De lichamen van de kokeshi uit Tsuchiyu zijn smal en cilindervormig, ze lopen soms uit bij de nek en aan de voet. De ovale hoofden, meestal breder dan de lichamen, worden bevestigd met stevige hamekomi-verbindingsstukken maar zijn draaibaar. Op de meeste hoofden worden zwarte cirkels (janome) aangebracht op de draaibank (net als bij mijn kokeshi). Het haar aan beide zijden van het hoofd is versierd met rode, krullende linten (kase). De pony heeft de vorm van een kam (kushigata), maar is soms ook gerond en piekerig in het midden van het voorhoofd. Bij de ogen zijn beide oogleden zichtbaar, ze staan soms wat scheef. De neus is prominent aanwezig en hangt (tare-bana), is lang (naga-bana) of rond van vorm (maru-bana). De patronen worden meestal gevormd door draaibanklijnen (rokurosen) die worden aangebracht rondom het lichaam.
De stijl Hijiori is ontwikkeld bij de warmwaterbronnen van Hijiori, in Okuro-mura, in de prefectuur Yamagata. De neuzen van deze kokeshi poppen zijn lang (naga-bana) en soms zeer gedetailleerd met bijvoorbeeld wijd uitgezette neusgaten. De ogen hebben twee oogleden: soms zijn de oogleden open gelaten in de hoeken; de wenkbrauwen zijn dik en gebogen. De lippen zijn vol en gerond, en rood ingekleurd. Ze hebben een dikke bos met zwart haar dat op het voorhoofd wordt gescheiden als een soort gordijntje en gebogen rond het gezicht, het hoofd versierd met rode dubbele strik waarvan de lussen groen ingekleurd werden. Rond de taille worden rode en paarse draaibanklijnen geschilderd als obi. Kenmerkend voor de stijl Hijiori is het gebruik van omhoog wijzende chrysantenbloemblaadjes die lijken mee te deinen met de wind.
De familie Ogura bedacht de stijl Kijiyama. Zij vestigden zich aan het einde van de 19e eeuw in Akita. De kokeshi uit Kijiyama worden gemaakt uit één stuk hout (deze techniek noemt men tsukuritsuke). De poppen hebben een duidelijk zichtbare, soms uitgerekte nek en een relatief klein hoofdje dat ovaal of rond van vorm is. Het lichaam is zuilvormig en heeft afhangende schouders. Een populair ontwerp van de familie Ogura is de kimono met schort (maedare mojo). De schort zie je aan de voorzijde van de kokeshi en is beschilderd met komvormige pruimenbloesems (umebachi), kersenbloesems, soms een kanji-patroon of chrysanten. De haardracht is kort zwart haar met een pony en wat plukjes haar aan de zijkant. De hoofden aan de achterzijde zijn vaak kaal. De meeste poppen hebben rode, strikvormige versieringen (kanaboko) (net als mijn kokeshi) bovenop hun hoofd. De neus is katachtig (neko-bana) of lang van vorm (naga-bana). Meestal bestaan de lippen uit een enkele, dunne, zwarte lijn met daaronder een kleine rode stip. De kokeshi uit Kijiyama worden meestal gesigneerd aan de achterzijde (net als mijn kokeshi) die meestal onbeschilderd blijft.
De kokeshi uit Yajiro hebben grote hoofden, soms rond van vorm maar meestal vrij breed, en zijn aan het lichaam bevestigd met een verbindingsstuk (sashikomi). Plukjes haar aan de zijkant van het hoofd worden versierd met horizontale rode lijnen, waaiervormige bloemblaadjes of in elkaar gedraaide linten (niet bij mijn kokeshi). De ogen zijn smal, kijken recht vooruit en alleen het bovenste ooglid is zichtbaar (ook dit is anders bij mijn kokeshi), de neuzen kunnen allemaal verschillend zijn en de mondjes zijn erg klein. Bloemversieringen zijn op het lichaam aanwezig en alle poppen lopen aan de onderkant lichtjes uit. Deze brede basis zorgt voor stabiliteit.
Er zijn twee soorten kokeshi: dento en sosaku. De dento (traditionele) kokeshi hebben een ontwerp dat van generatie op generatie wordt doorgegeven en de sosaku kokeshi hebben een vrij ontwerp. Normaal gesproken was Sanshiro Ishiyama een maker van dento (de Zao stijl) kokeshi, maar deze kokeshi is een vrij ontwerp van hem uit 1956. Op het lichaam staat te lezen:
??? ?????? ???
Shizukasa-ya Iwa-ni-shimiiru Semi-no Koe. Dit gedicht is gemaakt door de meest beroemde Haiku dichter van Japan Matsuo Basho.
????? ?
Sanshiro Ishiyama made. De naam van de maker van de kokeshi.
De woorden aan de onderkant van de kokeshi:
1956.10.20
???
??
??????
????
October 20, 1956. Yamagata mountain temple. Tohokurindo?kai.
In the general assembly.
Dit is een nemariko, kokeshi in een zithouding. Ze worden alleen gemaakt in Naruko en beschilderd met de traditionele patronen passend bij de stijl.
Op de foto zie je ejiko kokeshi soms ook izumeko (mandenkindje) genoemd. Tijdens de dagen dat alle handen van het gezin op bepaalde tijden van het jaar op de velden van de boerderij nodig waren, beschermde een gezin hun kindje door het in een quilt te wikkelen en de baby in een izumeko-mand aan de rand van het veld te plaatsen. In deze manden, ooit gebruikt om gekookte rijst in de Yamagata-regio op te slaan, was de baby veilig. Dit inspireerde om ejiko of izumeko te maken die symbool staan als vruchtbaarheidsbrengers voor tal van nakomelingen en een gelukkig gezinsleven. Niet alle soorten dento kokeshi zijn gemaakt als ejiko, maar wel veel.
Na het lezen van mijn twee berichten (hier mijn eerste bericht) over kokeshi begrijp je vast waarom ik val op deze poppen met karakter en hun verschillende gezichtsuitdrukkingen! Ze vertellen je een verhaal!
Bron tekst: T?hoku Girls van Janet Bernard