Welke betekenis heeft de kleding van Sint en Piet


Mijter
De kleren van Sinterklaas zijn dezelfde als die een bisschop draagt tijdens de mis. Dat komt omdat hij zelf ook een bisschop was (in de plaats Myra in Klein-Azië, tegenwoordig Turkije). Daarom draagt hij ook een mijter. Al is het wel zo dat bisschopen pas sinds de 12e eeuw een mijter dragen, terwijl Sint Nicolaas van vóór die tijd is! De heilige Nicolaas heeft in zijn leven dus nooit een mijter gedragen. Niettemin is hij later wel met een mijter afgebeeld. Een mijter hoort overigens voorzien te zijn van twee versierde banden in de vorm van een omgekeerde T.

Staf
Een Sinterklaas zonder staf is ondenkbaar. Die is het symbool van de kerkelijke macht van de bisschop. De staf is afgeleid van de herdersstaf en staat voor de herderlijke zorg die de bisschop voor zijn gelovigen heeft. Bisschopsstaven zijn meestal gemaakt van verguld koper; maar voor gelegenheidssinterklazen voldoet ander materiaal.

Albe
Als ondergoed draagt de Sint een albe, een wit linnen onderkleed. Die symboliseert de reinheid. Hulpsinterklazen kunnen als ze geen albe hebben, een witte nachtjapon van alle franje ontdoen of een oversized doktersjas achterstevoren aantrekken. Let erop dat dit onderkleed tot op de schoenen komt. Want een Sinterklaas met hoog water is natuurlijk geen gezicht.

Stola
De stola is een lange smalle strook stof die om de hals wordt gedragen. Deze is een toonbeeld van de priesterlijke waardigheid.

Kazuifel of Koorkap
Het rode bovenkleed van Sinterklaas zoals wij dat kennen is een versimpelde vorm van de priesterlijke kazuifel. De officiële kazuifel is een rijkelijk versierd ponchoachtig gewaad. Moderne Sinterklazen dragen slechts een rode mantel tot aan de enkels, met een korte cape. Vaak wordt donkerrood fluweel gebruikt. Sinten die krapper bij kas zitten, kiezen voor minder dure stof.

Ring
Aan zijn rechterhand draagt de Sint een ring aan de ringvinger. Deze ring symboliseert zijn heilige band met de rooms-katholieke kerk en dient bij begroeting gekust te worden.

Pietenpak
Zwarte Piet loopt in de kleding van een 16e eeuwse Spaanse page. Pages waren de persoonlijke dienaren van hooggeplaatste heren zoals kardinalen, hertogen en prinsen. Aan hun uniform kon men meteen zien bij welke heer ze in dienst waren. Veel pages waren toen Moorse (Arabische) jongens. Het pietenpak is dus eigenlijk een ‘pagepak’.

Paard
De Germaanse god Wodan reed op een groot wit paard. Witte paarden werden vroeger als heel bijzonder en bijna goddelijk beschouwd. Daarom reden toen hoge heren als pausen, keizers en koningen op schimmels.

Roe
Vaak moet Piet de schoorsteen met de roe schoonvegen, zodat de cadeautjes schoon en netjes beneden komen. Maar voor circa 1960 werd de roe gebruikt om stoute kinderen een tik of een pak slag te geven. Het is een strafwerktuig van schoolmeesters, dat al vanaf de middeleeuwen wordt gebruikt.

Zak
De zak is een handig vervoermiddel voor de cadeautjes en het snoepgoed. Maar voor circa 1960 werd de lege zak gebruikt om stoute kinderen in te stoppen en mee te nemen naar Spanje, tenminste daarmee werd gedreigd.

Zwart gezicht
Piet is door al die jaren schoonsteenvegen zo zwart van het roet geworden dat niemand meer weet welke huidkleur hij oorspronkelijk had. Al ligt het voor de hand dat het een donkerder tint was, want tenslotte waren de pages in vroeger tijd van Arabische afkomst.

Singel
De albe wordt rond het middel van de Sint vastgebonden met een wit koord, de singel. De singel wijst de drager ervan op zelfbeheersing en kuisheid. Hulpsinterklazen gebruiken wel eens een oud gordijnkoord.

Borstkruis
Een heel chique Sinterklaas draagt een gouden kruis aan een ketting op zijn borst als teken van zijn priesterlijke waardigheid.

De antwoorden zijn gegeven door Stichting Nationaal Sint Nicolaas Comité

Bron: Dagblad de Limburger

De afbeeldingen zijn van het boek Sint Nicolaas, 12 nieuwe en 4 oude liedjes met pianobegeleiding door Jo Moinet en tekeningen van Johanna Bottema, 1948.

Bij de onderste afbeelding hoort de volgende liedjestekst:

Een droom
Ik heb vannacht met Sinterklaas gereden op zijn paard. ‘k Zat achter hem en ‘k hield mij vast aan Schimmeltje z’n staart.
En achter ons sprong Zwarte Piet; Hij knikte mij eens toe. Hij riep: Zeg baas, bevalt je dat? En zwaaide met z’n roe!
Dat ging dak op, dat ging dak af. En ‘k lachte van de pret. Opeens, een ruk, een schok, ik viel, En….. ‘k lag stil in m’n bed!

Tot en met 10 december is er in de Kunsthal de expositie Het papier van Sinterklaas te zien.

Ik wens iedereen een gezellige pakjesavond!!

24 gedachten over “Welke betekenis heeft de kleding van Sint en Piet

  1. … toen ik vroeger klein was, hoorde ik geregeld het paard van Sinterklaas op het dak, ook wist ik zeker dat ik zwarte Piet een keertje bij ons in de kamer had gezien toen ik ’s nachts naar ’t toilet ging…
    …en het was echt waar, want de volgende ochtend vond ik een cadeautje!
    :o)
    Fijne Sinterklaasavond allemaal!
    :o)

  2. Dan lachen ze me wel eens uit als ik weer eens enthosiast ben over een breiblog, maar echt, ik leer er heel veel van. Ook dit keer weer! Bedankt!

  3. Ook een fijne sinterklaasviering wens ik je. Wist je overigens dat die bischoppelijke fluweel (gemaakt van echte zijde) in Krefelt Duitsland gefabriceerd werd? Herr Tillman van “Die Scheune”(museum) heeft er nog hele oude stalenboeken van.

  4. Heerlijk!!
    Het avondje van sinterklaas!!!
    Wie het gaat vieren…..
    een fijne sinterklaasavond!!
    En wie het niet gaat vieren ook!!
    :o))

  5. Van de hand van Thieme zijn heel veel boeken over volkskunst verschenen. Daardoor is er o.a. ook veel kennis over klederdracht en handwerk bewaard gebleven.
    Leuke tekeningen, ik denk gemaakt door de zus van Mevrouw (Hill)Bottema, een papier knip kunstenares, die in 1942 een mooi merklappen boek uit heeft gegeven. “Merklappem oud en nieuw” (95 E), helaas vond zij dat je een patroon zelf naar eigen hand moest verbeteren en aanpassen. Maar in het boek staan toch veel oude merklap motiefjes afgebeeld. Te leen bij de Merkwaardig bibliotheek.

  6. Leuke log! Zo’n mooie Hollandse traditie laat zich toch niet verjagen door een kerstman??
    Bij ons vanavond alleen nog de laatste pepernoten en een lekker stuk zachte speculaas. De Sint was zondag al langs geweest.

  7. Wij hebben Sinterklaas al gevierd. Veel gelachen en persoonlijk heb ik een heel gek,uniek kadootje gekregen. Daarover vertel ik een andere keer.
    Berthi leuk dat verhaal over de kleding van zwarte piet en sinterklaas.

  8. Bij ons is hij zondag ook al geweest met Familie. Erg gezellig!! Veel gelachen…..Vanavond heb ik gehoord komt hij bij mijn kleinkinderen! Daar is deze oma natuurlijk ook bij!! :o))

  9. Is leuk die informatie en weer educatief! Ik heb hier ook twee boeken over feesten met symbolische betekenis. Dat geeft weer net dat beetje extra wat zo gewoon en vertrouwsd is geworden voor ons. Toch ook ergens speciaal dat het in de loop der jaren ook weer veranderd net als zoveel andere dingen.
    Over dat merklappenboek: ik denk ook wel dat menig meisjes wat steekjes verkeerd heeft geborduurd en het gewoon heeft laten zitten. Ik ben die vogelmotiefjes aan het verzamelen en dan zie je soms maar een kruisje verschil met andere patronen.
    Ik heb ook vogeltjes uit een Italiaans boek van 1600 en die zien er lang niet zo stijf uit als onze Hollandse vogelmotieven.

  10. fije avond allemaal. ik heb genoten van de uitleg, wij zijn samen met een stukje speculaas , boterleter en warme chololade , dat hort er bij

  11. Dank je Berthi . Zo zijn we weer helemaal op de hoogte van het sinterklaasfeest !!
    Vanavond gaat de CHOCOLADELETTER eraan,mmmmm!

  12. Mooie sinterklaas verhalen die moeten steeds weer doorverteld worden .
    Prachtig alle uitleg en dat Hollandse feest moet niet verdwijnen .
    Ik wilde altijd wakker blijven in de nacht dat de Sint de cadeautjes bracht . Maar dat is me nooit gelukt .
    En toen die ene keer wat had de Sint veel gebracht en nota bene een prachtige plant voor m,n moeder .Heeft die Piet zo door ons huis gesnuffeld en zelfs een bordje uit de kast gehaald om onder de bloempot te zetten !
    En ik had er niets van gemerkt . . . ?

  13. @marian’ne m, Johanna Bottema is de zus van Hil Bottema. Ik heb twee papierknipsels van Hil en ook het boek “merklappen oud en nieuw”.
    Ik zal de knipsels van Hil binnenkort eens op mijn blog laten zien. Niet vergeten!!!

  14. ik weet nog wel dat ik ’s avonds een lijstje mocht maken, samen met mijn moeder en zus (ik ben een nakomeling) en dat ik de andere ochtend alles had gekregen wat er op het lijstje stond (meestal spulletjes die ik op dat moment nodig had, weinig speelgoed)

  15. Toen ik klein was , hadden we geen pakjesavond, maar Sint zette alles op de tafel, ’s morgens als we wakker werden gingen we in een rij naar de huiskamer, het licht was altijd zogenaamd kapot, en er ging dan altijd iets anders branden of rijen.
    We hadden allemaal een stukje van de tafel, het was toch erg leuk, ik weet eigenlijk niet of dat het algemeen gebruik was in Brabant, maar bij ons in de buurt gebeurde het zo.
    Pas veel later gingen we pakjesavond doen en rijmen maken, weken van te voren lootjes trekken en stiekem je surprise maken.
    Sint moet zeker blijven , het is een leuk familie feest

  16. @Lous, ik ben in Brabant opgegroeid en Sinterklaas plaatste bij ons ook de cadeautjes op tafel. Voor elk kind een stukje van de tafel.

  17. Lous en Berthi, bij mij thuis ook, en mijn moeder was Brabantse !? En s’avonds gingen we naar onze Brabantse oma en daar lag het ook op tafel al klaar.

  18. Dank je wel voor de uitleg!
    Ik moest wel lachen om de omgekeerde witte overjas, zie het al voor me!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *