Josefien vertelt: ‘Vandaag wil ik graag aandacht besteden aan een bijzonder lapje uit 1858. Eerlijk gezegd heb ik nooit ergens anders zo’n handwerkje gezien. Er is weinig op te zien, maar toch ben ik er enthousiast over. Helaas doen de foto’s heel veel afbreuk aan wat je in de realiteit ervaart, maar ik wil het desondanks graag laten zien.

Ik noem het geen merklap, want er is maar weinig op geborduurd, het is eerder een oefenlapje. Het lapje is eigenlijk vooral gevuld met knoopsgaten en nestel- of vetergaatjes en het is maar klein: ongeveer 18 bij 21 cm. Het past dus bijna op een half A4tje. Het is heel fijn linnen, de draadjes zijn zonder bril of vergrootglas bijna niet waarneembaar en dat ligt niet (alleen) aan mijn ogen. Hoewel het die indruk misschien niet maakt zijn alle gaatjes met een buitengewone precisie geborduurd. De samenstelling van het lapje is heel secuur gekozen.

In het midden is een achtpuntige ster geborduurd. Daaromheen zijn acht vetergaatjes gemaakt. Acht is het getal van de volmaaktheid en als je dit borduurwerk bekijkt dan mag het van mij dat predicaat ook wel hebben: de kruissteekjes zijn over twee draadjes geborduurd en zó fijn dat er ongeveer acht kruisjes gaan in een halve centimeter!
Onderop, rond de initialen WN en de datering 1858, is een boog van negen vetergaatjes gemaakt. De initialen zijn gekroond en worden omgeven door twee palmtakken. Kroon en palmtakken zijn allebei eeuwigheidsymbolen.

Bovenin is een borduurwerk van een gekroond hart dat met pijlen is doorboord: het symbool van de liefde.
Aan weerszijden van het hartje een blokje van vijf gaatjes.

Links en rechts naast de borduurwerkjes en de gaatjes is steeds één knoopsgat gemaakt. Daar tussenin zijn twee rijen van vijf knoopsgaten.
Als je de achterkant van de lap bekijkt zie je dat het rode borduurwerk daar niet te zien is.

Je kunt dus aannemen dat de maakster eerst het borduurwerk heeft gemaakt, toen de twee lagen van het handwerk aan elkaar heeft genaaid en vervolgens alle gaatjes en knoopsgaten heeft vervaardigd door beide lagen van de stof. Ze móet al van tevoren geweten hebben wat ze precies van plan was te gaan doen om later deze samenstelling te kunnen maken.
De buitenrand is afgewerkt door een zigzagsteek tussen twee naadjes van stiksteekjes, met de hand gemaakt uiteraard. Ook deze steekjes zijn zó fijn dat mijn naaimachine er jaloers op zou worden.
Als handwerk zal het in die tijd vooral bedoeld zijn geweest als een nuttige oefening. Maar door de opbouw van de lap krijg je vooral het gevoel dat de maakster dát niet voldoende vond: ze wilde er ook wat moois van maken en koos voor perfectie én voor een paar elementen met veel symboliek: liefde, volmaaktheid en eeuwigheid. Nu, ruim 150 jaar later, zie ik het nut er nog steeds wel van in, maar ik vind het ook gewoon heel fraai!’
@Josefien, ik heb al veel merk- letter- stop- en oefenlappen gezien, maar nog niet eerder zag ik zo’n meesterwerkje! Ongelooflijk mooi gedaan. Het zal zeker door een wat ouder meisje gemaakt zijn, gezien het zeer nette en perfecte werk.
Weet je misschien of dit lapje in een weeshuis is gemaakt?
@Josefien: Het eerste woord wat in me opkwam toen ik dit zag was MEESTERWERK.
Dit verraadt een geoefende hand en scherp zicht. Prachtig!
prachtig zo’n oud handwerk waarop heel wat te zien is! josefien, heb je het ingelijst?
groetjes
Dit is prachtig, ik word er stil van!
Een klein meesterwerkje. Prachtig gedaan.
Er is weer een schiterend stukje handwerk op de juiste plaats terecht gekomen en wij kunnen er van meegenieten. Hier krijg je nooit genoeg van. Je ziet hoe mooi het voor later is als er een jaartal op staat.
elma
Van de herkomst van het lapje weet ik niets af, dus @Berthi: weeshuis? geen idee! Maar je zou er wel aan denken als je dit ziet.
En @Anneke: Ik heb het (nog) niet ingelijst. Misschien doe ik dat ooit nog.
Het is wel een lapje waar je graag naar kijkt!
Dit is schitterend!
Wat een mooie lappen. Ze doen me denken aan het werk dat jij en ik hier samen hebben bekeken.
Ongelooflijk !!! Wat fijntjes !
een bijzonder lapje. Mooi, Josefien
Josefien, wat een bijzonder oefenlapje! Doet me denken aan het knoopschaten lapje dat ik op de huishoudschool moest maken.die nestelgaatje waren toen al uit het oefenpakket .
Prachtig!
Waarom denken jullie specifiek aan een weeshuis bij de herkeomst van het lapje?
Zelfs op de naaimachine vind ik knoopsgaten maken niet altijd makkelijk en dat je ook nestelgaatjes met de hand kunt maken had ik nog nooit bedacht.
Ik vind dit prachtig gemaakt en de kleur van de oude motieven op het verweerde linnen is prachtig, wat een mooi bezit.
Wat een feest om dit handwerk onder ogen te krijgen en dan nog in detail verklaard te zien. Dank je wel Berthi
Een schitterend stukje handwerk fijn dat je ons laat mee genieten
Wat een pracht en dat allemaal met de hand. Super.
Wat een pracht lap !!!!!!!! En dat wij fijn mee mogen genieten !!
Een prachtige lap en zo fijntjes.
Maar 16 knoopsgaten oefenen,dat is wel veel!
Het werklicht vroeger zal toch ook veel minder zijn geweest dan tegenwoordig. Erg knap gemaakt.
Ik heb ook knoopgaten en nestelgaatjes leren maken met de hand. Maar dit is een kunstwerk.Ik vind dit zeker een lijstje waard. En wat Willy ook al aangeeft, de omstandigheden waarin het gemaakt is geeft het lapje nog meer waarde
wat een feest naar te kijken, Inlijsten en prominent ophangen , Ik verbaasde me over de trensjes van de knopsgaten. zo mooi gedaan.
Inlijsten tussen glas,. zodat ook de achterkant gezien wordt,. het is zo moooi.
Hier kijk ik met ingehouden adem naar.Wat keurig gedaan.Ze zal een hele dunne naald en draad gebruikt hebben op zo’n fijne stof.Een machine kan het volgens mij niet zo netjes op een hele fijne stof.Fijn dat wij het mochten zien.
@Balsemien, in de weeshuizen zijn de mooiste en fijnste merklappen/oefenlappen gemaakt. De meisjes kregen een gedegen opleiding zodat ze in de maatschappij een goede baan konden vinden. Regelmatig kwam dat neer op diensbode zijn bij een welgestelde familie waar het merken en herstellen van linnengoed een belangrijke taak voor je was.
Dit lapje is zo’n voorbeeld. En dan de kleur rood waar mee geborduurd is en de kroon die boven de initialen WN staat geven mij sterk het gevoel dat het hier wel eens kan gaan om een weeshuislapje.
ik vind het nuttig en fraai 🙂
wat een mooi lapje wat een tijd zal hier in gegaan zijn het zou mij niet leuken om zulke mooi gaatjes met de hand te maken groet elly s
‘Is duidelijk dat ik weer niet de enige ben die zulk handwerk erg kan bewonderen.
Dank voor alle mooie reacties!
Ik kom wat later langs, maar met zeer vel bewondering voor dit aparte lapje. Het is een juweeltje.Dank je Josefien dat we dit mochten zien.
Wat is dit mooi. Gisteravond al gezien, maar nu nog eens uitgebreid bekeken. Wat een werk en wat een geduld had dat meisje om zo iets moois te maken. Daar word ik echt stil van.
@Berthi, dank voor je uitleg. Ik bedenk dat ik nog een boek “Jetje uit het huis” heb, gaat ook over een meisje in een Wesshuis. Zal es kijken, misschien een logje…
Inderdaad fraaie stukjes nuttige handwerken.
Het komt me voor,dat deze stukjes in
Duitsland of Denemarken zijn gemaakt.Ik meen
iets soortgelijks in Celle te hebben gezien.Echt stukjes om te koesteren.
Hennie Stevan