Jantje Delger: ‘Nou moet je eigenlijk eerst weten dat mijn ouders vaak verhuisden, en dat ik meerdere handwerkjuffen heb gehad. Kruissteekjes borduren dat kon ik op ongeveer mijn zesde jaar. Maar dan wel in één keer, dus in horizontale rijtjes met aan de achterkant onderaan zo’n bobbelrij. Ik sla de brei- en haakervaring even over nu.
Ik ben linkshandig, het was net in de periode 1963/64 dat het op de scholen een beetje getolereerd werd, aan het handwerken kon men zien dat werken met de naald in de rechterhand echt knudde werd. In Winschoten trof ik juf De Weerd, ze was ook linkshandig en zij heeft me foefjes geleerd om bijvoorbeeld je werk op de kop te houden als je met een kleur een andere hoek moet maken (moeilijk uit te leggen). De kruisjes lopen ook anders dan van iemand die rechtshandig is. Bij juf De Weerd maakten we al moderne dingetjes, ben vergeten wat… En toen verhuisden mijn ouders naar Meeden. Van midden in een kinderrijke straat kwam ik eenzaam in het veld te wonen, en kwam bij juf Scholten in de klas voor handwerken. Deze juf stond bekend om haar ouderwetse opvattingen, maar dat wist ik toen nog niet. Van verschillende kanten kreeg ik dit antwoord:
“Ik kan me nog herinneren dat ze hard kon roepen, ze controleerde of je nagels/handen schoon waren en als je iets had gedaan kreeg je een pets over je hand met een liniaal.”
Veel klasgenoten van me hadden helemaal geen zin in breien en borduren. Mijn lust en mijn leven. En dat wist Scholten toen nog niet… Hoewel de andere meisjes al lang aan de merklap waren begonnen, kreeg ik ook het lapje met de boodschap om maar te beginnen (dan moet ik al midden in het schooljaar in de klas gekomen zijn). De flanelsteek kende ik ook, dus die rand zat er zo aan. Ze leerde me de steken van onderaf en weer terug te gaan borduren. “Dan gebruik je veel minder garen. En je moet de draden aan de achterkant ook niet zo lang laten hangen. Dat is veels te duur.”
Dat merklapje moest helemaal in één kleur rood geborduurd worden, maar dat vond ik zo saai, en ik zag dat er in het garenbakje ook andere kleurtjes lagen. Daarom vroeg ik of ik ook wel met dat garen mocht werken. “Het hoort eigenlijk niet zo, maar als je dat zelf graag wilt, veuruut din mor… .”
Achter in de klas stond een grote kast met allemaal ladenvakjes. Daar moesten we na de les onze handwerkjes plus materiaal bewaren. Soms, om een rijtje af te krijgen mocht ik het ook wel mee naar huis nemen om het op tijd af te krijgen. Wat de andere meisjes hebben gedaan weet ik niet.
In een ander werkstuk, een kerstkleed uit een Ariadne heeft ze me het open naaiwerk geleerd. Dat kleed is helemaal afgekomen. Het was er eentje met een goudgele hokjessteekrand, ook weer verdeeld in vakken waarin beurtelings een ster en een kerstboompje stonden. Gewerkt in kruissteek en Holbein.
En opeens kwam er ook een naaimachine in de klas te staan. Moesten we een schortje maken.
Op het moment dat ik er in de klas kwam was ze al stukken ouder. Ik moest vooraan zitten, de andere meisjes gingen verder naar achteren zitten. Ik begreep nooit waarom ze altijd zaten te giechelen, juf keek dan over haar bril en riep: “ik hoor één.” Later vertelde een van de klasgenoten me dat juf altijd met de benen een eind uit elkaar zat, en ze konden onder de tafel door zo haar directoire zien. Om de pijpen had ze weckflesringen gebonden.’
Prachtig verhaal, Jantje! Fijn dat je dit met ons wilt delen. Tot nu toe zag ik niet eerder een schoolmerklapje uit de jaren zestig van de vorige eeuw. Trouwens, wat een durf om te vragen naar andere kleurtjes om daarmee te borduren.
Wat een geweldig verhaal over jou handwerk juffen. Erg leuk lapje is het geworden toen! Ik heb ooit een klasgenootje (op de huishoudschool) geholpen hoe ze linkshandig kruissteekjes kon maken.
Genoten van dit uit het “recente” verleden gegrepen verhaal, herkenbaar, Trudy
Ook ik leerde handwerken midden jaren zestig.
Geen juffen, maar een zuster.
Maar een merklapje maakten we niet, het werd een lapje met randjes in het vierkant geborduurd te gebruiken als kleedje.
En dat laatste is met het mijne ook zo gegaan, getuige het brandgaatje….het lag onder de asbak!
Berthi ik zal een paar foto’s maken, ook mijn lapjes waren kleurrijk.
Mooie herinneringen en prachtig verteld .
Ik was helemaal bij Jantje in de klas en soms even afdwalend naar mijn eigen handwerkklas van vroeger .
Het verhaal met de benen wijd uit zitten , dat had bij ons een ander effect
In de hoek voor in de klas stond een enorme kachel .Juf had vaak de gewoonte voor de kachel te staan en met haar handen op haar achterkant te wrijven en dat ging van boven naar beneden en terug . Op de terugweg nam ze ongemerkt haar rok mee omhoog . Een soort massage ogenblik
Op eens bedacht ik , ja we kregen een nieuwe handwerkkast met laden en ieder meisje had haar eigen lade We kenen het allemaal met een nieuw schrift beginnen , dan doe je extra je best . Dus die kast zou er aan toe voegen dat we netter gingen handwerken . Natuurlijk werd er op toegezien dat iedereen z,n lade netjes op orde had Zo leuk dat Jantje hier ook verteld over een nieuwe laden kast .
De grote voorraad kast met alle voorraden vond ik ook prachtig om te zien wat er aan mooie spullen opgeborgen was .
Met het mooie verhaal hoe het school lapje tot stand is gekomen dat maakt het lapje extra bijzonder
Je moet je verhaal bij het lapje voegen
Misschien aan de achterkant een zakje naaien en daar je verhaal opgevouwen in bewaren ? Als het los er van bewaard word kan het later toch nog zoekraken
Hallo Berthi
Ik ben linkshandig met borduren, maar breien en haken doe moest ik rechtshandig van de nonnen leren en dat is er altijd ingebleven,maar mijn borduurwerken zijn altijd even mooi geworden.
Als je er maar plezier in blijft houden, dat is het voornaamste.
Prachtig dat dit merklapje bewaard is gebleven, heel kleurrijk.
Het één lokt het ander uit, en ik ben ook heel blij met de verhalen van al de andere mensen.
Gerrie, ik ga jou advies zeker opvolgen. Dankjewel voor de tip.
Die kast achter in de klas was een oude, blank houten. De lades waren wel lang /diep genoeg om er ook breinaalden in te kunnen bewaren.
De school zelf was ook nog een ‘ouderwetse, met een poortaal, hoge ramen en mooi metselwerk. Alleen was het niet echt warm, de hoofdmeester zei wel eens: Sinterklaastijd komt er ook weer aan, de schimmel is er al..”..
@Ine, ik ben heel benieuwd. Lijkt het een beetje op mijn geborduurde kleedje van de lagere school:
http://www.textile-collection.nl/fotos/sierkleedje.jpg
Mijn kleedje zit volgens mij onder de koffievlekken! Misschien moet ik het een sopje geven…
@Gerrie, een van je vele mooie verhalen. We zijn er met z’n allen dol op.
@Annemieke van de Tol, plezier en genieten staan bovenaan!
@Jantje Delger, dit verhaal mag absoluut niet verloren gaan. Het handwerk gaat leven door het verhaal!
Dergelijke uitspraken van een hoofdmeester vergeet je nooit meer!