Lotusschoentjes

Sylvie van Sompel heeft in het nieuwe nummer (2-2007) van Origine het artikel Lotusschoentjes, tragiek in geborduurde zijde geschreven. Het borduurwerk van de lotusschoentjes is vaak schitterend. De pijn die de vrouw altijd had en de verminkte voet vind ik in en in triest. Het voetbinden begon al op zeer jeugdige leeftijd, als het meisje ongeveer zes jaar was.
Een fragment uit het artikel van Sylvie:

“Vóór de voetjes werden gebonden weekte men ze eerst in warm water met kruiden. Akeliger zijn de verhalen waarbij de voetjes geweekt werden in de maag van een schaap. Dit gebruik werd toegepast in de provincie Datong, voornamelijk in Shanxi. Dat het schaap daarbij levend werd opengesneden en niet werd afgemaakt tijdens het weken, moet voor het zesjarige meisje dat zo twee uur lang met haar voetjes in het schaap moest zitten, ronduit vreselijk zijn geweest. In de provincie Jiangxi werd een levende kip gebruikt.”

Na het lezen hiervan word je niet goed. Ik wist dat het weken van de voetjes met een levende kip werd gedaan, maar nu lees ik dat in de provincie Datong er een schaap aan te pas kwam. Voor ons niet voor te stellen. Onbegrijpelijk! Gelukkig dat het voetbinden na 1949 verboden werd.

Sylvie schrijft ook dat er tegenwoordig steeds meer lotusschoentjes nagemaakt worden. Met name voor de toeristenindustrie. Zoals je weet heb ik een kleine collectie lotusschoentjes en in Handwerken zonder Grenzen – nummer 125 – schreef ik het artikel Lotusschoentjes. Voor een schoonheidsideaal. Nog niet zo heel lang geleden heb ik bewust een paar nagemaakte lotusschoentjes gekocht.

Als je naar het borduurwerk kijkt zie je dat dit machinaal gebeurd is, dat het een eenvoudig motief is en er snel opgemaakt is. Het borduurwerk van oude schoentjes is met de hand geborduurd.

Met een markeerstift is er over de zolen gegaan. Een zool kan nooit op deze manier slijtage geven.

Aan de binnenkant is een rafelig lapje stof met plak vastgemaakt. Snel en goedkoop. Deze schoentjes zijn een slechte nabootsing van oude lotusschoentjes.
Het is heel interessant om in je verzameling een copie te hebben om het verschil te kunnen laten zien en omdat deze schoentjes goedkoop waren, kwamen ze in mijn verzameling terecht.

35 gedachten over “Lotusschoentjes

  1. Ik krijg altijd zo’n pijn in mijn maatjes 44 als ik lees over ingebonden voetjes en lotusschoentjes.
    Wel grappig hoe herkenbaar machinaal borduurwerk toch eigenlijk is.

  2. @Yvon, jij leeft op grote voet en ik op kleine voet. Slechts maat 37! En weet je dat er steeds minder keus in deze maat komt omdat de vrouwen tegenwoordig grotere voeten hebben.
    Dat moet voor jou toch een uitkomst zijn? Of is maat 44 dan weer een uitzondering?

  3. O ja, machinaal borduurwerk is zo herkenbaar. Het kan ook mooi zijn, maar bij deze schoentjes hebben ze het naar mening niet goed aangepakt!

  4. van die markeerstift begrijp ik niet ………… of komt dat omdat het nog vroeg is ?? Verschrikkelijke verhalen over het afbinden, het denken er aan alleen al doet mijn maag omkeren ……….

  5. Zelfs met mijn maat 36 krijg ik pijn in mijn voeten, en van dat schaap of die kippen, dat wist ik niet. Wat gruwelijk!
    @ Mary: die markeerstift is om de zool een “gebruikt” uiterlijk te geven, terwijl er aan alle kanten afdruipt dat het nep-schoentjes zijn en ze dus nooit gebruikt kunnen zijn.

  6. Als ik verhalen hoor over deze schoentjes word ik al niet goed maar als ik dan het verhaal lees over de schapen word ik helemaal niet goed!!!! Van de kippen wist ik wel en vond dit al gruwelijk maar ook met levende schapen?? Vreselijk voor de kippen en schapen en niet minder vreselijk voor de kinderen!! Gruwelijk!!! Wat een geluk dat het verboden is. Een eerder logje met de mannen met ini mini voetjes staat mij nog bij…….schoonheid!!! BAH!!!!

  7. Je zult dit als klein meisje hebben moeten ondergaan,verschrikkelijk !!

  8. Ik lees het maar niet verder, BLLLLL.
    Dus zelfs dit wordt al vervalst, ik kan het oude Chin. borduurwerk én kleuren waarderen maar dit eromheen zeker niet !!! Houd op zich niet van de Chin. cultuur zit vaak toch te veel negativiteit (wreed) achter !!!

  9. Ik krijg al pijn in mijn voeten als ik het lees en het is onvoorstelbaar dat dit nu nog steeds gebeurt. Het oude chinese borduurwerk is wel heel mooi.

  10. Helaas Berthi,
    damesschoenen in mijn maat zijn nog niet dermate in zwang dat ze betaalbaar zijn. Tot 42 is het tegenwoordig goed te doen, daarboven blijft het speciale-winkel-werk.

  11. Allereerst kende ik het magazine Origine niet, ga ik zeker naar op zoek! Ten tweede: als je die mooie schoentjes ziet (inderdaad, èchte hebbedingetjes, letterlijk en figuurlijk), dan wringt er iets als je je realiseert dat ze staan voor onnoemelijk leed. In 1985 las ik in de bloemlezing ‘Brekend vaatwerk – vrouwenverhalen’ van Hannemieke Stamperius het verhaal ‘Een bezoek aan de voetenbindster’ van Emily Prager. Dit verhaal greep me zo aan, het heeft me nooit meer losgelaten. Toen ik onlangs dit boek vond bij de Kringloopwinkel heb ik het meteen gekocht. Ik moet het verhaal eigenlijk nog lezen…

  12. Sorry, het moet zijn ‘Een bezoek VAN de voetenbindster’, oorspr. ‘A Visit from the Footbinder’.

  13. @Irma, stom-stom-stom, natuurlijk niet ikke. Was voor Berthi bedoeld vanwege de kopie…

  14. gruwelijk die gebonden voetjes e dan dat kip-schaap verhaal .ik werd er niet echt vrolijk van , dus ga ik in dezon zitten met een kopje koffie

  15. Reactie op reacties: Gruwelijkheden hebben zich in iedere zich ontwikkelende beschaving voorgedaan, en doen zich nóg voor, helaas.
    Het is eigenlijk jammer dat de zeer rijke, kunstzinnige en spirituele Chinese beschaving aan de hand van het uitlichten van 1 facet (afbinden van meisjesvoeten)te kort wordt gedaan. Ik ben in China geweest, overigens. Het was ontzagwekkend, in de positieve zin des woords, en ik heb grote schoonheid mogen zien.

  16. Wat denken jullie van deze vrouwen:
    http://berthi.web-log.nl/berthi/2006/07/mae_hong_son.html
    @Irma, ik heb een kleine collectie oude lotusschoentjes. Op mijn website staan verschillende afbeeldingen.
    @Neeltje, ontzettend bedankt voor de tip. Ik ga op zoek naar het boek!
    @audrey, bijzonder dat jij de schoonheid van China met eigen ogen hebt mogen aanschouwen. Deze schoentjes zijn uiteraard maar een facet uit het grote geheel en de geschiedenis van de lotusschoentjes is afschuwelijk, maar China heeft veel meer te bieden. Zoals Nederland, dat niet alleen uit klompen bestaat.
    @Yvon, ik hoop voor je dat ze in de speciale winkels leuke schoenen voor je hebben!!

  17. Bedankt Berthi om mijn artikel in je log te bespreken. Te zien aan de reacties maakt het heel wat emoties los. @audrey, China heeft/had ontegensprekelijk een prachtige cultuur, de traditie van het voetenbinden is inderdaad slechts één aspect. Het artikel is geschreven omdat de schoentjes erg verzameld worden en de prijzen echt recordprijzen halen ! Het was zeker mijn bedoeling niet om negatieve sensatie te zoeken, het deel met schaap/kip is uiteindelijk ook maar een fragmentje van het artikel.

  18. Hallo weer! Ik heb het ook niet als negatieve sensatie gezien hoor. Het was informatief, zo heb ik het opgevat. Wilde enkel laten weten: er is nog zoveel méér in China, en dat heeft bij mij grote bewondering teweeg gebracht.
    Klompen: ik heb zo’n 15 jaar terug een tijdje in Zuidhorn in Groningen gewoond en mijn 2 toen nog kleine kinderen liepen er, net als anderen, altijd op naturelhouten klompjes. Ik heb ze nog. Als ik ze zie denk ik terug aan dit platte land met de 1000 hoge luchten en de vergezichten.
    Ah… de verscheidenheid in deze wereld! En dat de mens altijd versieren wil, heeft mij altijd geintrigeerd.
    Een glimlach uit Maastricht aan allen!
    Audrey

  19. Jakkes…
    aan deze kinder en dierenmishandeling uit China kunnen we nu niets meer doen…
    …maar de meisjes- en jongensbesnijdenis die in Nederland voorkomt dáár kan onze regering WEL tegen OPTREDEN! grrrrrrr!
    :o(

  20. Oei, als ik dit allemaal lees word ik er ook niet goed van. Ik wil dan weten waarom ze het op die manier deden, hadden die maagsappen een bepaalde werking, of dachten ze dat in China?
    Gelukkig dat aan deze praktijken een einde is gekomen. De echte oude schoentjes zijn natuurlijk wel mooi om te zien, los van de gruwelijkheden die erachter schuilgingen.
    En Juul, ik sluit me bij jou aan!

  21. @Sylvie, het fragment dat ik eruit licht roept om emoties. Het waren natuurlijk barbaarse praktijken waar we het over hebben. Het meisje was voor haar hele leven verminkt.
    Juul ik ben het met je eens. Het voetbinden is inmiddels al lang verboden, waarom kan/wordt de meisjes- en jongensbesnijdenis niet verboden?

  22. De meisjesbesnijdenis IS verboden in Nederland, maar de regering doet er naar mijn idee veel te weinig aan!
    Nu het bijna zomervakantie is, gaan veel bv Somalische meisjes op “familie bezoek” naar Somalië, zelfs de oorlogsdreiging is minder eng voor de “ouderen” dan het hebben van onbesneden meisjes in de familie.
    En verder gebeurd het in Nederland illegaal, en daarop zou veel strenger moeten worden gereageerd.
    En de jongetjes mogen zover ik weet wel besneden worden, zit misschien zelfs in het ziekenfonds? Weet ik niet…

  23. @Juul, dit is onderwerp dat naar mijn idee af en toe stof doet opwaaien om vervolgens weer de doofpot in te gaan!

  24. Om der wille van de traditie en de mode zijn al heel wat wreedheden begaan. Ook hier bij ons. En ja, Berthi, laat ook wat echte schoentjes zien….bedel, bedel.

  25. @Juul, mijn radio deed het gisteren niet, vandaag weer wel. Matthijs heeft het probleem opgelost. Gelukkig hoef ik dat niet te doen.
    Maar om nu te zeggen dat ik vaak naar de radio luister….. nou nee. Dat zou ik eigenlijk wel moeten doen. De radio is veel interessanter dan de televisie.
    @yvonnep, op mijn website staan enkele lotusschoentjes, maar ik zal binnenkort eens kijken om wat te fotograferen. O ja…. en het poppenhuis moet ook nog gefotografeerd worden!!

  26. Boeiend artikel! Heb ook je artikel toentertijd in HzG gelezen. Op Discovery meen ik, is ook ooit een heel onderwerp daaraan gewijd geweest met heel veel beelden. De laatste oude vrouwtjes met verminkte voeten zijn nu aan het uitsterven. Dat dat een schoonheidsideaal was toen, gewoon ondenkbaar als je de voetjes echt ziet. In ieder tijdperk is weer wat anders. In de 16e eeuw was een groot voorhoofd mooi en onthaarden de vrouwen zich tot ver over de haargrens (op veel schilderijen zijn die hoge grenslijnen nog te zien). Dan de wespentailles en de vervorming in het lijf door al dat insnoeren. Zo zijn er nog wel meer dingen zoals die vrouwen met die hoge hoofden en lange nekken.
    Nu het opblazen van de lippen met botox en al die siliconenopvulsels op soms de allergekste plekken. Over honderd jaar lachen ze hier weer om hoe gek wij waren.

  27. @Marianne, de meisjes hadden toen geen vrije keuze en vrouwen die voor botox kiezen doen dit uit vrije wil.

  28. Dat is wel het verschil met botox en siliconen ja, jammer genoeg niet bij vrouwenbesnijdenis zoals hierboven vermeld. De familie beslist daarover. Het ergste is dat ze anders worden buitengesloten voor studiebeurzen of kinderbijslag e.d. (familie eer en aanzien). In die arme landen is er dan ook geen keuze zelfs als de moeders het niet willen (overigens ook in Nederland!), komt er wel een of andere tante of oma de kinderen halen. Ontzettend triest zoiets. Gelukkig dat het het in China afgelopen is met die voetjes af te binden. Er moet nog een hoop gebeuren opdat gebied tenminste.

  29. Voor degenen die meer willen lezen over deze cultuur; er is een schitterende roman van Lisa See, Snowflower and the Secret Fan. Nog geen Nederlandse vertaling van gezien. Dit boek gaat over het leven van jonge vrouwen in China in de tijd dat het voetenbinden gewoon was.

  30. Hey Yvon heb je echt maat 44? ik heb als man best kleine voetjes, maatje 38! ik zou m’n voetjes best naast die van jou willen zetten en kijken hoe groot het verschil is!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *