In Landleven januari/februari 2004 staat het interessante artikel Folkloristische wanten uit de Achterhoek, Grolse Hansken in traditionele en nieuwe kleuren, geschreven door Thelma Egberts. Een fragment uit dit artikel:
‘De belangrijkste kenmerken van de Grolse want zijn de achtpuntige ster, de kleur blauw en wit en het rode blokjesrandje. Vaak worden de wanten aangezien voor Scandinavisch breiwerk, maar ze zijn typisch Achterhoeks. In Groenlo en omstreken worden ze al minstens 150 jaar met de hand gebreid. Over de geschiedenis is weinig bekend. Mogelijk stammen de wanten al uit 1627, de tijd van Frederik Hendrik. Zeker is, dat ze in de tweede helft van de negentiende eeuw werden gebreid door herders die rond Groenlo hun schapen hoedden. Ze worden daarom ook wel “Scheepershansken” genoemd. In latere tijd is het breien van de wanten overgenomen door vrouwen die dat als bijverdienste deden. Volgens wantenbreister en verkoopster Dieny Wintermans is het oorspronkelijke patroon van de Grolse want nooit vastgelegd. “Het werd van moeder op dochter overgeleverd. Omdat sommige breisters kleine aanpassingen maakten, kom je op de wanten verschillende stermotieven tegen. De achtpuntige sterren zelf zijn meestal gelijk, maar het zogenaamde blok in het midden is anders ingevuld.” Dieny herinnert zich een paar opmerkelijke gebruiken uit de glorietijd van de Grolse want. “Om de voltooide want mooi vlak te krijgen, gingen veel breisters erop zitten. Bijzonder is ook dat de wanten bij de firma Heimans tot augustus werden opgeslagen in grote kisten vol tabak. Zo werden motten op afstand gehouden.” ‘
De breitechniek van de Grolse wanten:
Om de draden tijdens het breien niet te verwarren en gelijkmatig mee te voeren, wordt op twee handen gebreid. De blauwe draad wordt op de ene wijsvinger gehouden, de witte op de andere. De draad op de rechtervinger wordt normaal omgeslagen, maar de linkerdraad wordt als het ware door de steken gehaakt. Deze breitechniek wordt ook toegepast bij Scandinavisch breiwerk.
Om de Grolse wanten te behoeden voor de ondergang is er een reddingsplan opgezet. Op dit moment wordt er hard gewerkt aan de website Grolse Wanten.
Goh, eigenlijk wist ik dit helemaal niet precies! Ik had wel van Grolse wanten gehoord, maar er nog nooit een gezien. Ze zien er inderdaad heel Scandinavisch uit.
Ik ben benieuwd of die heren van De Grolse Want ook van plan zijn *zelf* ook te gaan breien! Daar hebben ze het niet over, en ook niet over het beschikbaar stellen van een patroon. Ik ben wel heel benieuwd hoe hun website eruit gaat zien. Misschien begin ik zelf ook nog wel eens aan een paar.
Zou Groenlo nou de enige plaats in Nederland zijn met zo’n traditie?
Heb indertijd ook het artikel gelezen en ik vind die wanten schitterend. Maar ik zie ze mij nog niet breien. Heb wel eens een noors vestje voor mijn dochter gebreid, vond ik nog te doen; dit lijkt me zo’n gepietepeuter met iedere steek draad wisselen.
Leuk om t elezen dat er een speciale web-site komt. Misschien beschrijven ze daar ook de techniek en het patroon….
Ik zelf zou wel willen weten hoe het precies moet.
Saartje, ik ben ook benieuwd of ze het patroon naar buiten gaan brengen. Tot nu toe is er nog nooit een beschrijving gemaakt. Het wordt van moeder op dochter doorgegeven. Ik vind deze wanten echt iets voor jou!
Ik zou ook wel willen weten of er nog een andere plaats in Nederland is met een soort gelijke traditie? Het heeft wel iets speciaals, vind ik! Mischien heeft iemand een idee om een nieuwe traditie in het leven te roepen??!!!
Ineke, oefening baart kunst……!
Annette, het is afwachten of ze het patroon naar buiten gaan brengen…..!
Wat een mooie wantjes! Ik zou ze inderdaad wel willen breien, laat ze maar komen met dat patroon!
Ik heb op de ambachtenmarkt in Soest (hemelvaartsdag) tradioneel rood/wit en blauw breiwerk gezien, sokken, wanten enz, maar weet niet meer waar het precies vandaan kwam. Dat zal ik dit jaar beter registreren.
Nieuwe tradities? Is dat misschien bv de moebiussjaal en dan in de geest van deze tijd zal het dan niet iets regionaals zijn maar juist verspreid over de hele wereld via internet? Of die prachtige heringbone-handschoenen van Saartje die ze ontcijferd naar een Japans patroon dat ze op het net vond? Niet van moeder op dochter maar van breier op breier in Nederland, Japan of waar dan ook…….
Berthi, je log wordt steeds interessanter en wat houd je het goed bij!
Groeten van Carla
Kunnen we hier niet de nieuwste ‘must knit’ van maken, specifiek voor Nederland? Ik vind ze helemaal gaaf, dat mutsje trouwens ook!
Ik vind dat we echt iets specifiek voor Nederland moeten invoeren. Het kan een nieuw patroon zijn of zorgen dat deze wanten, mutsen etc. van Groenlo blijven en zich gaan verspreiden over heel Nederland. Moet er natuurlijk wel een patroon gegeven worden……moet toch lukken??!!
Beste Berthi,
leuk artikel op je weblog Berthi! Je kent m’n interesse voor folkloristische breipatronen. En deze wantjes uit de Achterhoek zijn snoezig. Het breien met twee draden met op iedere hand een draad is niet zo’n probleem, je breit a.h.w. op de nederlandse en duitse manier tegelijk. Je hoeft de draden dus niet te wisselen, dat is het prettige van dit systeem. En omdat je elke of elke paar steken met de andere draad breit krijg je door de meelopende draad meteen een warme voering! Wel zo behaaglijk in koude winters!
Gaat het weer een beetje met je gehavende gezicht?
Groetjes, Marnel
Hallo Marnel,
Ik ken je belangstelling voor folkloristische breipatronen. We hadden laatst nog een erg leuk gesprek hierover. Absoluut voor herhaling vatbaar!
Met mijn gehavende gezicht gaat het al beter……ik vraag zowat de hele dag aan kinderen….ik krijg toch geen litteken op mijn kin……nee, en anders ga je toch gewoon ‘littekencreme’ kopen……zo simpel is het!
Die handschoenen heb ik wel nodig hoor, hier was het toch echt een witte wereld vanmorgen. Jammer dat jij geen sneeuw hebt gezien…
Fijn weekend,
Marijke
het zijn mooie wanten om te zien, maar ik ben een zeurpiet: ik zou gek worden van de draadjes tegen mijn handen. ben een pietlut wat dat betreft. maar het resultaat ziet er mooi uit!
groetjes en ik ben het helemaal eens met de complimenten voor je weblog. er is altijd wat leuks te lezen.
succes met je gezicht, het komt vast goed: volgens mij heelt je gezicht altijd het beste. maar het kan goed zijn dat dat alleen maar ‘wishful thinking’ is…
groetjes en een fijn weekend
ik ben aan het oefenen op de HzG wanten, tegen de tijd dat er een Grols patroon is heb ik het wel onder de knie
hoop ik
Dank voor de complimenten!
Een mooi winters tafereeltje, Marijke!
Anneke, misschien is het een kwestie van oefenen. Ik heb zelf ook nog nooit eerder gebreid met meerdere kleuren. Maar het lijkt me wel een uitdaging. Marcella is al aan het oefenen.
Succes, Marcella! Vergeet niet om ons op de hoogte te houden!
zoek ens in de beroemde ¨rode boeken¨ ik meen me te herinneren dat daar de beschrijving in sattt ik heb de boeken niet meer dus
Basje,
Bedoel jij Het Complete Handwerken?
Mijn complimenten voor uw weblog. Kijk iedere dag met veel plezier. Mijn al bestaande interesse voor alles op handwerk gebied komt goed aan zijn trekken.
Hallo Bea,
Fijn om te horen dat je met veel plezier mijn weblog leest!
Groeten van Berthi
ja ikk bedoel het complete handwerken,
Ik heb inmiddels gezocht in het Complete Handwerken, maar tot nu toe niets gevonden. Er staat wel een erg leuk Noors breipatroon in voor wanten.
Mooi alternatief van de Grolse heren. Ik zou graag een beschrijving van het patroon te pakken willen krijgen, om ze te breien…ze lijken me lekker warm! Dank voor het informatieve artikel
Bianca, ik ben zeer benieuwd of de Grolse heren het patroon op de website gaan plaatsen! Zou wel erg leuk zijn.
Ja,ik zou ze ook wel graag breien,dus hoop dat er een patroon van komt.
Wie kan mij helpen aan het patroon van de grolse wanten, ik doe deze oproep voor een oudere dame die zelf geen computer heeft. Wat zijn eventueel de kosten.
http://home.planet.nl/~boons468/breien.html Daar staat een PDF met een teltekening!
Dank je, Bianca!
Wie oh wie heeft er voor mij een patroon van Grolse wanten of muts? Mail naar: jolandarietveld@live.nl ! Echt enorm bedankt alvast.
De link naar de website hierboven, werkt helaas niet meer namelijk…