Onlangs stuurde Maria mij verschillende enthousiaste emails over handwerken en in één van de mails vertelde ze over brooddoeken uit Sardinië. Je begrijpt dat mijn belangstelling direct gewekt was en dat ik hier graag meer over wilde weten. Maria geeft uitleg:
‘Het gaat om linnen lappen met een breedte van ongeveer 44 cm, net iets groter dan de diameter van het brood dat gebakken wordt en de lengte kan variëren van wel 5 tot 8 m lang. Het wordt harmonica gevouwen met steeds een plaat deeg ertussen. Het linnen werd thuis geweven en iedere familie gebruikte een ander motiefje. De lappen zijn verder niet gemerkt. Op dit stukje is een soort visgraatje te zien en na zo een blok zit er een stuk glad geweven tussen en dan begint het weer overnieuw. De “brooddoeken” gingen over van moeder op dochter en werden door meerdere gezinnen gebruikt, aangezien brood bakken maar één keer in de paar weken werd gedaan en men bijzonder spaarzaam moest zijn, bittere armoede… Het hele proces van graan malen tot en met het wassen van de lappen de dag na het broodbakken is een grote klus waarbij meerdere vrouwen helpen, en de andere keer weer door de anderen geholpen worden. Een heel sociaal gebeuren dus. Er zijn nu nog steeds families die hun eigen brood bakken, maar er zijn ook veel mensen die het nu in de winkel kopen.
De lappen zijn echte erfstukken en men is zich terdege bewust van de culturele en emotionele waarde. Mijn moeder heeft een stukje gekregen van een oude tante die de brooddoeken van haar familie heeft opgedeeld in kleinere stukken en deze stukken heeft opgeleukt met een gehaakt randje zodat ze kunnen worden gebruikt als kleedjes in de “mooie kamer” en alle familieleden een stukje mee naar huis hebben kunnen nemen. Een ander erfstuk is de mand waarin het brood werd opgestapeld en bewaard. Deze mand is jaaaaaaren geleden gemaakt door mijn vaders tante, altijd gebruikt en nog steeds mooi, met traditioneel motief. Tantetje is dit voorjaar overleden, toen mochten mijn ouders hem mee naar Nederland nemen. Hij hangt nu bij mijn moeder in de keuken.
Ik heb geen idee of het gebruik verder in Italië ook nog voorkomt. Het heeft met de specifieke bereidingswijze van het brood op Sardinië te maken. Het is het op één na grootste eiland van de Middellandse Zee, maar de Sardijnen zijn nooit zo naar buiten gericht geweest, het is eeuwenlang een geïsoleerd gebied geweest, zodat tradities, taal en architectuur lang bewaard zijn gebleven. Mijn vader is bijna-analfabeet maar heeft (noodgedwongen) een fenomenaal (visueel) geheugen, echt een bron van informatie. Ze spreken ook een eigen taal met eigen schrijfwijze, eigen krant, literatuur, muziek en televisie. Er bestaan ook groeperingen die er een apart land van willen maken, maar de meeste Sardijnen zijn tevreden met de status aparte binnen het Italiaanse systeem (dit houdt in dat Sardinië meer bestuurlijke vrijheid heeft dan andere regiones in Italië). Het is een wereld op zich. Ondanks de ruim aanwezige kustlijn zijn het altijd herders, jagers en boeren geweest en weinig vissers. Een bijzonder volkje, dat is zeker!’
Het is een zeer interessant verhaal waar ik veel van geleerd heb, Maria. Fijn dat je dit met ons wilt delen. Ik sta er telkens weer versteld van dat er waarschijnlijk nog veel traditioneel handwerk is waarvan wij niet op de hoogte zijn. Via het bloggen komt er op een snelle manier veel boeiende en interessante informatie naar ons toe. Wat boffen we toch!
Vandaag ga ik met Thijmen naar Hengelo. Matthijs zal deze week voor de logs zorgen en wie weet kan ik af en toe een reactie plaatsen als ik in Hengelo ben.
Wat weer boeiend. Ik kende het fenomeen van broodlap niet.
Heel bijzonder om zoiets in de familie te hebben en het verhaal erbij is prachtig. Berthi, een fijne week in Hengelo met Thijmen.
Interessant verhaal zeg! Leuk om te lezen.
Fijne week in Hengelo Berthi!!
Bijzondere ,boeiende , interessante informatie die Maria en Berthi vandaag met ons delen.
