De qipao en de kunst van de Chinese knoop I

De afgelopen dagen hebben we veel gesproken over zeer uiteenlopende knopen, maar er zijn nog meer knopen. Sylvie schreef het zeer interessante verhaal over De qipao en de kunst van de Chinese knoop. In 2006 vertelde Sylvie in een log over een Chinees mutsje. Nu een nieuw artikel van haar. Ik splits het op in twee dagen. Vandaag de tekst met enkele foto’s en morgen volgen meer foto’s.

De qipao en de kunst van de Chinese knoop

De qipao is het klassieke kleed van de Chinese vrouw. Elke Chinese heeft minstens een exemplaar in haar kast hangen. Qipao betekent ‘vlag kleed’. Het is een eenvoudig kledingstuk bestaande uit twee rechte lappen stof met aan weerszijden splitten om gemakkelijk te kunnen stappen of zitten. Het ontstond uit de traditionele kledij van de Manchu’s tijdens de Qing dynastie (1644-1911). Tijdens de Qing dynastie, was de qipao voorbehouden voor het hof en voor de adel. De kleden werden uit zijde gemaakt en volledig geborduurd. De rand aan de kraag en de manchetten werden met brede geborduurde linten versierd. Het kleed hing los en alle vrouwelijke vormen werden eronder verborgen. Onder dit wijde kleed was het zelfs mogelijk om een baby te zogen zonder dat anderen daar iets van merkten.
In de jaren ’20 van de vorige eeuw werd de qipao over heel China populair. Onder invloed van de Westerse mode onderging het ontwerp drastische veranderingen. De manchetten werden smaller en de jurk werd korter. Niet alleen de mode veranderde door toedoen van het Westen. Ook op politiek en sociaal-economisch vlak veranderde er veel. Door de handel met het Westen was er een wisselwerking op het gebied van cultuur en levensvisies. Voor de Chinese vrouwen betekende dit een bevrijding uit de duizenden jaren oude tradities. Ze kregen recht op scholing, de kans carrière te maken en zelf een huwelijkspartner te kiezen. Er werd volop met deze nieuwe ideeën geëxperimenteerd en de qipao stond symbool voor de nieuw verworven vrijheden.

Het meest sexy kledingstuk uit de Chinese geschiedenis
Vanaf de jaren ’30 van de vorige eeuw kon de qipao niet meer uit het modebeeld weggedacht worden. Er was keuze uit allerlei materialen zoals zijde, satijn, brokaat, velours, wol, katoen en synthetische stoffen. Het model was lang tot aan de enkels maar kon ook korter tot aan de knie. Er ontstond een zomerqipao zonder mouwen of met korte mouwen. De kraag van een qipao was rechtopstaand, meestal hoog (soms tot aan de oren) en sloot zich rond de hals aan. Hierdoor werd de slanke hals van de vrouw benadrukt. De splitten werden hoger en onthulden de benen. Omdat bij het wandelen de benen afwisselend wel en niet te zien waren omschreven de Chinezen dit schouwspel als het kijken naar ‘bloemen in de mist’. In de uitgangsbuurt van Shanghai, het Chinese Parijs in het begin van de twintigste eeuw, werd menig man het hoofd op hol gebracht bij het zien van de soms zeer onthullende splitten. Hoe hoger de splitten van de jurken hoe meer men in een bar voor een drankje moest betalen!
De snit sloot steeds dichter bij het lichaam aan en de vormen van de vrouw werden geaccentueerd. Daarom werd de qipao meestal door een kleermaker gemaakt. Deze mat het vrouwenlichaam nauwkeurig op zodat het model mooi aansloot en overal even glad viel.
Onder het communistische bewind werd de qipao in China niet langer gedragen. Maar in Hong Kong en Taiwan bleef het kleed populair. In de 21ste eeuw is de qipao nog steeds in de mode. In China wordt de jurk gedragen door actrices op feestelijke gala’s, door diensters in het restaurant, als traditionele huwelijksjurk of bij een speciale gelegenheid. Jonge meisjes weten de qipao een moderne look te geven door hem te combineren met een broek en een paar sportschoenen. Ook in het Westen duikt de qipao regelmatig in het hedendaagse modebeeld op.

Symboliek op de qipao
Vaak werden er draken, bloemen, vlinders of andere Chinese symbolen op geborduurd. Een voorbeeld is de pioenroos. Ze symboliseert rijkdom en voorspoed. Ook de lotus is een vaak voorkomend motief. De lotusbloem staat voor zuiverheid. Ze verwijst ook naar een legende over een mooie en charmante lotusfee die de mensen hielp. De chrysant staat symbool voor een lang leven en wordt vaak op vrouwenkledij afgebeeld. Vissen, symbool voor voorspoed, zijn een ander vaak voorkomend motief.

Knopen
Decoratieve knopen zijn kenmerkend voor de qipao. De knoop bestaat uit een lus (vrouwelijk) en een knoop (mannelijk). Ze vertegenwoordigen de ziel van de qipao. De traditie van het knopenmaken is duizenden jaren oud. Er zijn eenvoudige knopen bestaande uit een gewone lus en bol maar ook ingewikkelde vormen. Traditionele ontwerpen zijn meestal bloemen, dieren of insecten en geluksbrengende symbolen. De knopen op de qipao worden speciaal gemaakt om te passen bij het patroon en de kleur van de stof. De meeste vrouwen konden zelf hun knopen maken. Ook nu nog maken oma’s de knopen voor hun eigen kledij of de traditionele Nieuwjaarskledij van de kleinkinderen zelf. Voor kinderen bestaan er speciale setjes om zelf knoopjes te leren maken.



Foto 1: Schilderij van Chinese vrouw in qipao
Foto 2: Hedendaagse korte qipao met vrolijke, moderne kleuren, maar met traditionele symboliek verwijzend naar een gezond, rijk en lang leven
Foto 3: Moderne lange qipao met korte mouwtjes
Foto 4: Advertentie voor sigaretten uit de jaren ’30 van de vorige eeuw
Foto 5: Qipao uit de jaren ’70 van de vorige eeuw met een mooie knoop
Foto 6: Roosjes en Boeddhistische knoop
Foto 7: Roosjes en Boeddhistische knoop

© Sylvie Van Sompel

19 gedachten over “De qipao en de kunst van de Chinese knoop I

  1. Dit is weer heel veel moois en ik noem het alvast een Chinese smuldag .
    Wat geef je een prachtige beschrijving van de Qipao , wij zouden het Chinese Dress noemen .
    Hoe een dergelijk kledingstuk in de loop der tijden wordt veranderd . Je ziet het hier ook steeds meer gedragen worden .
    Een deel van de Haagse Wagenstraat is al lange tijd China-Town genoemd en er zal nog een Chinese Poort komen . Het zal me niks verbazen dat je er ook kleding en stoffen kunt kopen .
    Ik ben daar al in lange tijd niet geweest .
    Mooie details vind ik de paspelbies en dan dat verleidelijke split , als of je om de kier van een deur kijkt . Oh de verleiding is zeer groot juist door de beweging van het lopen . De uitdrukking bloemen in de mist , wat prachtig gezegd !
    Veel symbolen ook heel mooi , wat krijg je dan een kleding met een zeer lang verhaal .
    De knopen daar ben ik helemaal weg van .
    Zou altijd al eens graag iets eenvoudigs willen proberen .
    Staat er niet iets over in een oud nummer van Handwerken zonder grenzen ?
    De sluitingen die je laat zien zijn heel kunstig gevormd , sommige onderdelen lijken net mattenkloppertjes .
    En we zien het toch ook op uniformen , heel decoratief .
    Ik droom helemaal weg van dit alles en de prachtige Chinese zijden stoffen , borduursels en ook lieve Chinese kwastjes .
    Hier raken we vandaag niet over uit gepraat .
    En het is nog wel de eerste werkdag van de week . . . . .

  2. Dat zou ik ook wel willen leren, Chinese knopen maken. Ik vind ze fascinerend, net als de versierselen op oude militaire kostuums en Keltische knopen. Een complexe vorm gemaakt van een eenvoudig koordje.
    Grappig om te lezen hoe zo’n wijd kledingstuk in de loop der jaren veranderd in een wulps, strak jurkje.
    Dank aan Silvie voor het verhaal en dank aan Berthi voor het plaatsen.
    Ik kijk uit naar het vervolg.

  3. Mooi al deze jurkjes en hun historie.
    Ik vind ze zo elegant staan bij de aziatische dames.
    Mooi de knopen, kunstwerkjes.
    Er schijnen pakketjes verkocht te worden met apparaatjes om deze knopen te maken. Zag ik op het blog van Josephine.
    Misschien speciaal voor kinderen.
    Maar iig een stuk eenvoudiger dan deze.

  4. @Gerrie, vroeg op de morgen ben jij al pad gegaan in knopenland. Geweldige links heb je gezocht, met name de link van de voorbeeldknopen ben ik helemaal weg. Hoe heb je dit nu weer zo snel gevonden?
    Over de uitvoering van uniformen is zeer goed nagedacht. Alles klopt waardoor ze een lust voor het oog zijn om naar te kijken.
    De qipao is in feite een eenvoudig kledingstuk. Maar juist daardoor heeft het elegantie en die schitterende knoop maakt het helemaal af met zijn symboliek.
    Het is verbazingwekkend hoeveel symboliek in de Chinese kleding is te vinden. Mooi, heel mooi vind ik dat!
    Tot gisteren wist ik niet dat dit kledingstuk een qipao werd genoemd. Sylvie heeft me veel geleerd over de qipao en de bijbehorende knopen. Boeiend allemaal!!!
    @Saskia, onvoorstelbaar hoeveel verschillende knopen er bestaan. Er is al veel over geschreven.
    Zoals ik in eerdere log schreef wordt het onderstaande boek wel de bijbel van de knopen genoemd:
    http://www.amazon.com/Encyclopedia-Knots-Fancy-Rope-Work/dp/0870330217
    @marian’ne m, morgen laat ik hier afbeeldingen van zien!

  5. Toeval? Mij DD is vrijdag naar China afgereisd en nu kom ik overal logjes tegen die over iets uit China gaan.
    Leuk om te lezen.

  6. @martine, China is helemaal hot op dit moment. Hoe dichter je bij de Olympische Spelen komt, hoe meer we zullen lezen over China. De musea doen ook mee door speciale exposities te organiseren.
    Ik kijk er naaruit om veel over dit land en hun mensen te gaan lezen.

  7. Wat een prachtig log Berthi, helemaal waar ik van hou. Ook ik moet er nog alles over leren en wist niet dat dit schitterende kledingstuk een Qipao heet, ik heb het altijd prachtig gevonden. Wat een mooie foto’s ook berthi, mijn ogen gaan te gast! Ik kom nog een keer terug om te lezen en het vervolg komt er ook aan. Ik wil alle reacties en links ook bekijken, maar nu moet er was opgehangen worden, heerlijk om dat in de zomer buiten te kunnen doen.

  8. Mijn was is al droog dus even tijd om al dit schitterends te bekijken.Dat is weer genieten vandaag.Prachtig die qipao en die chinese knopen !!!!! Bedankt allemaal .

  9. Berthi wat laat je weer wat moois zien en lezen, Gerrie ook bedankt voor de site, hij staat nu bij mijn favorite heel leuk.
    Hoi lieve Mien B dag Corrie Gezellig jullie hier ook tegen te komen. Ga gauw ook weer wat doen, tot later.

  10. Wat een mooi verhaal. Het doet me denken aan een expositie, jaren geleden, in het Catherijne Convent te Utrecht. dat ging over geborduurde kazuivels en ander kerkelijk textiel. Wat ik me nog levendig herinner is een kazuivel vol geborduurd met huwelijkssymbolen voor een lang en vruchtbaar huwelijk. De zijden kimono was verworven (of buitgemaakt) en vermaakt tot dit gewaad. Terwijl men niet in de gaten had wat de vogels en bloemen beteknden.
    Was dit nou chinees? of japans? he dat weet ik niet meer. Jammer. Kimono in China???

  11. Prachtig Berthi dit verhaal over de chinese jurk, ik hebt het ook altijd heel mooi gevonden, niet echt iets voor mijn hollandse maten, maar prachtig door zijn stoffen en borduursels.

  12. VANDAAG ZIT IK IN DE KNOOP.
    Tijdnood, morgen reageer ik op deze prachtige jurken en knopen.
    Nieuws voor de sokkenbreiers onder ons, vanmiddag de nieuwe collectie Regia Design Line “Exotic” color binnengekregen in 6 kleuren van de ontwerper Kaffe Fassett.
    Schitterend.
    Elma

  13. Hallo allemaal,
    Met veel plezier kijk ik regelmatig even op deze site.
    Op het ogenblik (nog t/m 14 sept ’08)is er in het Universiteitsmuseum te Groningen een schitterende expositie te zien van kostuums uit de Volksrepubliek China.
    Was dit al eerder aan de orde, of heb ik iets over het hoofd gezien?
    Groet, Johanna

  14. @Elma, rustig aan!!!
    Kaffe Fassett is uniek in zijn kleurencombinaties! Ik zag zijn overzichtstentoonstelling in Hasselt. In één woord gewelig!!!
    @Johanna, aan deze tentoonstelling heb ik geen aparte log besteed, maar ik weet dat die er is, en volgens mij is er al eens eerder een link geplaatst naar de website.
    Maar goed, nog een keertje, kan geen kwaad.
    http://www.rug.nl/museum/tentoonstellingen/actueel/china

  15. Wat een mooi verhaal over de kledign en de knopen. Ik vind de knopen echt geweldig. en wat een variatie!! Nog eens wat anders dan de gewone platte knoop!

  16. Hallo met Ria Schrijvers. Ik ben op zoek naar schinees knoopwerk. Wil ik graag toepassen in sieraden maken. Daar ik in een rolstoel zit kan ik niet zo gemakkelijk van huis. Hoe kom ik aan goede informatie of boeken waar dat duidelijk in is beschreven?
    Ik vindt het gewoon prachtig,
    Groetjes Ria Schrijvers

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *