Op de eerste zaterdag van maart vindt traditiegetrouw de Verenigingsdag van de Nederlandse Vereniging voor Kostuum, Kant, Mode en Streekdracht plaats in Maarn. Een dag die gevuld wordt met de ledenvergadering, Antiek Textiel Markt, demonstraties, presentaties, informatie, adviezen en een lezing. Dit jaar viel de eer aan de kantverzamelaar Jan Geelen om de lezing te verzorgen.
Jan Geelen:”Ik ben verslaafd, vroeger aan de sigaret en om daar vanaf te komen ben ik gaan kantklossen en vervolgens in de nieuwe verslaving gekomen”. Jan heeft 1166 stuks kant, vooral accessoires, waarvan 147 kanten waaiers en 50 stuks waren er afgelopen zaterdag tentoongesteld in Maarn. “Ik verzamel niet alleen voor mijzelf, maar vooral voor diegene die na mij komen. Niet voor de elite, maar voor Jan met de pet”.
Na deze korte introductie over hemzelf, ging Jan in het kort, 30 minuten was er gereserveerd voor zijn lezing, ons wegwijs maken in de kanten waaier. De bloem is het hoofdmotief in de waaier. “Als je straks mijn waaiers gaat bekijken, is het net als een wandeling die je door een tuin maakt, je ruikt als het ware de waaiers”. De oudste waaier uit de collectie van Jan Geelen dateert van circa 1850. Vanaf deze tijd krijgt de waaier een opleving. De waaier werd in een speciale waaierdoos bewaard. Dit is één van de redenen dat er zoveel waaiers bewaard zijn. Voor de datering van de waaier kijk je als eerste naar het motief en de omlijsting. Van 1850-1870 hebben we te maken met een strakke gesloten omlijsting. De bloemen kunnen er niet uit weglopen. Rond 1880 hebben we geen boeket meer, maar de bloemen zijn verstrooid over de waaier en aan de bovenkant van de waaier springen de bloemen er als het ware eruit. Rond 1890 zijn de bloemen uitgestrooid en de benen van de waaier zijn kleiner geworden en open. Aan de grootte van de waaier is de leeftijd enigzins af te lezen. Omstreeks 1800 zien we kleine waaiers omdat de dames de waaiers in hun boezem bewaarden. Rond 1820 is de waaier circa 25cm, rond 1860 circa 27cm en rond 1890 circa 37cm. Na 1900 werden de waaiers weer kleiner.
Aan het einde van de 19e eeuw zien we op de kanten waaiers toevoegingen van pailletten en schilderingen. Tijdens de Jugendstil periode van 1900 tot ongeveer 1915 zien we monturen met gestileerde bloemen en dieren. Hierna komt de Art-Deco periode.
Jan heeft een waaier in zijn bezit met de initialen PB, daarboven een kroontje met vijf parels erin verwerkt. Dat wil zeggen dat de bezitster PB een barones was. Een kroontje met negen parels was voorbestemd voor de gravin.
Als er een naam in de waaierdoos staat, dan is dit de naam van de verkoper. Staan er op het doosje initialen, dan zijn die van de maker/maakster. Initialen op de waaier zijn van de bezitster.
Een bekende leverancier van waaiers was Duvelleroy, de Dior van de waaiers!
Verschillende soorten kanten komen we tegen bij de waaiers, zoals: Duchesse, Maltezer kant, Parijse kant en Rosaline perlé.
Als laatste wil ik de waaiertaal nog noemen. Op deze site is uitleg te vinden over deze gebarentaal!
De kanten waaiers op de foto’s komen uit de collectie van Jan Geelen.
Hello Berthi,
You always have such interesting things/articles for your readers. So full of history!
Cindy
Wat kunnen mensen toch verbazingwekkend prachtige dingen maken (en verzamelen)!
Berthi, alweer een interessant en boeiend onderwerp en prachtig om te zien.
Mooi zeg zo de geschiedenis van de waaier te zien. En wat werd er een werk van sommige waaiers gemaakt.
Ook leuk dat juist een man daar zo’n interesse in heeft en het bewaard én doorgeeft.
De gebarentaal is wat voor Yvonnep :-).
Woon ik bijna “om de hoek” en ben ik het wéér misgelopen, wat jammer!
In een grijs verleden zelf kantklosles gehad, dus ik weet hoeveel werk dit is. Toch werd ik er altijd heel rustig van, vreemd genoeg.
Prachtig die distels! En wat een geluk, dat de verzamelaar met roken gestopt is en toen wat met zijn vingers wilde. Zo is deze collectie toch maar ontstaan en bewaard. Ik vrees, dat anders heel wat prachtige kunststukjes als oud vuil in het afval beland zouden zijn.
Zou, nu met de klimaatverandering, de waaier weer zijn intrede doen?
@Cindy, thank you very much!!
@marian’ne m, deze gebarentaal is zeker iets voor yvonnep!:-))))) Haar mooie geborduurde waaier moet nog toegevoegd worden in de fotogalerie.
@ineke, als ons weer zo’n hete zomer staat te wachten, laat dan die waaiers a.u.b zijn intrede weer doen.
Overigens, yvonnep en elisabeth hebben in bijna elke handtas een waaier. Ideaal, zeggen ze! De waaier heeft hen de afgelopen zomer een goede dienst bewezen!
Nu vast de datum voor volgend jaar in je agenda noteren!!
Wat een leuk onderwerp, vandaag!
Met veel weetjes die we nog niet weten.
moet ik dan altijd weer iets leren?? wat een leuk onderwerp. ga nu op de gebarentaal over , wat een leuke verzameling, Ik zag laatst nog waaiers op een of ander antiekprogramma, maar deze zijn mooier
Wat een fijn artikel Berthi ik heb genoten. Jan Geelen ken ik omdat hij een boek geschreven heeft over Parijse kant. Ik houd me zelf al zo’n 30 jaar bezig met kantklossen en heb een 7 tal waaiers geklost, heel eenvoudig maar het is heel leuk om te doen. Je kunt er ook je fantasie in kwijt met kralen en lint enzo.
Vraagje aan Ineke, klos je nu niet meer, ik kom er echt niet meer van af.
En over het gebruik van de waaier gesproken: Ik heb een aantal jaren op Country Line dance gezeten. Als dan tijdens het dansen de temperatuur wat opliep kwamen er al wat waaiers te voorschijn om wat koelte te brengen.
Ik heb er wel eens over gedacht een gekloste waaier mee te nemen maar was dan weer bang dat hij zou beschadigen. Dus ze staan nu mooi in de kast.
wat een interessante log Berthi, het houdt niet op met leren over textiel en zijn vele toepassingen. Waaiers zag ik in China ook heel veel, zou het gebruik ervan met Marco Polo mee zijn gekomen? Je ziet daar in de parken hele groepen dames met waaiers dansen uitvoeren, prachtig syngroon. Ook zag ik er een vechtkunstvorm met waaiers waaraan messen bevestigd waren, vreemd genoeg ook alleen door vrouwen uitgevoerd. Maar de europese dames konden er ook flinke tikken mee uitdelen bij te opdringerige heren 😉
@Henny, …. dan was de lezing en de expositie van 50 antieke kanten waaiers zeker iets voor jou geweest! Of heb je zijn collectie al eens gezien?
@Marnel, waar een waaier al niet voor gebruikt kan worden!:-))
Berthi, wat valt er toch eindeloos veel te beleven in handwerk-land. Nu deze prachtige waaiers weer, de distels vind ik prachtig en de rest ook, maar distels hebben zo’n prachtige vergrijsd-blauwe kleur, ben ik dol op.
ja, ja, Berthi, lieftallig zitten wezen achter zo’n prachtige waaier, maar ondertussen een prima wapen in de hand. Vandaar misschien die distels, pas op of ik prik je. LOL
@Marnel,:-)))))))))
@henny, nee, ik klos al jaren niet meer. Na een verhuizing was ik weer begonnen, maar toen liep zoonlief tegen m’n tuintafeltje aan, waar ik het werk op had liggen (zonder elastiekje over de klosjes, even weggelopen naar de telefoon binnen). Resultaat een enorme chaos en omdat ik het toen heel druk had, “even” niet aan toegekomen. Daarna weer jaren gewerkt, naast gezin, huis en tuin en toen het quilten herontdekt. Dus nog niet weer aan begonnen, maar ik zeg nooit nooit…!
Oh, Berthie, dit is dus weer smachten… – en zij wuifde zichzelf even wat koelte toe met haar doodordinaire twintig in een dozijn papieren waaier met goedkope bloemschilderingen. Ik zal je mijn waaierfoto sturen.
@yvonnep, echt een log voor jou!!:-)))
En…. niet zo minderwaardig over je bijzondere waaier. Er bestaat er tenslotte maar één van!!
Wat een leuk verhaal over de waaier.Het blijft een boeiend iets.En Jan is een begenadigd klosser, verzamelaar en verteller.Ik heb een jaar lang les van hem gehad.Voor de liefhebbers van kanten waaiers is er tot eind april een tentoonstelling in Leeuwarden in het museum Pakhuis Koophandel, 35 stuks gekloste waaiers plus antieke.
wat een mooi verhaal achter de waaier en wat een prachtig handwerk.
achter elk gebruikersvoorwerp schuilt een verhaal, er valt nog veel te ontdekken voor mij.
Bethi wat een mooi verhaal over de kanten waaiers. Prachtige foto´s heb je op je log gezet!
@nel, jij bent een bekende van Jan, leuk zeg! Goed dat je zegt dat er een expositie van waaiers is. Hier is de link naar de website:
http://www.museumpakhuiskoophandel.nl/
@noor, ik leer elke dag. Er is zoveel mooi textiel met interessante verhalen.
@Marijna, foto’s zijn en blijven belangrijk!
Heel veel interessante uitleg. Proficiat!
Ik ben op zoek naar het boekje “Parijse kant” van Geelen Jan en uitgegeven door Zutphen, Terra. In (heel)goede staat met alle bijbehorende patronen.
Kunt U mij helpen?
@Drigmi, ik heb het boekje niet zelf, maar via boekwinkeltjes heb ik een exemplaar gevonden voor 25 euro.
De website van Boekwinkeltjes:
http://www.boekwinkeltjes.nl/
Veel succes!
hallo,
het is echt prachtig wat je maakt zelf doe ik veel aan kantklos, maar zou u mij aub kunnen vertellen waar ik de waaiers kan vinden, het frame dus ik heb een prachtig patroon om te klossen maar ben nogal stuntelig in hout bewerken
nog veel plezier met je mooie dingen
dank en beleefde groeten
passieflora
@passieflora, je kunt het beste contact opnemen met Fie van Dijk:
http://www.lierse-kant.com/index1024x768.html
Ik denk dat zij je verder kan helpen.