Jas aan! Cover up!

De verzameling kostuums en accessoires van het Rijksmuseum telt ongeveer 10.000 voorwerpen vanaf 1550 tot 1950. Vanwege de kwetsbaarheid van de voorwerpen wordt steeds een selectie getoond die tweemaal per jaar wisselt, telkens rond een ander thema. Op dit moment draait het om de jas: Jas aan! Cover up!. De presentatie bestaat uit veertig mantels en jassen uit de eigen collectie. De oudste jas dateert uit 1630, de jongste uit 1940. Afgelopen maandag heb ik geprobeerd enkele foto’s te maken.


Links op de foto zie je een redingote (damesmantel/jasjurk). Nederland, circa 1820, zijde, vloszijde, linnen en hout. De redingote, een Franse verbastering van het Engelse riding cote (rij-jas), was in de 18e eeuw onderdeel van de mannenmode. Maar aan het einde van die eeuw begonnen steeds meer vrouwen hierop een variant te dragen, die zich uiteindelijk omstreeks 1820 ontwikkelde tot de eerste echte vrouwenjas. Militaire invloeden uit de mannenmode zijn terug te vinden in de versiering.


Rechts op de foto staat een jasje afgebeeld met opgelegd band (soutache). Nederland?, 1860-1865, wol en zijde. In de jaren 1860 kwamen korte wijde jasjes in de mode als onderdeel van het wandelkostuum. Zij werden gedragen over een crinoline (ronde hoepelrok), vaak in combinatie met een bijpassende rok. Dit jasje is versierd met zijde en opgelegd band (soutache).


Jasje met geborduurde ornamenten. Nederland, circa 1910, wol (kamgaren) en zijde. Dit korte jasje werd geborduurd door mevrouw Winkelman-Sanders naar ontwerp van haar echtgenoot Hendrik Jan Winkelman. Hij ontwierp en produceerde vanaf 1909 siersmeedwerk in Amsterdam en maakte – waarschijnlijk voor privégebruik – ook borduurpatronen. De in vloszijde uitgevoerde ornamenten op dit jasje doen denken aan die van de Amsterdamse School-bouwstijl.


Schoudermantel (sortie) met kanten kraag. Nederland, circa 1894-1900, zijde en linnen. De Franse namen voor deze rijk versierde mantels zijn visite of sortie die bezoek of uitgaan betekenen en inhaken op het gebruik om opgedoft uit te gaan. Deze Franse termen waren ook in Nederland gebruikelijk. De schoudermantel is versierd met grove machinale kant, die niet – zoals kloskant – verfijnd was, maar bedoeld voor het effect op afstand.


Pak afgezet met biezen: jas, vest en broek. Nederland, circa 1800-1825, wol (laken) en zijde. De witte biezen waarmee dit pak is afgezet zijn typisch voor een hofkostuum. Voordat hij koning werd verbleef Willem I geruime tijd aan het Engelse hof. Daar waren zulke biezen gebruikelijk. Na zijn kroning schreef hij deze versiering ook voor in Nederland. Het pak heeft twee broeken en drie vesten, die vanwege hun vorm en versiering verschillend te dateren zijn.

Tot en met 8 juni 2014 zijn de veertig mantels en jassen te zien in het Rijksmuseum.

7 gedachten over “Jas aan! Cover up!

  1. Berthi wat heb je weer mooie foto’s gemaakt! Ik ben helemaal weg van het grijze jasje met het opgelegde band. Je ziet er al aan dat de Art Nouveau op komst is, dus misschien is het jasje toch iets later dan 1865 gemaakt. Dit soort kleding doet me denken aan de serie “The house of Elliott” van de KRO. De zusters Elliott begaven zich ook op het pad van de mode ontwerpers. Kleding uit de serie werd ooit bij de KRO in Hilversum tentoongesteld. Watertanden bij al die prachtig geborduurde kleding met kant en kraaltjes.
    Prettige dag, Tineke

  2. wat een drukke dag moet dat geweest zijn, zoveel te zien, Had je vooraf een keuze gemaakt wat wel en wat niet??? Het winkelman jasje en het herencostuum zijn mijn favorieten vanege het borduurwerk Basje

  3. @Tineke, jammer dat ik de expositie in Hilversum heb gemist. Ik had die graag gezien.

    Ik val voor het geborduurde jasje van mevrouw Winkelman. De stijl van de Amsterdamse School-bouwstijl vind ik prachtig!

    @Basje, ik had alleen bepaald om naar de mode te gaan en verder gewoon bekijken wat op mijn pad kwam. Hierdoor is het niet gelukt om naar de poppenhuizen te gaan. Dat doe ik de volgende keer.
    Voor mij is het jasje van mevrouw Winkelman favoriet!

  4. Prachtig Berthi, dat is genieten geweest. Wat een mooie exemplaren! Ik heb genoten van je foto’s.

  5. Leuk de link die je legt naar de Amsterdamse school bouwstijl; ik ben daar momenteel helemaal weg van!

    Dag, Liesbeth.

  6. Berthi, wat fyn dat je ons iets laat zien van de pracht aan textiel in het Ryksmuseum. Hartelyk dank, Hannie.

  7. @Hannie Gamlieli, ik doe het met plezier!

    @Liesbeth J, de Amsterdamse School-bouwstijl is inderdaad erg mooi!

    @Marijna, er is zoveel moois te zien op handwerk en textiel gebied!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *