Op de Textiel Plus-dag 2008 was ik bij de boeiende lezing ‘Vergeet me niet’ over rouwrituelen en herinneringssieraden van Marjolijn van Duijn. Het is goed dat er weer aandacht komt voor het rouwen. Onlangs kwam het boek Voor altijd… uit. Een verzamelboek met bijzondere funeraire producten; voor, tijdens en na de uitvaart. En nu is er de expositie Vergeet mij niet… over rouwen en gedenken in het SIMON VAN GIJN – museum aan huis, te Dordrecht.
SIMON VAN GIJN – museum aan huis is van 16 november 2008 tot en met 5 april 2009 ingericht als een huis in rouw. In de kamers van het SIMON VAN GIJN – museum aan huis worden rouwkleding, accessoires en kunstwerken met het thema rouw tentoongesteld. De bezoeker ziet in de eetkamer de tafel gedekt voor de rouwmaaltijd, met een zwart servies. In de tapijtenzaal is een opbaring nagebootst en rouwsieraden met bijvoorbeeld gitten kralen liggen in de slaapkamer. Verder worden er haarobjecten en haarsieraden tentoongesteld en zijn er prenten aanwezig uit de Atlas Van Gijn met het onderwerp opbaringen, begrafenissen en rouwstoeten. Het zijn vooral 19e eeuwse objecten afkomstig uit het depot van het museum of uit andere collecties. Maar er is ook werk te zien van hedendaagse kunstenaars die op hun wijze en voor deze gelegenheid een eigentijdse vertaling maakten van de oude tradities bij het rouwen en gedenken.
Door de hedendaagse kunst wordt er zo een link gelegd tussen het verleden en heden. Op een verfrissende en soms confronterende wijze zijn deze werken van eigentijdse kunstenaars, vormgevers en fotografen door het hele museum tentoongesteld.
De uitvaartrituelen en de uitvaart zelf zijn door de groei van de niet-westerse allochtone bevolking ook cultureel veranderd. Wakes en bidstonden, rituele wassingen, gezamenlijke maaltijden en voedseloffers vragen om andere funeraire voorzieningen. De gebruiken en rituelen rond rouwen en gedenken in niet-westerse culturen krijgen in de tentoonstelling ruime aandacht.
Rond de tentoonstelling Vergeet mij niet… over rouwen en gedenken worden diverse lezingen en rondleidingen georganiseerd. Alle lezingen en rondleidingen vinden op donderdagavond plaats van 19.30 tot 22.00 uur. Aanmelden voor de activiteiten kan tijdens kantooruren telefonisch bij het Dordrechts Museum, mw. Lia de Voogd, tel. 078 – 6482145. De kosten per avond per persoon zijn € 12,50. Het aantal plaatsen is beperkt.
Donderdag 15 januari 2009: Marrie Bot, fotografe te Rotterdam.
Onderwerp: ‘Een Laatste Groet’, uitvaart- en rouwrituelen in multicultureel Nederland.
Donderdag 29 januari 2009: Cecile van Schie, directeur Uitvaartzorg Drimmelen.
Onderwerp: Persoonlijke ondersteuning bij het laatste afscheid, samen zoeken naar passende vormen en handelingen.
Donderdag 12 februari 2009: Truike Verdegaal, sieraadontwerpster te Amsterdam.
Onderwerp: Ontwerpen in opdracht, het integreren van een bestaand juweel in een ‘gedenksieraad’.
Donderdag 26 februari 2009: Babs Bakels, conservator Nederland Uitvaartmuseum Tot Zover te Amsterdam.
Onderwerp: Het dode lichaam als kunstenaarsmateriaal.
Donderdag 12 maart 2009: Risskant, rapper te Dordrecht.
Onderwerp: Een avond over en met muziek door deze winnaar van de hoofdprijs én de publieksprijs Grote Prijs van Zuid-Holland 2007.
Donderdag 26 maart 2009: Tural Koc, Algemeen Secretaris Islamitische Universiteit Rotterdam.
Onderwerp: Rituelen rond sterven en begraven in de Islamitische wereld.
Het is goed dat je bij dit onderwerp stil staat en ieder het op zijn eigen manier beleeft en mag beleven. Berthi heeft ons weer heel veel informatie gegeven.
Elma
Goed dat dit weer “open” wordt.
Vroeger waren er duidelijker rituelen in rouw en weeklagen !!
Dat gaf ruimte aan verwerking van rouw.
Nu escaleert dat wel eens, in mijn ogen, tot vreemde brasserijen.
Toch, zou ik zelf niet zo snel zo’n boek kopen of lezing bij wonen.
Dan ligt het weer te gevoelig.
Wel bespreek ik met mijn DH en kinderen mijn/onze wensen !!
Ook nu in deze tijd het donor schap ook ter sprake komt.
1 van mijn favouriete musea!!!!sowieso een dagje Dordt is heerlijk (zie laatste nr van het tijdschrift “Buitenleven”, maarrrr helaas geen tijd deze maand…
Heel prettig dat er nu meer informatie komt over wat kan en mag met een uitvaart.
Vaak blijft men binnen de grenzen die de begrafenisverzekering met zijn beperkte keuzemmogelijkheden aangeeft. De tijd tussen sterven en uitvaart is dan te kort om nog op zoek te gaan naar (prijzen van)alternatieven.
Maar ook de historie is interessant. De haarsieraden bijvoorbeeld zijn prachtig om te zien.
Vaak merk ik dat sterven en uitvaart onderwerpen zijn die men liever mijdt. Terwijl het toch zo onvermijdbaar op ons afkomt. Wees voorbereid!
Vorige week kwam Saskia al met een goede tip: Het CODICIL, dit heb ik afgedrukt en bij de laatste wens polis gedaan. Nog niks ingevuld, maar dan weet je wat de regels zijn.
Elma
@marian’ne m, ik heb de indruk dat er weer gesproken mag worden over de dood en het rouwen. Wat mij daarbij wel opvalt is, dat je ook weer niet te lang mag rouwen/erover praten. De omgeving heeft snel de neiging om te zeggen dat je door moet en niet bij de pakken neer moet gaan zitten.
@Hilly, Dordrecht is een prachtige stad. Een reden om er weer eens naar toe te gaan.
@Saskia, het is en blijft een gevoelig onderwerp.
Het idee van de codicil, waar jij vorige week over vertelde, vind ik echt een vondst.
Dat is toch wel heel bijzonder om mijn meisjesnaam van Gijn te zien staan. Heel raar dat ik nog nooit in het museum Van Gijn ben geweest, de echtgenote van Simon van Gijn heette Cornelia, net als ik, dus ik ben van plan om daar ooit binnen te stappen en mezelf aan te kondigen: “Aangenaam, Cornelia van Gijn!”
Of ik het museum in rouwtooi wil zien is nog een vraag, ik denk dat ik voor het leven ga ;- ))
Nu lees ik pas de reacties bij dit onderwerp en ik ben het helemaal eens met de opmerking dat men zichzelf en anderen vaak niet al te lang toestaat om te rouwen. Ook de manier waarop ligt onder vuur. Ik weet van mezelf dat ik me terugtrek en mezelf de kans geef om dóór het verdriet heen te gaan met alle gevoelens die daarbij horen, maar ook dat werd door sommigen als verkeerd gezien en er werd me al snel professionele hulp aangeraden!! Heel vreemd vond ik dat, net als de raad om “leuke dingen te gaan doen!” Ik kan daar helemaal niets mee. Ik merk dat voor mezelf mijn manier van rouwen de juiste is en zo doet ieder het op zijn of haar eigen manier, maar tijd en tranen kost het en dat MAG en is zelfs nodig naar mijn idee. Je hebt weer een heel bijzonder onderwerp voor “discussie” aangereikt Berthi!
Leven en dood horen bij elkaar. Toch vinden velen het moeilijk om over dat laatste te praten. het wordt weggestopt.
Rouw heeft ruimte nodig. En dan bedoel ik dus tijd. Dat is niet afgebakend van zoveel en zoveel weken en dan is het over. Nee, na jaren kan een plotse herinnering je weer naar de keel grijpen.
Rouw is er omdat je iemand mist, en dat een plaatsje moet geven.
Rowwen Héze verwoordt het heel mooi:
(vertaald!)
Het is beter iets moois te verliezen,
beter verliezen dan nooit hebben gehad.
en zo is ’t
@Corrie, heel bijzonder! Voor jou een extra reden om naar dit museum te gaan, als er een tentoonstelling is die jij graag wilt zien.
Volgens mij is er geen algemene regel op te stellen over hoe je moet rouwen. Iedereen zal daar zijn/haar eigen weg in moeten vinden. En jij hebt voor jezelf de juiste en beste weg gekozen.
@ine, mooi verwoord door Rowwen Héze!
Het museum Simon van Gijn is echt de moeite waard om te bezoeken . Jaren geleden dat ik er eens was . Toen zagen we ook veel oud kinderspeelgoed op de boven etage .
Naar mijn mening gaat rouwen niet over . Jammer dat er zo snel na een overlijden veel onverwachte dingen geregeld moeten worden .
Daarom is het veel beter om er gewoon over te praten en maar liever op een tijdstip dat het einde menselijker wijs nog niet in zicht is , dan kun je er wat gewoner over praten .
Zo gauw er een ernstig ziekte proces aankomt is het zoveel zwaarder om de ander hierover iets te willen vragen .
Toen ik eens met een buurman zijn ernstig zieke vrouw bezocht was ik enorm onder de indruk hoe gewoon ze samen konden praten over hoe alles straks zou moeten .
Hij vroeg , o ja hoe moet ik straks mijn pijama,s wassen ?
Ik had gehoopt dit zo nodig ook te kunnen , maar dat viel niet mee .
Leven met dierbare herinneringen is ook heel mooi , gelukkig !
Alleen je zou soms nog zoveel willen zeggen .
Dat was ik even hierboven .
De computerdokter kwam en is urenlang bezig geweest en ik hoop dat alles wat beter mag verlopen .
Kon geen mail verzenden , wel ontvangen .
Bleef soms overal steken , daardoor was ik erg stil de laatste dagen .
Voel me gewoon een beetje eenzaam zonder het internet verkeer .
Ik las deze site even wat later als anders maar toch wil ik nog even reageren. Ik lees momenteel het boek van Karin Kuiper echtgenoot van Karel Glastra van Loon. Het boek heet “Je mag me altijd bellen”. Karin beschrijft haar gevoelens 1001 nachten na het overlijden van haar man Karel. Persoonlijk lees ik niet gauw deze boeken omdat ik anders teveel met de dood bezig ben.Ik had wel van deze boek gehoord en aan mijn collega doorgegeven. Zij heeft het boek gelezen en verzekerde dat het een meerwaarde zal geven aan je leven. Het is echt een aanrader al zal hier en daar een traantje vloeien. Waar gaat het over. Mensen zeggen snel je mag me altijd bellen. Wanneer wil je bellen midden in de nacht als je het hardst wil gillen? Bij wie wordt je uigenodigd met de feestdagen als je geen echtgenoot meer hebt en je hebt 3 kleine kinderen. Wie koopt jouw kadootjes als je jarig ben. Gelukkig ben ik nog niet beroepsblind geworden en had ik mijn vriendin gevraagd wat zij ging doen met oud en nieuw. Nog niets. Dan kom je bij ons. Ik kom graag was haar antwoord. Zo moet het toch ook kunnen.
hallo berthi, mooi dat je link legt tussen mijn lezing op de tpdag en ‘vergeet mij niet’ in van gijn. het is namelijk ‘mijn’ tentoonstelling. ik heb als gastconservator van museum van gijn de afgelopen anderhalf jaar hard gewerkt aan deze bijzondere tentoonstelling. met heel veel prachtige bruiklenen, objecten en kleding&accessoires in alle kamers van het huis. wat ik er, gezien sommige reacties, graag nog over wil zeggen: het gaat niet zozeer over de dood, maar vooral over daarna, hoe mensen vorm gaven (en gelukkig weer geven) aan afscheid, verdriet, gemis. ik vind dat (ont)roerend. steeds weer. en hoopgevend. dank berthi voor de vermelding van deze tentoonstelling.
@marjolijn van duyn, heel fijn dat je hier een reactie plaatst en ons nog eens duidelijk maakt dat het vooral niet om de dood gaat, maar het erna. Ik ben ervan overtuigd dat het een heel bijzondere tentoonstelling is. Ik was al onder de indruk van je lezing.