Passementen, een bijna vergeten techniek



‘Rosoni’, rozetten voor kroonluchters, Passamaneria in Italië.


Trees van Ierssel: ‘Passementen is een verzamelnaam voor randversieringen die in het interieur, de kleding maar ook in rijtuigen werden en worden toegepast. Onder de randversieringen wordt verstaan: smalle linten en galons, maar ook kwasten, franjes, tressen, pompoenen en sierknopen. Deze voorwerpen worden toegepast op meubels, kussens, behangsels en gordijnen en in de ambtskleding van hoogwaardigheidsbekleders, magistraten, geestelijken en militairen, maar ook in de modieuze kleding van dames en heren. Passementen kunnen van allerlei materialen gemaakt worden. Vroeger werd er vooral gewerkt met zijde en goud- en zilverdraad, maar ook wol, katoen, metaaldraad en tegenwoordig worden de meest uiteenlopende moderne materialen gebruikt zoals, plastic, monofile en reflecterend garen. Om passementen te maken wordt ook gebruik gemaakt van hout, papier, karton en kralen.



Een pagina uit een van de archiefboeken (1866) van Passamaneria in Italië.


Gelukkig is deze techniek nog niet verloren, maar de handgemaakte passementen zijn wel erg sporadisch geworden. In het noorden van Italië bevindt zich nog een familiebedrijf, dat voor verschillende koningshuizen, theaters en musea deze mooie passementen op de traditionele manier vervaardigen.



Kast voor het opbergen van onderdelen, Passamaneria in Italië.




Häkelgalonmachine, waar onder andere sterk getwijnde franjes op gemaakt kunnen worden, Passamaneria in Italië.




Oude en nieuwe gemaakte embrassen door Passamaneria in Italië.


Maar hier in Nederland kunnen wij ook nog zien hoe de verschillende passementen gemaakt worden. In het Audax Textielmuseum te Tilburg zijn vanaf 2009 de passementgetouwen gelukkig weer opgesteld en zijn er gespecialiseerde passementwerkers iedere dag aan het werk. Uiteraard wil het museum aan de bezoekers laten zien hoe er vroeger gewerkt werd, maar het museum stelt zich ook ten doel om met ontwerpers, kunstenaars en studenten samen met de productontwikkelaars van de afdeling te komen tot nieuwe ontwerpen, ontwikkelen van duurzame producten of het uitproberen van nieuwe garens.



Gympmachine in het Audax Textielmuseum in Tilburg.




Detail van een gympmachine, waarop te zien is dat de gele draad om een kerndraad gewikkeld wordt.


Anderhalf jaar geleden moest Berthi op haar weblog melden dat de passementenwinkel van H.J. van de Kerkhof te Amsterdam eind 2009 de deuren zou sluiten. Gelukkig heeft hun dochter Manuella de Groot-van de Kerkhof besloten de zaak voort te zetten, alleen is de winkel verhuisd naar Elandsgracht 43 in Amsterdam.



Interieur van de winkel ‘H.J. van de Kerkhof’


Een kleine greep uit de collectie: kwasten, allerlei soorten franjes, plafondkoorden, jaquard-, goud- en pailettegalon, tressen, epauletten, paspels en allerlei soorten band, marabout, een band met franje om op de randen, tussen de stof van kussens, te naaien, agrement een band voor de afwerking van de bekleding van stoelen en embrassen ophangkoorden voor gordijnen.



Allerlei soorten band, franjes, galons en nog veel meer.


Ik denk voor alle handwerkliefhebbers weer leuke adressen om te bezoeken.’

22 gedachten over “Passementen, een bijna vergeten techniek

  1. Zoals je ziet heb ik iets verkeerds gedaan. De log over de Miao en Dong moet bij 9 november staan. Ik moet even uitzoeken hoe ik dit weer op zijn plaats krijg.
    De nieuwe log van vandaag is bovenstaand verhaal van Trees van Ierssel over de passementen.

  2. Wat leuk om te zien. De kerndraad gaat dóór de klos en het gele garen zit op de klos.
    Er is toch nog best veel over textiel bewaard gebleven. Dat familiebedrijf in Italië en nu ook Tilburg.
    En Berthi die erover verteld met hulp van Trees.

  3. dacht al hee die foto’s ken ik toch 😉
    Maar deze zijn ook weer prachtig en mooi deze techniek, kende ik niet.

  4. Ik heb het probleem alsnog zelf op kunnen lossen. De log over de Miao en Dong staat weer op zijn plaats! We gaan verder met de passementen!

  5. Wat een goed nieuws vandaag! Er wordt cultureel erfgoed bewaard in Tilburg en Amsterdam. Hoplijk blijft dat zo.

  6. In die passementenwinkel zou ik wel wilen werken!
    En dan telkens oh-en, ah-en en aaien.
    De passementenafdeling van het Textielmuseum heb ik ook gezien de afgelopen keer. In het textielweekend werd vanalles gedemonstreerd. Erg interessant!

