Naaikistje van Marie

Josefien: ‘In verband met de herdenking van het einde van de Eerste Wereldoorlog, dit weekend (op 11 november 1918 kwam er officieel een eind aan de Eerste Wereldoorlog), deel ik graag een tastbare herinnering daaraan met jullie. Het gaat om een naaikistje, dat gemaakt is aan het eind van deze oorlog door ene Alois.


De bovenkant is een beetje verbleekt door de zon.

Alois hoorde tot de enorme groep vluchtelingen uit België, die naar ons land gekomen was. Voor wie het niet weet: er waren destijds een miljoen vluchtelingen uit ons omringende landen en veelal uit België. Bij een inwonertal van tussen de 5 en 6 miljoen was dat wel een hele invasie, kan ik mij zo voorstellen… . Veel werden opgevangen in een soort kampen, maar duizenden hebben ook de periode tot aan het einde van de oorlog doorgebracht bij particulieren. De meesten zijn toen teruggegaan naar hun eigen land, er zijn naar schatting zo’n 100.000 mensen hier gebleven. Alois verbleef in Assen, op een boerderij, waar hij werkte.

In het deksel van het kistje staat de naam Marie, dat was de naam van zijn vrouw. Bij vertrek heeft hij dit zelfgemaakte kistje aan de kleindochter van de boer geschonken, zij heette Christiena.


De voorkant van het naaikistje.


Een zijkant van het naaikistje.

Het maken van kistjes, kastjes en fotolijsten van restanten hout, vaak van sigarenkistjes, was in die periode heel populair. Het kon door iedereen worden gedaan, want het gereedschap bestond voornamelijk uit een zakmes en een hamertje. Het was een wereldwijde “hype”, maar kwam voort uit Amerikaanse volkskunst.

Na 1940 hield het ook wel weer op, maar er zijn nog heel veel van dergelijke kunstwerkjes bewaard gebleven. In de zeventiger jaren van de vorige eeuw kreeg de stroming ook een officiële benaming: Tramp Art. Er zijn prachtige voorbeelden van en het werkje van Alois is daar vast door geïnspireerd.

Het kistje uit de oorlog heb ik al diverse jaren, ooit gekocht op een markt. Hoe ik kon uitvinden dat het was gemaakt door een Belgische oorlogsvluchteling was simpel: er zat een briefje in waar het allemaal op stond. Wat mooi!’