Ella stuurde mij deze foto. Het is een handwerk van haar oma, dat Ella kreeg toen oma in 1985 naar een verzorgingstehuis ging. Ella vertelt de geschiedenis van deze lap:
‘Oma heeft deze lap gemaakt op de lagere school toen zij 8 à 9 jaar was. Mijn oma is geboren op 27 november 1900. Haar naam was Isabella Rosier. De naam van de lagere school was Sint Ursula school te Sint Pieter. Sint Pieter was in die tijd nog een eigen gemeente. In 1926 is het geannexeerd door Maastricht. Het was een gemeente met bijna allemaal landbouwers en boeren met gemengd bedrijf.
Het Mooswief in Maastricht dankt zijn naam aan de groentevrouwen uit Sint Pieter die hun groente verkochten op de markt in Maastricht.
Op deze lap die 68 bij 39 cm meet zijn allerlei borduur- en naaitechnieken verwerkt. Haar initialen in kruissteek, het tussenzetten van een gehaakt randje, steelsteek borduren, open randje en koordje opnaaien. De naaitechnieken die geoefend zijn; knoopsgaten, lusjes, mouwplooien enz.’
Ella vroeg aan mij of deze lap tot de merklap gerekend kan worden. Velen zullen al gezien hebben dat we hier te maken hebben met een Souvenir de ma jeunesse, een herinnering uit mijn jeugd, of ook wel pronkrol genoemd.
Een pronkrol of ook wel Souvenir de ma jeunesse genoemd, is een lange lap variërend van circa twee tot tien meter, met voorbeelden van verschillende handwerktechnieken; borduur-, naai-, brei- en haakwerkjes. Aan een lange pronkrol was men toch wel enkele jaren bezig en over het algemeen waren het de wat oudere meisjes die een pronkrol, in moeilijke handwerktechnieken, maakten. Het verbaast mij dat de oma van Ella op een zeer jeugdige leeftijd haar pronkrol maakte. Het is zo keurig en netjes gedaan voor zo’n jong meisje. Zij moet er zeker veel plezier in gehad hebben, anders was het nooit zo goed en mooi geworden.
De pronkrol, uit mijn verzameling, gemaakt door DK is 5,75 meter lang en zij maakte haar Souvenir de ma jeunesse in het St. Joseph pensionaat te Sittard. DK heeft zestien verschillende lapjes gemaakt voor de grote pronkrol. Tussen twee lapjes heeft DK telkens een haakwerkje geplaatst. Het meest bijzondere vind ik het tapisseriewerk!
Wat prachtig allemaal een kostbaar bezit, zuinig op zijn.
Uit Sittard daar ben ik opgegroeit, Vind ik helemaal leuk.
Ja dames ik zit zo vroeg achter de PC mijn dochter gaat met vakantie naar schotland met de rugzak.
Zo mooi! Dit had ik ook graag tijdens de handwerkles willen leren,….
Prachtig, echt een stuk cultuur, allebei de souvenirs. Ik heb vroeger (jaren zestig) een lapje gemaakt op school, roodgeruit katoen, ongeveer dertig bij dertig cm, met ritsen, passepoilé, knoopsgaten, div. knopen, div. steken. Geen idee waar het gebleven is!
mooie rollen Ik zg een leuke rol in Dreischor, 2 min of meer gelijke werkjes met ook het met schuine biezen werken in geoefend was,De handwerj°ken daar konden wel wat meer aandacht krijgen, De merklap hing over de ount van een raamluikje, Heel jammer, Er was op dat moment niemenad aanwezig,(bvraag niet hoe ik dar binnnen kwam), eigelijk jamme er waren ook breirollen ed zomaar in een mandje
Oh wat ontzettend mooi!!!
Telkens als ik dit zie wil ik dat ook!!
Wat mooi met de gehaakte randjes ertussen!!
Dit moet Marcella zien die wil ook met gehaakte randjes!!
Oh…….schitterend!!!
Oh wat een schitterende pronkrollen. Geweldig dat ze terecht zijn gekomen bij vrouwen als jullie die ze koesteren en bewaren voor degenen na ons. Ze moesten toch eens weten zeg, die meisjes die hier aan gewerkt hebben, dat wij hier achter onze laptop zitten te oh’en en ah’en.
Ik krijg ineens een idee om al mijn UFO’s zo aan elkaar te gaan haken!
Ella, wat mooi dat je dit nog hebt en wat kunstig zeker voor zo’n jonmg kind. Je hebt je oma nog gekend begrijp ik, dat maakt het nog waardevoller !!
Deze lap doet mij denken aan de werkjes van Noor haar moeder. Ik verwachtte niet dat dit ook onder de souvenir zou vallen. Lijkt mij meer een praktische (nuttige) voorbeelddoek. In een ‘souvenier’ zie je veel versierselen die niet zo zeer nuttig waren maar meer om te ver-fraai-en.
Eind jaren 60 heb ik nog een voorbeeld/stekenlap(je) gemaakt, maar niet zo mooi en uitgebreid als deze hoor, prachtig !!!
@marian’ne m, op de kleine pronkrol van de oma van Ella zit ook fraai borduurwerk. Op de foto is dat niet zo goed te zien. Aan het einde zie je geborduurde schulprandjes die je vroeger aan de lakens zag en verder zie je ook fraai rood borduurwerk.
De pronkrol uit mijn verzameling is langer, maar die bevat zowel nuttig als fraai handwerk. Op de souvenir van DK zit b.v. nog een stoplapje, wit borduurwerk voor het merken van linnengoed, witte schulprandjes zoals op de pronkrol van de oma van Ella, filetdoorstopwerk, een genaaid miniatuur lange (open)onderbroek en een genaaid miniatuur onderjurkje/hemd. Echt miniatuur is het ook weer niet want zowel het onderjurkje/hemd als de onderbroek is opgevouwen en tussen lintjes bevestigd op de rol. Dit zijn schitterende handwerkjes. Misschien moet ik deze miniatuur werkjes ook nog maar eens fotograferen.
Ik zal van de hele souvenirrol, die ik vorig jaar liet zien op de SnB-dag, eens foto’s maken en op mijn weblog laten zien.
Marian’ne m, voor mij valt het handwerk van de oma van Ella onder de pronkrol, maar wellicht is het niet iedereen met mij eens.
En dat mag natuurlijk.
Wat mij wel verbaast is de leeftijd waarop oma haar handwerk heeft gemaakt. Niet eerder hoorde ik dat zo’n jong meisje dit fraaie handwerk maakte!
Wat heerlijk wat er allemaal te voorschijn komt. Laten wij ook zorgen dat er uit onze tijd ook pronkrollen bestaan waar over honderd jaar weer mensen van kunnen genieten.
Met materialen en patronen uit deze tijd.
Nog een tip naar aanleiding van de breirollen van Berthi, ga ook als tussenstukje patroontjes breien.
Elma
Ik ben het met je eens, Berthi, ik vind het ook uitzonderlijk jong. Ingrid zegt dat ze het graag had willen leren tijdens de handwerkles, maar die meisjes vonden dat vaak helemaal niet leuk! Als die zulk handwerk weer terug zien krijgen ze nóg weerzin!! De maakster van een pronkrol vertelde me ooit dat het maken van die rol het enige was dat ze ooit op het gebied van handwerken had gedaan, daarna had ze er helemaal genoeg van!
Maar gelukkig kunnen wij nu genieten van de dingen die bewaard zijn gebleven. Jammer dat de foto de details van de lap niet goed weergeeft, maar ik (her)ken dat probleem. Eigenlijk moet je met zo’n lap iedere tien cm apart op de foto zetten!!!
deze rol ziet er ook zo prachtig uit.
er is een gelijkenis met de ‘souvenir’ die mijn moeder in haar bezit heeft. Het is mooi dat er nog een aantal van bewaard zijn gebleven, dan kunnen wij er nog heerlijk van genieten.
Mooi dit! Ben ook weer in mijn handwerkblik gedoken!!
Vraagje: kun je oud linnen/katoen met borduurrandjes rood/wit dat bruinig verkleurd is wassen? Of zouden jullie er niet aan beginnen? De pronkrol van Ella’s grootmoeder ziet er zo prachtig mooi uit!
Ik zal een paar foto’s maken van de rollen die in het blikje zitten, ik kan haast niet geloven dat het met de hand gemaakt is, zo mooi ziet het er uit!
Mooi ook die rol van jou Berthi.
Ja mijn oma was erg jong om dit werk te maken, maar zij heeft ons altijd verteld dat zij deze gemaakt heeft in deze leeftijd, het kan ook wel zo zijn dat zij er verschillende schooljaren aan gewerkt heeft, te beginnen met de makkelijkste stukken in de rol.
Bij mijn oma thuis waren ze met 6 meisjes, en allen hebben zoeen werk gemaakt op school.
Ik ga eens navraag doen in de familie, of er meer werk bewaard is gebleven.
Groet Ella.
@Ella, het is bijzonder knap werk voor een acht- negenjarig meisje. Ik kan me bijna niet voorstellen dat ze dit in één schooljaar klaar heeft gekregen. Maar ja, zeg nooit nooit!
Het is jammer dat ik haar dat niet meer kan vragen. Helaas.
wat mooi ik ben in de vijftiger jaren opgegroeid in Sittard en heb tijdens de handwerkles ( Angelaschool )oa een katoenen onderbroek gebreid en een kussensloop met de hand genaaid.Ik had dit soort handwerk veel leuker gevonden…
Ik was op zoek naar benamingen van dergelijke en andere lappen en ik zie nu dat Marian’ne ook haar twijfels heeft over de benaming van de doek van Ella. Er worden verschillende benamingen door elkaar gebruikt: stukkenlap, naai- en techniekenlap,naaidoek, stukjesdoek, pronklap. Het WNT geeft ook al geen uitsluitsel zodat het raden blijft. Kijk ik naar de beschrijving van de pronkrol in “over merklappen gesproken” dan valt op dat er fijn katoen, batist, tule, genaaid en geborduurd met linnen, zijden garen werd gebruikt.
Afgezien van de benaming: het is een prachtige lap van Ella en vooral bijzonder omdat het een stukje familiegeschiedenis in zich heeft. echt heel mooi!
berthi, van jouw rol zou ik best wat meer foto’s willen zien, je had hem wel mee naar SnB vorig jaar maar ik ben daar natuurlijk met mijn vingers afgebleven terwijl een groot gedeelte van de rol niet te pronk lag 🙂 ik durf het bijna niet te vragen maar ook wat details van Ella’s lap ? please?
en al bladerend door van Lottum vond ik ook nog dit: een pronklap, een brede dus, bestaande uit drie banen van aan elkaar genaaide kunststukjes en daartussen een breirol en een gehaakte rol als tussenzetsels tussen de drie banen met lapjes. bewonderen kan op blz 209, foto 46 in “over merklappen gesproken”
Ik heb natuuuurlijk het boek erbij gepakt en op blz 271 ook een afbeelding van een brei rol én een haakrol. Deze laatste is nieuw voor mij. Maar lijkt mij wel logisch. En op de laatste blz.(272) ook een pronkrol, jammer genoeg in zwart/wit maar toch leuk om te zien !!
Marcella heb jij je vergrootglas erbij !? Want als je het niet gezegd had had ik niet door dat er brei stukken tussen de lap zaten :-).
Ik ga mijn vergrootglas pakken en nog extra kijken/lezen :-)).
Marian’ne, ik heb de tekst gelezen 😉 blz 61 onder en verder op 62
Marcalla, ik nu ook !!! Moest eerst even wat afbreien voor het licht op was ;-)).
Ellen, wat een mooie lap is dat! En je verhaal erbij is erg leuk. Hij is dus bijna 100 jaar oud nu!
Berthi, die rol van jou ziet er ook al zo mooi uit.Ik ben het helemaal met je eens dat dat stukje tapisserie erg mooi is.
@marcella, gisteravond had ik het boek van Schipper-van Lottum er al bijgepakt en de foto’s op pagina 271 en 272 bekeken. Foto 46 had ik gisteren niet gezien, maar nu dus wel. Hier wordt over een pronklap gesproken. Zoals jij zelf al zegt worden veel verschillende benamingen door elkaar gebruikt. Schipper-van Lottum noemt ook nog borduur- of handwerkrol. De lap van de oma van Ella vind ik echt onder de pronkrol vallen terwijl iemand anders er wellicht anders over denkt.
Volgens Schipper-van Lottum komen op de pronklap nuttige en fraaie handwerken voor.
In ieder geval zijn we vandaag met z’n allen weer veel wijzer geworden!
Zoals een aantal van jullie wel weten, heb ik me verdiept in de achtergrond van enkele pronkrollen of souvernirs de ma jeunesse, die uit de provincie Groningen kwamen. Omdat er verbindingen waren met het zich vernieuwende handwerkonderwijs uit het einde van de 19e eeuw, leek het me aardig om er een (klein) geïllustreerd boekje over te schrijven: “Twee pronkrollen uit Groningen – Handwerkonderwijs uit het einde van de 19e eeuw.” (2003) Het boekje is nog steeds verkrijgbaar bij het Museum voor Naaldkunst in Winschoten.
Daar kun je ook diverse pronkrollen bekijken van groot (11 meter) naar klein (90 cm) Inmiddels bezit ik er ruim 35, dus keus genoeg.
Omdat ik nu een klein museum aan huis heb, is een afspraak maken wel nodig. Groepjes vanaf 4 – 10 personen.
Even mailen of bellen (0597-562614)
Hennie
Dag Hennie, leuk dat je reageerd.
Jouw boekje is idd heel geschikt om te gebruiken voor informatie over de pronkrol.
Ik kijk ook keer op keer je andere boeken in om inspiratie op te doen.
OO en zó veel pronkrollen. Zou ook mooi zijn om uitgebreid te beschrijven in een heel dik boek :-)). .
@marian’ne m, boeken hebben we nooit genoeg!!
@Hennie Stevan, je hebt nu vast meer tijd voor je museum of ben je toch weer begonnen met een nieuw boek te schrijven?:-)
Oh… ik moet 350 worden op z’n minst…
Bedankt Berthi!
:o)
@ Ella,
fijn dat we via Berthi naar jouw oma’s rol kunnen meekijken!
:o)
De pronkrol of hoe je ‘m ook noemen wilt (dat vind *ik* persoonlijk minder belangrijk), zou ik ook nog wel eens willen maken.
Jaren geleden zag een een aantal moderne gemaakt in deze tijd, en toen “kriebelde” het ook al…
Nee, ik ga NU niet in het boek van Schipper-van Lottum duiken… NEEHEEEEEE!
:o)
>>>>>>>>>>>
Eerst verder lezen…
@Juul, ik wil nog wel eens een quilt maken!:-)
Ooit…! Tijd, tijd, tijd….!
Hallo Berthi en Marian’ne,
Fijn dat jullie reageerden op mijn verhaaltje. We zijn dan wel verhuisd naar een kleinene woning, maar we hebben het niet minder druk gekregen. Het lijkt wel of je het steeds meer te doen krijgt, naarmate je ouder wordt. Of de tijd gaat steeds sneller, ik weet het niet.
Over je opmerking w.b. een nieuw boek, kan ik alvast een tipje van de sluier oplichten.
We zijn bezig met materiaal te verzamelen (tekst + foto’s) om tot een boek te komen over het verschijnsel Souvenir de ma Jeunesse in de periode ca. 1875-1925. Of dat boek dik wordt, weet ik nog niet. Gezien het vele materiaal verwacht ik het wel.
Ook doen we pogingen om in 2009-2010 een grote landelijke tentoonstelling te organiseren over de handwerkperiode waarin deze pronkrollen zijn ontstaan. Dan moet het boek eigenlijk ook klaar zijn. Puf, puf !!
Beide zaken (boek en mogelijke expositie) zijn nog niet elders aangekondigd. Dus je hebt een primeur op je webside, Berthi !
Maar prik me er niet op vast. Niets is zeker.
Alvast een fijne vakantie.
Groetjes
Hennie
@Hennie, wat een mooi nieuws! Ik weet zeker dat je zeer veel handwerkliefhebbers hier een groot plezier mee doet!
Doe het rustig aan en wij wachten geduldig af. Wellicht heb ik mijn boekje dan ook klaar!:-)
Jij en je man ook een fijne vakantie!
Hennie wat mooi !!!
Een ‘dik’ boek is natuurlijk de stille wens van een enthousiast handwerkster :-))).
Maar alles hier over is zo interessant.
We/ik wacht rustig af en veel succes, in gezondheid, met alles wat jullie doen en gaan doen.
Hoi Berthi,
Je maakt me wel nieuwsgierig. Ik denk dat ik door de lange verhuisperiode de laatste nieuwtjes hebt gemist. Waar gaat je nieuwe boek over ? Je boek over mangeldoeken vond ik prachtig.
Groetjes
Hennie
@Hennie, het boekje gaat over tien merklappen afkomstig uit één familie. Een groot gedeelte is gemaakt in het Burgerweeshuis van Amsterdam. Dit ligt al jaren op de plank, maar telkens kwam er iets anders tussendoor dat voorrang kreeg.
Ik heb een ‘afspraak’ met Paul van der Sterren, grootmeester schaken, gemaakt tijdens het afgelopen NK Jeugdschaak in Venlo. Als hij nu zorgt dat zijn nieuwe boek in mei 2009 klaar is en ik ook, dan kunnen we gelijk oversteken met ons nieuwe boek tijdens het laatste NK Jeugdschaak dat dan in Venlo georganiseerd gaat worden. Het idee is leuk, nu nog uitvoeren.
Berthi, soms moet je een stok achter de deur hebben. Wat een leuk idee voor een boek! Heel veel succes, alvast.
Groetjes
Hennie
Wat mooi om te zien en wat leuk om allemaal te lezen.
“Souvenir de ma jeunesse”, is een mooie naam voor de breirol, wat natuurlijk ook al een leuke naam is), die ik nu aan het breien ben.
En per slot; ik ben een “ouder meisje” …..
🙂
was dus van YokkoBears
In één van de reacties wordt gesproken over hedendaagse pronkrollen. Nu heb ik gisteren in mijn eigen log (www.knorrie.web-log.nl) een aantal foto’s van een hedendaagse souvenir gezet, gemaakt door Aaltje Risseeuw uit Amstelveen. Misschien leuk om eens te kijken.
Ikzelf bezit drie oude pronkrollen, iedere keer als ik er naar kijk vind ik weer nieuwe dingen. Is nog altijd één van mijn wensen, ooit zelf zoiets te maken. De doos waarin ik dingen hiervoor verzamel bevat al wel wat, maar nog lang niet genoeg!