  7. toen ik dit zag dacht ik gelijk aan Tilburg, Het is jaaaaren geleden dat ik er was en heb toen ook de passemnten zien maken, AAn de deur van de linnenkast heb ik zo´n leuk kwastje hangen Heel fijn dit te lezen en die winkel in Amsterdam alleen om te gaan kijken ……..

  8. Fijn dat je ons elke keer weer op nieuwe ideeen brengt zoals de winkel in Amsterdam fijne dag nog vr groet Henny

  9. Wie houdt er niet van. Mooie kwastjes en prachtige ornamenten. De passementenwinkel zou voor mij niet veilig zijn. Ik word er helemaal hebberig van. @Trees mooi onderwerp en prachtige foto’s.

  10. Leuk en interessant onderwerp. Mijn ouders hadden vroeger achter het bed een koord hangen met een kwast er aan, dat was de lichtschakelaar.

  11. Wat een goed bericht dat de winkel van v.d. Kerkhof blijft bestaan. De volgende keer dat ik in Amsterdam ben, ga ik snel een kijkje nemen op de Elandsgracht.
    De foto’s van Trees zijn prachtig. Heerlijk zo’n bedrijfje waar alles “bij het oude” is gebleven.
    Anneke SK

  12. Ook ik heb aan mijn bergkast twee heel mooie kwasten hangen en nog een prachtig koord met kwast aan de muur van mijn werkkamer. Ik vond ze altijd al mooi, daarom dubbel zo leuk er iets over te lezen.
    Groet,
    Janny

  13. wat een heerlijke foto’s alweer. van passementen kan ik niet genoeg krijgen. ik ben een trouwe bezoeker van kerkhof in utrecht. ik wist niet dat het filiaal in amsterdam verhuisd is. gelukkig nu wel – anders zou ik treuren om het sluiten van de deuren …

  14. @Willy, Thijmen heeft op zijn slaapkamer een koord hangen met een kwast eraan, de lichtschakelaar dus! Enne… ons huis is nog eens niet extreem oud. Het dateert van 1985.

  15. Dit is kwasten en franje smullen . . . !
    Wat een heerlijk onderwerp . Mooie kleuren en wat er in een passementenwinkel niet te zien is . In de jaren dat ik wekelijks naar een sierradencursus ging kwam ik in de bekende passementenwinkel in den Haag .
    Ik meen in de Prinsenstraat ergens achter het koninklijkpaleis aan het Noordeinde .
    De naam van de zaak weet ik even niet , het is al zo lang geleden en zou die nog bestaan ? Toendertijd verkochten ze ook allerlei kralen , dat kwam omdat er opeens een idee ontstond om kralen om een metalen koord te rijgen . Heel leuk in goud of zilverkleurig . Wat was het altijd druk in de zaak . Toen kwam er een tijd dat het met de kralen wat minder ging , maar ik bleef de winkel lange tijd trouw . Ik zal nog heel wat bandjes en koordjes hebben in mijn voorraad . En weet je dat ze er ook rijke versierselen verkopen of laten maken die gedragen worden op uniformen . Militairen , muziek korpsen die daar hun extra uniformfranje kunnen kopen .
    Vaak heel kunstig alles , denk aan epauletten en decoraties . Maar wel erg kostbaar .
    Met alle bezuinigingen tegenwoordig heb ik nog niet gehoord of Defensie ook hierop gaat bezuinigen .
    Ik breng nog even het boek KWASTEN , KOORD EN FRANJE van Margit Reij onder de aandacht .
    Het is een boek uit de bekende serie van de Ariadne bibliotheek .
    uitgave 1976 Zomer & Keuning b.v.Wageningen
    ISBN 90 210 2071 8
    Zo af en toe zie ik dit boek weer ergens opduiken bij iemand die het heeft kunnen vinden bij de kringloop .
    Er staan leuke dingen in om franje te knopen en kwasten te maken , niet al te ingewikkeld natuurlijk .
    En dit boek ligt bij mij ook nog steeds eens te wachten voor een of ander probeersel in deze richting .
    Franje knopen dat komt nog wel eens voor zo af en toe . Och kleine kwastjes maken is ook nu iets aan een kerstversiering een ornamentje van een borduurseltje of patchwork , afgewerkt met een extra versiering van een lief kwastje .
    Ik wens iedereen voor vandaag een fijne kwastendag 1

  16. Wat een mooi info-logje vandaag, Ik wist niet dat dit zo heet! En mooi dat er meteen een adres van een winkel bij is, dit zijn toch spullen die op de markt en in een handwerkzaak niet te krijgen zijn. En dan nog even je vorige logje; Echt enig!!Tot een jaar of tien geleden schaatsten hier ook nog dames in dracht. Dan had je aan kijken al genoeg.
    groetjes

  17. @Gerrie, een leuk klein kwastje doet het altijd goed, waar jet het ook voor gebruikt.
    @Antje, wat zou het mooi zijn als het schaatsen in dracht weer terug zou komen in Urk. Maar dan niet alleen de dames, de heren horen erbij.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *