In één van de eerste interviews van prinses Máxima vertelt zij wat haar zo opvalt in Nederland. Ten eerste: de vrouwen die door de stad fietsen met een kind voorop en eentje achterop en dan ook nog eens boodschappentassen aan het stuur hebben. Ten tweede: de gordijnen die ’s avonds niet dichtgedaan worden zodat je bij de mensen binnen kunt kijken.
Vandaag lees ik in de Volkskrant een interessant stukje over het onderwerp gordijnen open. Lees met me mee: ‘Thera Wijsenbeek-Olthuis schrijft in De sociale geschiedenis van het gordijn dat gordijnen in Nederland nooit zijn gebruikt tegen inkijk of de kou. In de 16e eeuw was het gordijn vooral een statussymbool, en veel te kostbaar om zomaar voor een raam te hangen. Fluweel en brokaat moesten worden ingevoerd uit Italië of het Midden-Oosten, en een nieuw pak van Leids laken was duurder dan een fraai bewerkte eiken linnenkast. Textiel werd ingezet om indruk te maken op buitenstaanders. Gordijnen hangen daarom in eerste instantie vooral om pronkbedden, die opgesteld stonden in de vertrekken waar ook het bezoek werd ontvangen. Rond 1660, op het hoogtepunt van de Gouden Eeuw, werden ze ook voor het raam gehangen. Vooral aan de ramen die zich aan de voorkant van het huis bevonden, op de benedenverdieping. “Over de oorsprong van dit gebruik tast ik in het duister”, schrijft Thera Wijsenbeek-Olthuis. “Werden er in deze periode misschien huizen gebouwd zonder luiken, of werd in deze tijd een raamgordijn als gezellig of voornaam ervaren? Waarschijnlijk heeft het met een nieuwe mentaliteit van vertoon te maken. De huisbezitters, zo trots op hun nieuw verworven schatten en rijkdom, gaven op die manier aan de buitenstaanders een signaal af over hun rijke interieurs.” De gordijnen werden in ieder geval niet gebruikt om nieuwsgierige blikken buiten de deur te houden; daarvoor waren houten luiken effectiever. “Aangezien alleen de fraaiste kamers van de woonhuizen gordijnen kregen, kan men veronderstellen dat het juist de bedoeling was dat het voorbijgangers zou opvallen en dat zij naar binnen keken.” Toen al. En nu dus nog steeds. Maar waarom dan toch? Is het inderdaad een kwestie van pronken en uiterlijk vertoon, of houden Nederlanders gewoon graag in de gaten wat er op straat gebeurt?’
De zomer nadert zijn einde, de dagen worden korter en de avonden langer. Bij de Volkskrant willen ze graag weten of wij de gordijnen gewoon dicht gaan doen of toch open laten. Je kunt een mail sturen naar: dernederlanden@volkskrant.nl
De eerste afbeelding is een schilderij van Jan Vermeer, Gezicht op huizen in Delft, bekend als ‘het straatje’, circa 1657-1658. Het tweede schilderij heeft de titel De kaartspelers, circa 1663-1665 van Pieter de Hooch.
Gordijnen zijn bij mij ook pronkstukken. Geweven velours op houten roeden. Ze gaan nooit helemaal dicht want dan hangen ze tegen de verwarming.Gelukkig hebben we geen inkijk in de kamer. Ook de vitrage zijn van mooie kwaliteit. Deze kunnen wel helemaal dicht. Vroeger kocht ik ADO gordijnen (Met de gouden draad) deze hangen nu nog op de slaapkamers.In de loop van de jaren heb ik de naden opnieuw moeten naaien maar verder zien ze nog als nieuw eruit,
In mijn tijdelijk verblijf heb ik alleen maar lamellen , die gaan dicht zodra het donker is . Ik geniet graag zolang mogelijk van het daglicht tot en met het schemerlicht .
Ik zit liever niet te kijk en vroeger gingen thuis heel gewoon de overgordijnen dicht .
In de oorlog het verduisteren waar de Duitsers erg streng op waren .
Toen we bevrijd waren was het benauwende van alles wat verboden was verdwenen en bleven bij velen de gordijnen open .
In de winter kunnen de gordijnen beter dicht om het warm te houden .
We hadden thuis vroeger nogal zware overgordijnen met mooie houten ringen op een koperen roe . In de oorlog kocht moeder voor enkele ramen nieuwe overgordijnen , dat was een weefsel geweven van afval . Later gebruikten we die voor onderkleden op een tafel . Waarschijnlijk heb ik er nog een stuk van liggen .
De prachtige afbeelding van het straatje van Vermeer , brengt mij weer naar de bewaarschool waar ik vroeger in bewaring werd gebracht . . . !
Het lokaal werd voor vele doeleinden gebruikt , het was niet zo,n kinderplaatje .
Maar het bleef mij altijd bij en ik bewaar er dan ook een kaart van .
Kleine bankjes en tafeltjes en buiten tussen het schooltje en de kerk een zandbank .
Opa was koster van de kerk en hij haalde altijd fijn zand , daar kon Oma de pannen mee schuren . Een klein meisje stopte steeds haar mondje vol zand , ik zie het vieze gezichtje nog voor me , handjes in het zand woelen en vaak in het zwarte zand naast de zandbak . Toen er in het lokaal eens een demonstratie gegeven werd van Maggie , misschien bouillonblokjes ? Ik weet het niet , maar later vond Opa een verzilverd lepeltje dat mocht ik hebben . Moeder vond het zo mooi en liet er mijn naam in graveren . Het lepeltje heb ik nog .
Verder zal ik maar niet terugblikken , de gordijnen gaan dicht !!!!
Nou ja de lamellen had ik al dicht en keek nog even hoe hard het plotseling regende . Allemaal snaveltjes dicht en oogjes toe en lekker slapen !
alleen de overgordijnen in de slaapkamer gaan dicht, maar voor de rest, lekker open, want als je hoog woont en vrij uitzicht hebt, dan zijn de hollandse wolkenluchten te mooi om weg te sluiten, fijn e zondag basje
Dicht….en dat zo vroeg mogelijk. Zo gauw het begint te schemeren en er binnen een lamp aan moet, gaan de overgordijnen dicht. De vitrage is de hele dag dicht. Aan de straatkant tenminste. Daar rijden de hele dag auto’s en nog erger: het is de wandelroute van de hondenbezitters van het dorp en dat zijn er heeeeel veel.
Trouwens, ik vind het gezelliger ’s avonds met de gordijnen dicht en niemand ziet de rommel!
kSchuif de vitrage wel eens dicht als het zonnetje te veel op het computerscherm valt.
ben ik klaar met de mail dan gaan ze gauw weer open…zien we tenminste wat groen in de tuin.
Maar ja wij hebben het huis andersom staan dus de keuken aan de voorkant met kleinere hoge ramen….Fijn hoor !!
Ineens realiseer ik mij, dat ik helemaal geen gordijnen heb. Tenmimste, geen overgordijnen op de klassieke manier. In de huiskamer hangen voor en achter schuifpanelen met inbetween-stof, op de slaapkamer een lichtdicht rolgordijn met een glasgordijntje-voor-de-mooi, de badkamer heeft lamellen en mijn atelierkamer (boven) helemaal niks.
En niet eens omdat ik wil dat mensen naar binnen kijken. Ik houd ook van mijn privacy.
Maar het is er gewoon nooit meer van gekomen.
Ik heb in huis smalle horizontale jaloezieën. Die gaan dicht als het zonnetje te fel wordt en ’s avonds als het donker is. Voor de sier heb ik overgordijnen want die gaan in principe nooit dicht. Ze vallen voor de verwarming en dat zou teveel warmte tegenhouden. Maar ’s avonds in de kijk zitten, daar voel ik niets voor.
Houd er niet van de ramen af te sluiten ’s avonds, voel mij dan zo opgesloten, maar is af en toe nodig.
Wat ontzettend interessant om dit allemaal te lezen, de geschiedenis van het gebruik van gordijnen is voor mij nieuw.
En bij ons: smalle luxaflex aan de voorkant, tegen de ochtendzon, daaroverheen hele dunne katoenen organza voor het mooi (die hangen meestal alleen voor de twee buitenste ramen -van de drie-) en dan nog overgordijnen, dit zijn grand-foulards van de Xenos die in vernaaid heb met de kwastjes bovenaan. Deze gaan ’s avonds dicht, voornamelijk tegen de kou en de inkijk. Aan de achterkant ook overgordijnen, dezelfde als voor, tegen de kou van de tuindeuren, maar verder niks, daar zien we alleen ons stadstuintje en er is geen inkijk. Boven in onze slaapkamer heb ik van geweven katoenen tafelkleden (van het Kruidvat) twee mooie lichtblauwe overgordijnen gemaakt en bij de kinderen hangen felblauwe grand-foulards (weer Xenos) gevoerd met glanzende felblauwe satijn van de markt. In de keuken hangen oranje ikats van Abai (Utrecht) voor het keukenraam en -deur. Allemaal lappen dus die ik vernaaid heb, heerlijk om te doen! En ’s avonds gaat alles dicht! groetjes van Lupineke
Het is op het ogenblik te koud anders zou ik een avondwandeling maken en kijken hoeveel gordijnen gesloten zijn . Maar de hele laan is vol gebouwd met flatwoningen daar valt moeilijk naar binnen te kijken .
De meeste mensen houden wel van eigen intimiteit . Gelijk hebben ze .
Waarom ik hier eigenlijk nog even terug kom , de onderste afbeelding met de kaartspelers , daar is de vloer zo mooi en heel goed is dit motief te gebruiken voor Quiltblokken . Ook in kleuren om te zetten , of rustig zo als dit voorbeeld .
Voordat ik mijn luiken sluit nog even praten over mijn gordijnen in ons huis en dat zijn er niet zo veel. Om boven te beginnen. Op de logeerkamer hangen lichte overgordijnen, die ik nog steeds erg mooi vind, ze zijn kamerhoog en dan over de volle breedte van de kamer. Er achter hangen verduisteringsgordijnen om de logees niet al te vroeg wakker te maken door het felle zonlicht. De andere slaapkamers zijn voorzien van Velux dakramen met donkere rolgordijnen.
Dan halverwege de trap de opkamer, voorzien van luiken die aan de binnenkant sluiten en vooral gebruikt worden als het erg koud is.
De keuken en de tuinkamer hebben geen gordijnen. Alleen in de kamer hangen voor de 4 ramen wel gordijnen die niet erg vaak gesloten worden. Voorzichtig ben ik er wel mee, ik heb geen zin om nog nieuwe te maken. Er zitten 12 banen van bijna 4 meter in. In de boeken/computerkamer hangen luxaflex die heel veel dicht zijn voor de inkijk en er hangt wel een overgordijn wat bijna nooit dicht is.
Aan de voorkant van het huis zitten aan beide kanten van de voordeur twee ramen, daar hangt vitrage, type filet met mooie motieven die precies de juiste maat hebben van de ramen nl. 2,75 x 1,30 die ik jaren geleden besteld heb bij ter Meulenpost een verzendhuis uit Rotterdam.
Als laatste rest nog de gehaakte gordijnen 6 x 1.30 x 90 cm. Twee x heb ik deze gehaakt, de eerste waren door de zon helemaal vergaan.
Nu durf ik ze haast niet meer te wassen, bang dat ze ook uit elkaar vallen.
Deze gordijnen heb ik gehaakt toen de kinderen nog klein waren. Iemand vroeg rookt mama niet? Nee zei Wilma, mama moet haken. Bij de zwemlessen had ik dit haakwerkje ook altijd bij mij, het zwemmen ging niet zo erg snel, zodat ik veel heb kunnen haken.
Zo dit was mijn gordijnen verhaal, leuk Berthi dit onderwerp, dan kijk je nog eens rond in eigen huis.
Het schilderij Pieter de Hooch is prachtig, daar hangen ook heel wat metertjes.
@Elma je vergeet de wintergordijn die je ’s winters achter de voordeur hangt. Doet mij altijd direct denken aan de strenge winters met kerstbomen en chocolade melk.
Waarover praten we? Gordijnen!!
Heel belangrijke attributen. Want als m’n lamp aan gaat, gaan de gordijnen dicht. Ik hou er niet zo van om in de kijkerd te zitten.
Maar iets, waar ik eigenlijk nooit over nadacht, wordt door Berthi weer heel interessant ☺
Elma daar zeg je wat Ter Meulen-post..ook al lang opgeheven en de grote winkel ook. Als kind waren die roltrappen een hele sensatie.
Wat was dat een leuk krantje die post er stonden erg veel handige hebbedingetjes in.
Als ik me goed herinner waren er ook regelmatig “dagen”” dat vrouwen uit de provincie met een busreisje er naar toe gingen en een rondleiding kregen.
ja, die open gordijnen is een van de eerste dingen die opvallen als je in Nederland gaat wonen. en dat de mensen binnen ongegeneerd hun leven aan passanten laten zien.
maar tegenwoordig doen de mensen om energieredenen toch veel meer de gordijnen dicht.
ik dacht overigens dat er ook iets calvinistisch achter zat: laten zien dat er in het huis niets te verbergen valt en iedereen netjes en braaf leeft.
Mijn huis hangt vol met gordijnen. Embrasses en de hele mikmak erbij. Maar dichtdoen? Daar ben ik vaak te lui voor. Erg he. Ik denk er gewoon niet aan. En ach zoveel te verbergen heb ik nou ook weer niet. Ze mogen mij zien zitten lezen of handwerken. Kortom (knipoog lheurebleue) ik ben een luie calvinistische Nederlander.
Anneke SK
Prachtig die gordijn verhalen. Die uit de krant vind ik ook wel erg leuk. Eigenlijk best apart dat wij meestal in het voorbij lopen bij iedereen naar binnen kijken. Het gaat vaak vanzelf. Daar denk je niet over na. Zelf vind ik het heerlijk om de grordijnen als het donker is dicht te hebben. Zomers zijn ze nooit dicht. Wel in de slaapkamer hoor! Tjé, Anneke, vind je dat lui? Soms zijn gordijnen open veel mooier dan dicht. isschien is dat jou probleem wel. enne, wat heet een probleen ….
Ha Marijna, nee hoor niks te probleem.
Ben je al aan het borduren. We hebben nog heel wat in te halen he.
Groetjes,
Anneke
Bij het lezen van de reacties viel me op dat een verduisterend gordijn pas in een van de laatste stukjes voorkomt. Heel handig. Ik heb een kamer met een groot raam op het zuioosten; warm soms. Zo’n gordijn is in mijn geval makkelijker en goedkoper dan buitenzonwering. Dan staat er bovendien een boom in de weg. En verder mis ik nog het woord glasgordijn. Dat is toch een ander woord voor vitrage? Ik hou er niet van. Ik heb, omdat ik het leuk vind en omdat het helpt tegen inkijken, planten voor de ramen. Hoor ik ook niemand over. Daardoor kunnen mijn rolgordijnen niet helemaal dicht. Geeft niet. Ik hou er erg van om bij mensen naar binnen te kijken maar vind dat het eigenlijk niet hoort. Doe als het buiten donker is wel mijn gordijnen dicht om niet ‘in de kijkert’ te zitten. Dagdag….