Maria wat een heerlijk verhaal, veel vrienden van mij gaan ieder jaar naar Cosica en varen ook vaak naar Sardinie”.Prachtig land staat ook nog op mijn verlanglijstje, wat een mooi verhaal. Leuk om te weten.
Bethi een fijne week met Thijmen geniet er van.
Maria wat een heerlijk verhaal, veel vrienden van mij gaan ieder jaar naar Cosica en varen ook vaak naar Sardinie”.Prachtig land staat ook nog op mijn verlanglijstje, wat een mooi verhaal. Leuk om te weten.
Bethi een fijne week met Thijmen geniet er van.
Wat een boeiende informatie; heel bijzonder inderdaad, zulke familiestukken met zo’n verhaal erachter.
Veel plezier deze week, Berthi!
Maria (en Berthi) dank je wel voor dit interessante verhaal.
Wat een leuk verhaal en leerzaam.Leuk om erachter te komen wat vrouwen in andere landen maken.Veel plezier in hengelo.
heerlijk te lezen, en fijne week in Hengelo
Interessant dit, zeg. Fijne week gewenst, Berhti.
Ik weet dat ze bij t vlaams broodhuis gebrui maken van “bannetons'(speciaal gevlochten mandjes en linnen om daar het deeg in te laten rijzen…maar of dat ook zo bijzonder geweven is…erg leuk om te lezen allemaal .
En ik zag dat ik door mijn computerboycot dit weekend nog dat mooie kantklosrandje had gemist,eigenlijk hou ik van wit,maar ik moet zeggen zo’n blauwe rand is ook prachtig zeg.
en die pic-knit zag er wel heel gezellig (en warm uit) en nu de mevr.in beeld van het mooie hartenhemdje ,leuk!Fijne week in Hengelo.Enne zet um op Matthijs!!
Wat vind ik het leuk dat er ook voor jou kg nieuwe ontdekkingen zijn Berthi en voor mij al elemaal als redelijk groentje in handwerkland. Heel mooie foto’s en wat een enig verhaal om te lezen. Dat is wat voor jou Matthijs al dat brei, borduur- en kloswerk en al die vrouwen die aan je voorbij trekken. Lekker laten babbelen en je mams kan straks heel wat lezen. leuk dat je dit doet. Ik moet nog zien of ik één van mijn zoons zo ver zou krijgen ;- )
Maria, een interessant stukje ‘familie’ geschiedenis. En mooi dat het bewaard is gebleven en wij er zo weer over kunnen lezen.
Dat jouw(?) vader geen letters kan lezen maakt hem zeker niet minder. Ik denk dat deze mensen meer weten en een grotere opmerkingsgave hebben dan wij.
Berthi, veel plezier (handwerkje mee?) en Thijmen veel succes !!
Ha Matthijs, wij hebben goede en leuke ervaringen met jou als invaller hier, leuk :-)).
Dank voor alle goede wensen. Het was vandaag behoorlijk warm in Hengelo. Het mag best een aantal graden minder zijn. Gelukkig beloofd de voorspelling veel goeds.
@Corrie, natuurlijk zou één van je zoons dat voor je doen. Jij staat altijd klaar voor ze!!
@marian’ne m, geen handwerkje, maar wel boeken!:-)
Hallo allemaal, het nieuwe bericht staat er.
@marian’ne m: ik zal proberen om aan alle verwachtingen te voldoen 😉
@Corrie: het is een kleine moeite en bovendien doet mijn moeder ook dingen voor mij 🙂
Veel lees plezier en tot morgen.
Groetjes Matthijs
Maria: wat een prachtige doek! En een schitterend verhaal. Ik weet niets van Sardinie, maar wil me er nu wel in verdiepen! Je hoeft bij mij maar het woord traditie in dagelijks leven, te roepen, en ik ben meteen geinteresseerd…
Wat mooi dat iedereen een stukje van dat doek heeft mogen ontvangen: heel speciaal, want ook deze (textiel)ketting bindt een familie!
B-ness: Veeeeeeel plezier in Hengelo!
Matthijs: Dank je wel voor alle goede zorgen!
Zo. Ben nu achteruit gelezen tot het rode kistje van 30.7 jl. Morgen verder in zijn achteruit. Prachtige onderwerpen, steeds weer, B-ness! Dank je wel voor alweer een mooi stukje dag.
@dijn, de één borduurt achteruit en de ander leest achteruit!!:-)