Knottedoek I

Wat is een knottedoek? In het boek Jelle van Sipke-Froukjes (1e druk 1932), N. van Hichtum, in het 37e hoofdstuk De Knotte wordt beschreven wat een knottedoek is.
Hier volgen enkele fragmenten uit dat hoofdstuk:

… En hij haalde voorzichtig een mooien fijnen doek van zelfgeweven linnen te voorschijn. Die was heelemaal met bloemetjes “benaaid” en middenin stond te lezen:

Wotte, sa wotte,
Hjir heste de knotte.
Wotte it net dwaen,
Den kenste de knotte werjaen.

Het beteekent:

Wil je, zoo wil je,
Hier heb je de knotte. (knotte beteekent zoiets als knoop)
Wil je ’t niet doen,
Dan kun je de knotte teruggeven.

“Hé! riepen de meisjes, die er natuurlijk met den neus bovenop zaten om dat fijne werk goed te bekijken. “Waar heb jij dien doek vandaan?” “En wat beteekent dat rijmpje?” vroeg Froukje. “Dien doek heb ik van den Jonker gekregen, Mem. Dien had hij zelf aan zijn eigen meisje willen geven; dat moet een héél, lief, zacht meisje geweest zijn, zegt de Jonker…

… Juist,” zei Froukje, “dat is aardig, maar wat beteekent dat versje nou?”
“Ja,” zei Jelle,” dat heeft de Jonker mij uitgelegd, Mem! ’t Was bij de oude Friezen de gewoonte, zegt de Jonker, dat een jonge vent, als hij zin in een meisje had, dat hij dan zoo’n mooie “knottedoek” benaaien liet. En als die dan klaar was, dan bond hij daar een heele slomp geld in, naar dat hij rijk was, natuurlijk. Nou, en dan knoopte hij den doek toe, en dan gaf hij hem aan dat meisje, waar hij graag mee trouwen wou, en dan zei hij dat versje daarbij op. Wou ze hem dan wél hebben, dan nam ze de “knotte” aan, en wou ze niks van hem weten, dan schudde ze met het hoofd, en dan kon die vent met zijn knotte en zijn geld maar weer naar huis toe sukkelen…

… Geven Heit en Mem mij dan geen gelijk, dat ik morgen maar eens probeeren zal of Aaltsje mijn “knotte” hebben wil?” “Nou- ja- eigenlijk heb je groot gelijk, jongen,” zei Sipke…..

… “Nou nog mooier!” riep Jelle, en hij stak de armen omhoog, net of hij wanhopig was: “Jullie beschikken maar, jullie kommandeeren maar! En hoe moet het dan, als Aaltsje mijn “knotte” eens niet hebben wil?” Toen begonnen ze allemaal te lachen, en Jetsebaas zei doodbedaard:
“Ik zou haast denken dat dáár niet veel gevaar voor is.”…

Morgen laat ik afbeeldingen van knottedoeken zien.

22 gedachten over “Knottedoek I

  1. Leuk dit stukje! “Onze kennis in NH” had er ook een heleboel gemaakt..prachtig! Toevallig deze week de Marquoir ontvangen, het tijdschrift van de Franse xsteekvereniging en daar stond ook een artikel in over onze knottedoek van de hand van Joke Visser.
    Het zal je niet verbazen dat een knottedoek ook op mijn lijstje “nog- te -maken” voorkomt. Ik vind het stukje geschiedenis erachter ook mooi.

  2. Een knottedoek is typisch Fries.
    “Onze kennis in NH”………morgen komen er twee afbeeldingen van haar knottedoeken!!
    Wat een toeval dat er in de Marquoir een artikel over de knottedoek staat. Waarschijnlijk hangt het in de lucht??? Juul had daar al een voorgevoel van!!

  3. Naar aanleiding van een artikel in de nieuwsbrief van Merkwaardig in 1998 ben ik begonnen aan een knottedoek. Maar er bleef wel erg veel “wit” over op de lap dat ik het volgemaakt heb met Marker randen,halsboorden, en strooimotiefjes. In zwart een heel leuk kantachtig effect. In HZG heeft een artikel over de brood doek gestaan. Ook een bijzondere vorm van borduurwerk. Ik ben benieuwd naar de afbeeldingen!

  4. Brooddoeken…… ook heel bijzonder, Marianne m!
    Goed om te horen dat er steeds meer mensen nieuwe knottedoeken gaan maken…….leuk voor over ’tig’ jaren……heeft die generatie tenminste ook weer iets om over te schrijven!!

  5. het kan natuurlijk een volgend weblog project worden, na de quaker merklap ( àls we die af hebben 😉 )

  6. Heel graag gedaan, Juul!!! Je moet altijd een “luisterend” oor hebben voor je lezers.
    En je weet toch…….. ik sta open voor op- of aanmerkingen, ideeën, suggesties, aanvullingen, noem maar op!!!!

  7. Nnnjjja…’t is jouw blog…’t was eigelijk een geintje! ;o)
    Een beetje YAFIYGI weet je nog wel…? (op je oproepje er boven)
    http://www.stands4.com/bs2.aspx?st=YAFIYGI
    Dat geel op lavendel-blauw is misschien niet zo “estetisch”…
    Misschien gekleurde en bewegende smileys?;o)
    LOL
    Maar we dwalen af vanhet onderwerp, ik wilde nog even zeggen, dat ik je invalshoek op mijn “knottedoek-verzoek” erg leuk vind! :o)

  8. Fijn dat je mijn geheugen opfrist met de link, Juul….!
    Gele smileys en lavendelblauw…… vloekt misschien toch teveel?! Zal ik mijn poll maar weer intrekken?! En het is nu allemaal zo mooi verantwoord!
    Bewegende smileys……. om gek van te worden!
    Het “knottedoek-verzoek” is anders geworden dan je had gedacht……. er moet tenslotte iets verrassend overblijven?

  9. Gele smileys vloeken helemaal niet op lavendelblauw. Dat is gewoon een Provençaalse combinatie. Leuk verhaal zeg!

  10. @Yvonne, smaken verschillen…. wat kleurcombinaties betreft…… maar ik ben het met je eens wat het verhaal betreft.

  11. Hallo,
    Kan iemand mij helpen want ik wil graag een knottedoek maken met akertjes maar kan zelf niets vinden,
    Ben woonachtig in Zutphen.
    Wie kan mij verder helpen?
    Groetjes Yvonne

  12. Ik heb een patroon van een knottedoek
    Wist niet in welke kleur ik hem moest maken en niemand kon me dat vertellen.
    Ik maatke hem in lavendelblauw, maar het moet rood zijn
    Volgens het Fries museum wordt de tekst die op de doek staat uitgesproken en komt er een andere tekstop de doek.
    Ik maak nu dus toch nog een rode.
    Als je het patroon wilt hebben, mail mij dan even.
    Groet, Rie

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *