Vlisco


In het Quiltnieuws van juni 2006 (nummer 88) staat een mooi artikel over de boerenzakdoek. Hierin wordt met name over de Vlisco gesproken. Boerenzakdoeken met onder andere gelegenheidsonderwerpen. Zo heeft de Vlisco een herdenkingszakdoek gedrukt voor het 150-jarig bestaan. De Vlisco is vooral bekend van de prachtige batikstoffen. Voor vandaag heb ik mijn keuze gemaakt voor een interessant verhaal over de handdrukkers. De tekst komt uit het boek Een leven in kleur, Textieldrukkerij Vlisco 1846-1996

De handdrukkers in de fabriek vormen van oudsher een sociaal hechte groep met geheel eigen gewoonten en tradities. Die positie dateert uit de middeleeuwen, waar het gilde van handdrukkers een bastion van beschermd vakmanschap is – waarvoor men zich goed laat betalen. Dit blijft tot aan de Eerste Wereldoorlog onveranderd. De handdrukker is een ‘zelfstandige ondernemer’ die op stukloon voor de fabriek werkt. In de hiërarchie van de fabriek staat hij hoog op de ladder. Ervaring en een goed uithoudingsvermogen spelen een belangrijke rol bij het handdrukken. De drukkers moeten produktie maken, de lange dagen en de zware stempelblokken betekenen een behoorlijke belasting. Honderden zich herhalende armbewegingen per dag; het sloopt de sterksten. Mogen we geloof hechten aan oude verhalen, dan staken handdrukkers ’s nachts hun drukhand buiten het bed om hun vrouw niet te wekken door het trillen van de hand. De werkbelasting wordt echter gecompenseerd door het – zeker voor die tijd – hoge loon dat een handdrukker kan verdienen. Zij worden betaald naar het aantal doeken dat zij bedrukken. De beloning verschilt per soort doek en dessin. Zo levert het bedrukken van brede sarongs in de jaren zestig van de vorige eeuw 8 à 9 cent op, terwijl het drukken van spreien slechts 4 à 5 cent betaalt.

Hoe hoger de moeilijkheidsgraad, hoe beter de betaling. De weeklonen in Helmond schommelen in 1853 voor arbeiders tussen de 3,60 en 5,40 gulden; voor wevers tussen de 3 en 5 gulden; kinderen doen het met 60 à 80 cent en drukkers kunnen tussen de 5 en 12 gulden verdienen. In 1871 verdient een arbeider in de ververij zo’n 5 à 7 gulden en de gemiddelde drukker rond de 13 gulden.
Nadat de doeken bedrukt zijn, gewassen en gedroogd, gaan ze naar de appreteerderij. De doeken krijgen hier de gewenste glans en stijfheid. Na snijden, omzomen, vouwen en inpakken zijn de doeken – eindelijk – gereed voor verzending.


40 gedachten over “Vlisco

  1. Heel mooi dit bericht, en wat een schitterende stoffen zijn het.
    Ik heb er een paar van.
    ooit ga ik er iets moois van maken, maar dan moet ik meer stoffeen ervan hebben.
    weet je soms of er een winkel hier in Helmond is , en zoja, kunnen wij er dan ook naar toe, of moet je bij de K.v.K. ingeschreven staan.

  2. Berthi,
    Wat een mooie stempel, heb je die zelf?
    Weer een heel interssant verhaal.
    Enkele jaren geleden waren er op de televisie enkele documentaires over o.a. stofverkoopsters en klrding ontwerp(st)ers in Afrika, en de Vlisco stoffen.
    Misschien heb je die ook gezien?
    Ik heb nog wat linkjes opgespoord…
    De eerste vind je ook via jou link, maar hij staat daar zo piepklein en dat vind ik jammer. ;o)
    Dus hier nog een keer, erg veel stof te zien (en te koop).
    http://www.vlisco.com/index.php?pid=33&lg=en
    http://www.vpro.nl/tools/images/index.jsp?number=2415966
    http://www.omroep.nl/ikon/werelden/afl_mamabenz.htm
    En de rest mogen jullie zelf googelen, er is genoeg “stof” te vinden over dit onderwerp.
    ;o)

  3. Ha, ha…
    In de tijd tussen typen en plaatsen v.d. reactie, dwaalde ik nog wat rond op ’t internet, en nu staat Marcella er ook met de zelfde link. LOL

  4. De Ikon documentaire is ook op video uitgebracht, en er is ook een film van verschenen.
    Googel-de-googel, ik lees van alles en nog wat over Vlisco…
    :o)

  5. Ik zie net dat Marcella’s link ’t niet doet…
    Dan is m’n “dubbele” link gelukkig toch niet erg.
    ;o)
    Doeiiiiiiiiii
    :o)

  6. @Marian,
    ik zag net dat je van sommige stoffen ook 4 yard, of zelfs 6 yard minimaal moet nemen…
    enz.
    Kijk zelf maar even, en mail of bel ze voor info.

  7. Het is elke keer weer een verrassing wat voor boeiends er nu weer staat.Het lijkt wel een tijdschrift met boeiende artikelen, je blog. Een zeer hoog kennis gehalte heeft het en ik bewonder je kennis, schrijfstijl en fotografie enorm.

  8. m’n dochter heeft in Eindhoven bij een dochter van een ontwerper bij Vlisco op school gezeten. Van haar heb ik het verhaal dat veel doeken een diepere betekenis hebben. Bv. er is een speciaal ontwerp waarmee vrouwen kunnen laten zien aan hun dorp dat hun man “vreemd is gegaan”. Dus dames kijk uit als je iets uit Vlisco stof maakt 😉 ! Marnel

  9. Wat een mooie zwartwit foto van die mannen in de fabriek! Soms heeft poseren toch wel wat. En dat trillen: toevallig las ik dat ook in De Graanfabriek van Frank Westerman. Maar daar werd het veroorzaakt door het ‘keien kloppen’. Het is een soort rsi avant la lettre.

  10. Als fan van Vlisco-stoffen ,wat een verrasing dit blog. In de loop der jaren heb ik al heel wat quilts met deze stofjes gemaakt. Heerlijke stoffen om mee te werken vind ik het.
    Berthi,in je blog van 19.aug. staat de foto van mijn Vlisco-sampler.
    Nu heb ik er een onderhanden die maar liefst 2.55 bij 2.85 moet gaan worden!!!(beloofd is beloofd)

  11. BETER LAAT DAN NIET.
    Wat een mooi artikel in Dagblad de Limburger
    over je weblog. Het zou in een landelijke krant moeten staan. Het handwerken krijgt fijn aandacht.
    Afgelopen weekend was ik in Rotterdam in het
    Nat. Onderwijs Museum. Daar zie je ook zo’n mooi handwerk.

  12. Oohhh Wat een mooie tekst!!! En de foto´s zijn prachtig!!! Het eerste stukje vind ik al geweldig…de boerenzakdoek!!! Even aan mijn vader teug denken….hij was een ‘hobby-boer’. Als er gehooid moest worden, dat deed je altijd als het erg warm was, dan deed hij over zijn kale bolletje een boerenzakdoek knopen!! Zal zijn tweede vrouw deze bewaard hebben??? Zal het toch eens vragen!!! Ach mijn vader met een boerenzakdoek….

  13. Dank voor alle links. Later op de dag ga ik ze bekijken.
    Nu nog iets over de stofjes van de Vlisco die je op de foto ziet.
    Ik heb ze inmiddels al weer heel wat jaartjes in huis. Toendertijd kon je voor een habbekrats een doos(je) stoffen, het laatste stuk dat b.v. van de rol kwam en over was, kopen. Ik meen dat ik toen 15 gulden heb betaald. Helaas bestaat deze mogelijkheid niet meer.
    Naar mijn weten kan iedereen stof kopen in de winkel van de Vlisco die op hetzelfde terrein ligt als de fabriek. Als je er naar toe wilt gaan, even van tevoren bellen.
    Het is zeker de moeite waard. Maar het is wel zo, zoals Juul al zegt, je moet een minimum aan yards kopen.
    De Vlisco-quilt van Mien Boerekamp:
    http://berthi.web-log.nl/berthi/2006/08/handwerk_en_qui.html
    De herinneringsboerenzakdoek vond manlief jaren geleden in Helmond, waar hij met zijn moeder was, op een rommelmarkt.
    De houten stempel is uit mijn eigen verzameling. Het paraplu motief is heel geliefd geweest.
    Jaren geleden kon ik op de rommelmarkt in Eindhoven een doos met deze houten stempels kopen. Uiteraard met verschillende motieven.
    De handdrukker die je op de foto ziet is: Jan der Kinderen, op dat moment veertig jaar in dienst, en zijn twee ‘strijkertjes’, 1957.
    De onderste foto komt van een ansichtkaart van de Vlisco.
    @Marcella, in de special van HzG, 60 jaar bevrijding (april-mei 2005), heb ik een artikel geschreven over ‘Boerenzakdoeken worden kunstwerken’. Een onderdeel daarvan is Kamp Vught. Daar kregen de vrouwen boerenzakdoeken van de Vlisco, waarop zij de namen van de medegevangenen borduurden.
    @Annemie, zo te lezen heb je afgelopen zaterdag een fijne dag gehad in Rotterdam!
    @Marnel, leuk dat je dit verhaal verteld. Ik heb dit eens eerder gehoord, maar het was in mijn achterhoofd beland!:)
    @Tijm, dan bespaar jij mooi geld uit op de tijdschriften…. kan je lekker meer wol kopen!:)
    @Wilma, direct op zoek gaan naar die boerenzakdoek!

  14. Wat een mooi artikel, mooie foto’s.
    Ken deze stof nog niet, zal even moeten sparen denk ik.
    Wat een werk he dat stempelen. Gebeurd het nog wel eens met de hand?
    Mooie stempel, is wat voor Mary, bij haar zie je ook hoe intensief(ongezond?)werk
    het toch was/is.
    Zouden de mannen het een mooi vak hebben gevonden.
    Mijn vader is wever geweest (ook zo’n zwaar werk), maar deed dat toch puur voor zijn brood.

  15. Berthi, je hebt echt veel met zakdoeken zeg, dit is allemaal nieuw voor mij!

  16. de rode zakdoek….een heerlijke herinnering.
    toen ik op de kleuterschool zat, vertelde ik mijn moeder, bij het slapen gaan, dat ik de volgende dag verkleed op school mocht komen omdat de juf jarig was.
    ik was de eerste thuis, dus waren er nog geen verkleed kleren.
    toen heeft mijn moeder van 2 rode zakdoeken een kabouter-plof-broek gemaakt met bijbehoren kaboutermuts.
    van een babymuts van witte teddyberenstof een baard geknipt.
    kon ik mooi verkleed naar school.
    ik wist niet dat er nog meer soorten van die mooie stoffen waren.

  17. Berthi, alweer een interessante log! Het verhaal achter de stof is zeer de moeite waard om te lezen.
    Vorig jaar ben ik bij ’t Paapje in Oldenzaal geweest en heb kunnen zien hoe de vrouwen daar stoffen bedrukken, nou: loodzwaar werk!
    Het bedrukken van de stof doen ze ook maar gedurende vier uren per dag omdat het zo zwaar is.
    Wat een prachtige stoffen van Vlisco, ik ben weer helemaal verliefd geworden! Nou wil het toeval dat ik donderdag naar Brussel ga, en dan kan ik natuurlijk even onderweg in Helmond gaan kijken, ruiken en voelen (natuuuuuurlijk niet kopen!), want ik begreep dat de winkel dagelijks tussen 9 en 16 uur geopend is, zo staat op hun website te lezen…
    Dank je wel!

  18. Ik heb inmiddels tientallen sites over Vlisco bezocht…
    En geef je nog een paar links.
    Er is ook stof tot nadenken…
    Deze kunstenaar maakt prachtig werk, hoewel de eerste link van een schokkend werk is waarmee ik gelijk zijn probleem laat zien.
    De Wikipedia pagina geeft veel linkjes van prachtig werk van hem, zoals in ’t Tate en ’t V&A b.v., ik zou een hele lange rij met linken van zijn werk hier kunnen neerzetten, maar je kunt ze ook zelf opzoeken/aanklikken.
    Hij is niet de enige kunstenaar die kritische werken maakt met Vlisco stoffen, maar ik vond ‘m wel de mooiste werken maken.
    http://www.yinka-shonibare.co.uk/yinkashonibare-work/gallantry-criminal-conversation.htm
    http://www.yinka-shonibare.co.uk/yinka-shonibare-home.html
    http://en.wikipedia.org/wiki/Yinka_Shonibare
    http://africanpainters.com/shop/shop.php?c=viewproduct&pid=469&cat=127&maincat=33&start=0&sid=sidcb46f84a775aa7c05e35c460e036ed4a
    http://www.culture-and-development.info/project/afrimode.htm
    De gele stof die je hier bovenaan het artikel ziet, is bedrukt met afbeeldingen van scheerapparaten…
    http://www.metropolismag.com/html/content_1200/ent.htm
    :o)

  19. @Juul: dank voor al je moeite! Ben al volop aan het lezen en linken geslagen. Bij je eerste link moest ik wel goed kijken…

  20. Wie na het 1e schokkende werk gelijk al heeft afgehaakt…
    Hier wat lieflijker werk, de hoek waaruit de foto is gemaaky is wat ongelukkig IMHO…
    http://www.tate.org.uk/britain/turnerprize/2004/shonibare2.shtm
    gebasseerd op:
    http://www.artcyclopedia.com/artists/detail/Detail_fragonard_jean-honore.html
    Erg Nederlands, met een Afrikaanse saus:
    http://www.yinka-shonibare.co.uk/yinkashonibare-work/reverend-on-ice.html
    Van deze fietsers zijn ook nog een man en een kind gemaakt, maar de vrouw vond ik ’t mooiste:
    http://www.yinka-shonibare.co.uk/yinkashonibare-work/lady-on-unicycle.html
    http://www.vam.ac.uk/vastatic/microsites/giveandtake/gallery/shonibare_pics.html
    Tja, dit was 2,5 jaar geleden…
    http://www.sudsandsoda.com/notebook/archives/000646.html
    Beetje(!) duur boek…, maar als je ‘m hebt gekocht tijdens de tentoonstelling die in 2004 in Boymans was… stop ‘m dan maar in de kluis… LOL
    http://www.amazon.com/Yinka-Shonibare-Double-Dutch/dp/9056623672/sr=8-1/qid=1159210913/ref=pd_bbs_1/103-8731551-9797428?ie=UTF8&s=books
    of je koopt ‘m lekker hier, of gaat op zoek in NLD…
    http://www.amazon.co.uk/dp/9056623672?tag=briansewellco-21&camp=1406&creative=6394&linkCode=as1&creativeASIN=9056623672&adid=18F64YPG7WQRSTTNFCXX&
    Google… leuk joh! LOL :o)
    In dit artikel kwam ik de scheerapparaatstof weer tegen…
    Nu verwerkt tot controversieel(?) kunstwerk/tweeluik…, hier even scrollen:
    http://www.pacosvillage.com/articles/archives/Jan2003/yinka.htm
    http://www.nationalgalleries.org/collections/artist_search.php?objectId=51091
    En er is nog veel meer te vinden…
    LOL
    :o)

  21. Je bent niet bij te houden, Juul! Ik ga nu bij link één beginnen…. en dan maar hopen dat er straks nog tijd over blijft om aan een nieuwe log te beginnen!LOL

  22. Geweldig al die linkjes,kan nog uren lezen heerlijk. Groet Martine

  23. @Berthi,
    Iiieeeeee jakkie!!!
    De prints hebben vaak ook allerlei betekenissen, las ik.
    Ik las ook nog dit, over ’t schilderij van en de schilder Fragonard…
    http://www.bc.edu/bc_org/avp/cas/his/CoreArt/art/anc_frag_swing.html
    *Ü* LOL
    Ik ben trouwens inmiddels alweer helemaal ergens anders naartoe verdwaald…
    De wereld zit vol met creatieve mensen!
    En ik heb weer hele lieve konijntjes gezien…
    Wee…hee, je komt ze overal tegen… *Ü*
    LOL :o)

  24. Yinka Shonibare… nog niet eerder van gehoord. Wat heeft deze man al veel op zijn naam staan. Ik heb tot nu toe een paar links bekeken, maar ga morgen verder.
    Het boek is aardig aan de prijs!:)
    Lees de reactie van Marnel eens over de betekenissen van de stoffen!:)

  25. Vlisco stoffen zijn tegenwoordig erg geliefd bij quiltsters .De prachtige motieven en kleuren zijn ook heel mooi te verwerken .
    Vroeger in Ned. Indie was men al bekend met Vlisco stoffen .In het boek “TROPENECHT”
    Indische en Europese kleding van Dorine Bronkhorst en Esther Wils
    uitg.St.Tong Tong den Haag 1996
    is een staalkaart afgebeeld v.d. Bijenkorf
    Collectie 1930 Vlisco
    Licht-zon-wasch-en tropenecht
    95 cent per meter
    Tevens op de kaart : Vlisco Waschvoorschrift
    In 1975 vond ik het nodig mijn Textielwaren
    boek van W.J.C.v.Paasen & J.H.Ruigrok
    uitg.Wolters-Noordhof
    eens te vervangen door een nieuwere uitgave , de 24e druk .
    Bij deze uitgave was een stalenkaart v. Vlisco gevoegd met verschillende stadia van bewerking .
    Deze stofjes waren niet in een linnen of platbinding , maar van een haircord weefsel , dit is een ribsbinding .
    De ketting draden zijn dikker , waardoor het ribs-effect ontstaat .
    Het blijkt wel , dat de Vliscostoffen in Afrika
    hoofdzakelijk gedragen worden door de meer welgestelde vrouwen .
    Zij dragen daarom graag hun kleding met duidelijk zichtbaar de zelfkant van de stof met de opdruk “Guaranteed Dutch Wax Vlisco”
    Zie bovenstaande zwart-wit foto van vrouw met een lap stof om haar hoofd .
    Bij al het mooie wat de Vlisco fabrieken tot stand brengen is er ook een ernstige zorg , nu de Chinezen druk bezig zijn deze stoffen te copieren tegen veel lagere prijzen .Dat is natuurlijk niet zo mooi voor Vlisco . Jammer als zo,n prachtig bedrijf zou moeten verdwijnen .
    Wat is er tegen te doen ?
    Je hoort er dagelijks over , nep merken die op de markt gebracht worden .
    Berthi je had weer een fijn onderwerp gekozen .
    En over zakdoeken lees ik nog iets in TROPENECHT .
    Heerenzakdoek. wit met gekleurde randen en geheel gekleurd . . . . . 0.15
    Heerenzakdoek.macco.moderne dessins . . 0.25
    Heerenzakdoek wit madapolam
    48x48cM . . . 0.20 43×43 . . . 0.15
    Heerenzakdoek , wit macco , mooie kwaliteit ,
    48x48cM . . . . 0.25
    En dan nog dit :
    LESBRIEF BIJ HET PROJECT GHANA : DE BETOVERING
    auteur SOPHIE KETTING Sept.2001
    http://www.debetovering.nl/archief/ghana/lesbrief.html

  26. @Gerrie, wat interessant allemaal!! Dank je voor je toevoeging. Ik ga morgen je link bekijken.
    Wat geweldig dat er vandaag weer zoveel gereageerd is. Allemaal boeiende aanvullende informatie op de Vlisco log!

  27. …op de zijkanten van de imitatie Vlisco staat zoiets gedrukt als: Real wax print as Dutch Vlisco.
    Zoiets dergelijks, ik zag er ergens een foto van, als je de tekst niet goed leest ben je al gefopt.
    Ach, dat hebben we hier toch ook, op de markt…
    En merkjes op kleding, om te laten zien dat je ergens bij hoort…
    De echte Vlisco stof is een status symbool, en -tig keer duurder dan andere stoffen, en met een koloniaal verleden.
    “Wij Hollanders”(Vlisco) hebben de kunst ooit ook in Indonesië afgekeken, en daar een eigen “draai” aan gegeven…
    Imitatie is al zo oud als de wereld…
    :o)
    Zo, en nu ga ik Gerrie’s link bekijken.

  28. @Gerrie,
    Phoe…, dat is een heeeeeeeeeele boel leesvoer om deze tijd…, dat bewaar ik, net als Berthi, ook voor een andere keer, ik zag al wel hele leuke foto’s!
    Mooie prints.
    Bedankt Gerrie!
    :o)

  29. Iedere keer als ik hier voorbij wandel kijk ik naar die mooie zakdoek .
    Ik heb ook een kleine verzameling en wil er nog eens iets leuks mee doen .
    Enkele kreeg ik via een omweg , afkomstig uit een erfenis van een fam.uit een heel oude boederij . Zal nog eens informeren of die boerderij er nog staat .
    Zoeven was ik weer even in gedachten bij het prachtige huis van onze vroegere hoofdonderwijzer van de lagere school .
    Precies tegenover onze school was het huis . De school was wel erg oud , daar is mijn vader nog naar schoolgegaan begin 1900 !
    En nu school weg , huis weg , met prachtige tuin en een grote serre .
    Daar kreeg ik in de oorlog extra lessen , samen met een vriendin omdat de school in de stad in beslag was genomen .
    O daar gaan we weer met onze mijmeringen . . . .
    En . . . dat gemijmer komt nou allemaal door het zien van die mooie zakdoek ! ! !

  30. Goedenmiddag,
    Ik heb een vraagje, we hebben afgelopen weekend een huis moeten leegruimen, ivm overlijden van familielid, hier heb ik 4 houten drukplaten gevonden, 1 is beschadigd, maar 3 zijn nog in goede staat, zijn er mensen die er nog geintereseerd in zijn? Ze hebben iets te maken met vlisco en Afrika, wat ik via via gehoord heb. En is er een site waar ik meer info hierover kan krijgen?
    Groetjes Patricia

  31. Afrikaanse mode komt uit Brabant. De exclusiefste stoffen, waarin de rijkste vrouwen lopen, worden door het Nederlandse bedrijf Vlisco gemaakt. In Helmond. “Ons product is Afrikaans cultuurgoed geworden”. Mooi artikel in de kleurenbijlage van de Volkskrant van 13 juni 2009.
    Tijdens de Modebiënnale Arnhem gaan modestudenten aan de slag met Vlisco-stoffen. De workshops in het stadhuis zijn deels toegankelijk voor het publiek, de resultaten worden vanaf 24 juni 2009 tentoongesteld. Ook zijn er stoffen van Vlisco opgenomen in de tentoonstelling in het Arnhems Historisch Museum. Voor informatie: http://www.arnhemmodebiennale.com.
    Bron –> Volkskrant.

  32. @Peter, Volkskrant Magazine ligt bij mij nog op de tafel. Ik heb vandaag geen tijd gehad om te lezen, maar dat ga ik beslist nog doen, zeker nu ik weet dat over het mooie artikel van de Vlisco.

  33. is er iemand,die doorloop,of voorloopstoffen van de vlisco voor mij te koop weet?
    [de katoen die gebruik wordt onder de werkelijke[juiste]print]
    heel hartelijke dank!!

  34. Vlisco winkel in Helmond is op werkdagen geopend en men kan hier de nieuwste collectie zien / voelen en beleven.

    Iedereen kan hier stoffen kopen, doe dat zeker het is meer dan de moeite waard.

  35. @Raimond, dat is bekend onder de liefhebbers. Afgelopen maandagmiddag was ik nog in de Vlisco winkel!:-)

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *