zekerheid te krijgen over de techniek heb ik geïnformeerd bij een weefster. Nu klopt de log helemaal!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *