De breilap of breirol

Josefien: ‘Een jaar of tien geleden kocht ik op een markt een doos met oude handwerkjes en daarin zat onder meer een opgerolde lap breiwerk. De oudere man, die het verkocht, dacht dat het nog van zijn oma geweest moest zijn, waardoor het van vóór 1900 zou kunnen dateren. Ik heb het voorzichtig gewassen, weer netjes opgerold en bewaard in een la. Ik was er niet direct door geïnspireerd, het zei me niet zoveel. Maar een jaar later hing er op een rommelmarkt aan de kraam ook zo’n lange lap en die nam ik – voor één gulden – maar mee om ‘m te vergelijken met de lap die ik thuis had. Hij was heel anders. Mijn nieuwsgierigheid naar de herkomst van deze lappen was geboren, maar er was niet veel over te vinden. Ik bleef er wel naar uitkijken, zoeken en vragen waardoor ik in mijn verzameling breiwerk op dit moment 17 oude breilappen heb en ik me een beetje een eigen oordeel heb gevormd. Maar iedereen die hieraan wat toevoegt, een andere visie heeft of een andere mening: ik hoor het graag!

Eén ding is voor mij intussen wel zeker: er werd over het breien van deze lappen niet geschreven in de tijd dat ze gemaakt werden! En dat was vooral in de 19e eeuw. Aan het begin van de 20e eeuw werden ze her en der ook nog wel gebreid, maar daarna was het snel gedaan, uitzonderingen daargelaten. Men wilde er ook van af want het breien van lappen of lapjes werd gezien als een soort doodsteek voor de motivatie van de beginnende handwerkster. En dan vooral voor de meisjes die er al niets aan vonden maar het toch móesten.
De lerares Jouwersma-Ruseler, die rond 1925 een boek schreef over breien voor het onderwijs, schrijft in haar voorwoord bij de derde druk dat “het breien van lapjes zijn einde nabij is… Maar ze hoopt nog te beleven dat de heele lappen-breierij voorgoed tot het verleden behoort… .”
Dat het, gewoon voor het plezier, een opleving zou gaan kennen in de 21e eeuw had zij nooit kunnen verzinnen.

De periode, waarin deze breilappen gemaakt werden, moet, denk ik, zo’n 100 jaar bestrijken.

Maar ik heb er geen onderzoek naar gedaan, het is een conclusie op basis van informatie uit boeken. Vooral aan het gebruikte materiaal, de steken en de afwerking is af te leiden hoe oud ze moeten zijn. Er is maar één van mijn breilappen daadwerkelijk gedateerd – met het jaartal 1892. Het is een beetje simpel en slordig gedaan, maar het is wel authentiek. Er boven staan de initialen R K ingebreid. Anderen hebben ook wel ingebreide of opgemaasde initialen.

Sinds de breilap van Carla M. furore maakte, wordt er door de breiliefhebbers meestal over een breiROL gesproken en dat suggereert nogal wat lengte. Maar volgens mij is die naam gewoon ontstaan omdat oprollen – om vouwen te voorkomen – de beste manier is om oud handwerk te bewaren, want de lengte van deze lappen kan enorm variëren. De kortste in mijn verzameling is 58 cm, een schoonheid van een lapje met 7 verschillende patroontjes. Heel mooi en super-fijn breiwerk, en ook deze bewaar ik opgerold.

De langste is 4 meter 75 en die heeft 63 (!) verschillende patroontjes.
Opgeteld gaat het over meer dan 30 meter breiwerk en 410 patronen, maar die zijn echt niet allemaal verschillend. Sommige patroontjes zijn heel populair en die komen in diverse breilappen terug.

De oudste lappen werden naar mijn idee niet gemaakt om te leren breien – de eenvoudige beginsteken (recht, averecht, ribbels en dergelijke) zijn namelijk niet aanwezig – maar om de verschillende patronen te leren kennen. Ze werden ook duidelijk gemaakt om te bewaren: ze zijn keurig afgewerkt met een aangebreide of een aangehaakte rand. Vier lappen zijn op een onderlaag genaaid en werden soms voorzien van strikjes, zoals ook het handwerk van Maria Menclik waarover ik al eerder een logje schreef.

Het maken van de lappen was dé manier waarop de patroontjes bewaard konden blijven en doorgegeven: beschreven werden ze namelijk nauwelijks. Ze dienden dus waarschijnlijk als een soort “naslagwerk”, voor de maakster en haar nageslacht. De oudste breilappen bevatten ook veelal ajour of kantpatronen. Dat is vrij logisch want breiwerk werd in die tijd vooral gebruikt voor kantjes en randjes, voor (slaap- of baby)mutsen, manchetten, kraagjes, losse mouwtjes, mofjes en dat soort – veelal in onbruik geraakte – kledingstukken, waarbij schoonheid voorop stond. Ze zijn meestal gebreid van heel dun garen, waardoor er soms wel 8 tot 10 steken in een centimeter gaan, gebreid op naalden die ik mij niet voor kan stellen. De steken heb ik met een loep moeten tellen. Het moet een eindeloos werk zijn geweest deze lappen te breien!

De latere lappen, eind tweede helft 19e eeuw, waarin het garen wat dikker wordt, hebben ook veel variaties van rechte en averechte steken. Eén van de langste lappen, die ik heb, heeft steeds een kantpatroon afgewisseld met een recht/averecht patroon.

Ik heb maar één breilap waarin een kleur voorkomt, en dat is de lap uit 1892: één patroontje is gebreid in rood/wit. Je ziet dat deze lap al geen afgewerkte rand meer heeft.

In die periode werd het natuurlijk al veel gebruikelijker om nuttige dingen te breien zoals sokken en kousen, babydekentjes, borstrokken, onderbroeken handschoenen en dergelijke. Dat leid ik tenminste af aan de spaarzame oude patroonboekjes uit die tijd. Het breien van “jumpers” (ook een woord dat je nooit meer hoort…) dateert volgens mij echt pas van begin 1900.

De twee jongste breilapjes die ik heb zijn identiek. Ze zijn 75 cm lang, van ongebleekte katoen en ze dateren van ongeveer 1910/1915. Ik schat dat ze toen wel al op pennen 2½-3 breiden.

Een vrouw van tegen de 80 heeft ze mij gegeven, maar het was het breiwerk van haar moeder en haar tante, op school gemaakt. Deze lapjes zijn duidelijk wél bedoeld om te leren breien: Gebreid van ongebleekte katoen begint het met ribbels, daarna een tricotsteek, en daarna een paar recht/averecht variaties, eindigend in een punt, waardoor ook het minderen werd geoefend. Met hun generatie stopte ongeveer het breien van de breilappen. De laatste variant, die ik ken, zijn korte, gekleurde lapjes (50 cm) van wollen garens. Deze komen van speciale handwerklessen, vermoedelijk van een huishoudschool
Mevr. Jouwersma noemt de leraressen, die dit in het lesprogramma hadden in haar boek “de meest verstokte lapjesvereersters… .”

Breilessen op de lagere school werden verder vorm gegeven in het breien van kleine voorwerpjes zoals een portemonneetje, een inktlap, een washandje, poppenkleding, een knikkerzak en schaalmodellen van kledingstukken. Dat zou de kinderen van destijds meer motiveren.

Men is, naar mijn overtuiging, niet echt zuinig geweest op de breilappen. Ze werden en worden zeker niet zo gewaardeerd als merklappen of stoplappen, wat tenslotte ook oefenlappen waren, hoewel dat niet gelegen kan hebben aan de uren die er in gestoken moeten zijn, om ze te maken. De zuinige aard van de Nederlanders zou er bovendien voor gezorgd hebben dat er – vooral op scholen – ook nogal wat van dit soort handwerken zijn uitgehaald om het materiaal te kunnen hergebruiken. Maar ook in Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk was het breien van breirollen gebruikelijk en daar zijn er wel wat meer bewaard gebleven. Een paar van mijn breilappen komen daar ook vandaan.

Toen ik de eerste twee breilappen vergeleek vond ik het vooral opmerkelijk dat ze heel verschillend waren. Nu ik er veel meer heb kan díe conclusie hetzelfde blijven. Ze zijn allemaal héél verschillend: de lengte, de stekenvariatie, het materiaal en de afwerking. En allemaal hebben ze hun eigen geschiedenis en verhaal. Én schoonheid natuurlijk, voor wie het ziet.’

63 gedachten over “De breilap of breirol

  1. Josefien,
    heel veel dank voor dit boeiende artikel over de breilap/breirol. Je hebt een indrukwekkende collectie opgebouwd waardoor je een interessante vergelijking kunt maken.
    Het is jammer dat de breilap/breirol veel minder gewaardeerd wordt dan de merklap en de stoplap, die ook oefenlappen waren.
    Mijn moeder heeft veel moeten breien op de lagere school, zoals kousen, wanten, borstrokken en een onderjurk. Na de goedkeuring moest het uitgehaald worden zodat het garen opnieuw gebruikt kon worden.
    Ajour- en kantpatronen zullen naar mijn idee veelvuldig gebruikt zijn voor de ‘zondagse kousen’,de onderjurk en het babymutsje.
    De breirollen die ik ken komen uit het noorden van het land. Daar mochten ze blijkbaar wel bewaard worden. Hadden ze in het noorden van het land het financieel beter dan in het zuiden van het land? Volgens mij wel. Er zijn ook niet zoveel merk- en stoplappen bekend en bewaard gebleven uit Brabant en Limburg.
    Dit artikel en de Sampler M van Carla dragen eraan bij dat we met z’n allen de breirol veel meer waarderen. En terecht!

  2. Josefien, wat een pracht verslag over je breirollen en de informatie die je intussen verzameld hebt. Wat een mooie verzameling heb . Als die lerares nu zou horen dat wij het voor de lol doen, dan zou haar de schrik om ’t hart slaan denk ik! Maar zelf vind ik het erg leuk dat er zo veel mensen zo’n rol aan het breien zijn. Heel veel vergeten patroontjes blijven dan bestaan.Nog maals, bedankt voor je vertelling.

  3. Wat een prachtig verhaal over breilappen en wat een mooie collectie! Hierdoor ben ik ook eens wat beter gaan kijken naar de drie breirollen die ik heb.Ik heb er eentje met 20, een met 30 en een met twaalf, meest ajourpatroontjes. Ze hebben geen van drieen een afwerkrandje aan de zijkant. Een is gedateerd op 1895 (ingebreid) Inderdaad werden deze lappen lang niet zo bijzonder gevonden als merklappen, ik kan me niet herinneren dat ik ze in mijn jeugd thuis of bij mijn grootouders gezien heb. Gelukkig heeft mijn moeder ze wel bewaard en aan mij doorgegeven. Ikzelf heb op de lagere school het hele toen gebruikelijke programma afgewerkt, te beginnen met een sjaaltje en via een aanvattertje, poppejurkje, kruikezak naar de katoenen sok (eentje!!!)Ik heb wel alles nog in een doos bewaard. Bedankt voor dit interressante verhaal met mooie foto’s!

  4. Jozefien,
    wat een prachtig verhaal over eveneens een prachtige manier om breisteken te leren breien en te gelijk te bewaren voor het nageslacht, wij dus. Ik heb ook vroeger nooit over breirollen gehoord, ik kom ook uit zuiden. Wel een breiende oma meegemaakt, hoewel, ze was niet mij eigen oma maar een vrouw die in de buurt woonde, Oma Dielissen. Zij breide voor mijn vele broers en zusters en mij borstrokken die wij dan ook ’trouw’ aantrokken. Jammer dat er daar geen van over gebleven is, het zou toch ook een mooie herinnering zijn geweest aan deze oude als maar breiende dame.
    Marijke

  5. Josefien: een artikel om van te smullen! Ik heb vroeger op school breien moeten leren, kan me werkelijk niet herinneren wát we breiden maar ik weet wel nog dat ik het vreselijk vond! De breirol van Carla heb ik ook gemaakt. Jammer dat ze er niet verder mee gegaan is. Ik heb gister een Duits boek besteld met 200 oude breipatronen, dus Carla’s rol wordt dan vermoedelijk mijn rol!
    Je hebt een prachtige collectie. Bestaat er een mogelijkheid om die in het echt te bewonderen?
    Berthi, nu ik daar eens over nadenk, zou het niet leuk zijn om eens iets te organiseren waarbij zoveel mogelijk werkstukken van jouw blog te bekijken zijn? Ik wil daar graag aan meewerken.

  6. Oeps, dat was ik dus! Computer van manlief, kreeg op de mijne geen verbinding.

  7. Veel dank voor deze mooie uiteenzetting. Het is een bijzondere verzameling.

  8. Josefien wat heb je prachtige breirollen. En wat een mooi verhaal daarbij. Ik ben met twee breirollen bezig, één van Carla M. en één van YokkoBears, http://yokkobears.web-log.nl/ , zij bedenkt/ontwerpt zelf alle patroontjes en deze staan allemaal op haar web-log.
    Ik heb vroeger nog een maaslap moeten breien, die lap breide je dan en dan werd er zomaar een gat ingeknipt, dat je dan weer netjes moest dichtmazen, dat vond ik toen niet leuk en verder natuurlijk een sok van katoen op 4 pennen, het ging allemaal zo stroef. Nee, dan is het breien van nu veel leuker, omdat het niet meer moet maar mag.We hebben nu natuurlijk ook veel beter materiaal, geen roestige pennen, maar bamboe.
    Margriet

  9. Een breirol zal ik nooit maken. Maar ik heb er wel bewondering voor.
    Wat heb je een mooie verzameling, Josefien! Komt er ooit een standaardwerk over, net als “Over merklappen gesproken”, waar we de geschiedenis kunnen lezen van deze lappen/rollen? Misschien een afstudeerproject voor iemand?

  10. Josefien, ik heb genoten van je artikel, prachtige foto’s! Blijf vooral verzamelen!

  11. Dankjewel voor je verhaal, heel erg leuk.
    Zelf moest ik met handwerkles op school in 1962 een kruikenzak breien van ecru katoen. Verschillende patroontjes, net als in een breirol met gaatjes bovenin voor het met de vinger gehaakte koordje. Ik zal het eens opzoeken, het lijkt me heel aardig om dat weer eens te bekijken.

  12. Josefien, wat heb je een leuke verzameling opgebouwd.
    Midden jaren 60 leerde ik breien. Heb nog een naaldenetui in blokjes patroon, vorig jaar teruggevonden op zolder. Ook heb ik een pannelap gebreid met veel verschillende steken. Weet het niet zeker, maar dat zou wel eens het eerste werkje kunnen zijn. recht, links, ribbels, blokjes. Dat herinner ik me nog. En natuurlijk meerderen en minderen voor oor en tuit.
    Helaas die lap is gebruikt!! Dus verloren gegaan. Ook 2 poppenjurkjes gebreid en die liggen nog op zolder.

  13. Begin jaren zeventig was ik lerares huishoudkunde op een huishoudschool in het Westland. Daar maakten de leerlingen in de textielewerkvormenles een soort breirol. Allerlei patroontjes en met gekleurde durable katoen. Ik heb heel wat patroontjes even snel gebreid voor de leerlingen van mijn groep omdat ze anders hopeloos achter raakten! De lap werd later in de lengte dicht genaaid en gebruikt als tochtrol. Maar eigenlijk was hier ook sprake van een breirol.

  14. Wat een mooi verhaal Josefien. Ik ben onder de indruk van de kennis van de lappen die hebt verzameld.Dank je wel dat je dit met ons wilt delen.

  15. Een prachtige collectie breirollen .
    Wat een keur aan patroontjes .
    Mijn lerares vond dat ik met een breirol zou beginnen , of hoe ze het precies noemde weet ik niet echt meer .
    Het is er niet van gekomen , waar om weet ik niet , ik begon er niet over omdat ik niet zo erg gek op breien was .
    De lessen textielwarenkennis hadden meer mijn belangstelling . Al vond ik het later wel een uitdaging om moeilijke breipatronen uit te proberen en eerst bleef het liggen en dan werd zo,n lapje weer uitgehaald .
    Op de lagere school werden er altijd werkstukjes van ecru breikatoen gemaakt .
    De voorraadkast met breigaren en lappen borduur stramien zie ik nog zo , leuk als de kastdeur ver open stond , want die inhoud boeide mij wel .

  16. Een schitterende collectie, de laatste foto heeft mijn hart gestolen! Ik ben nu nog met de ‘groninger breideken’ bezig en het is heerlijk om al die patroontjes uit te proberen.

  17. Josefien wat een prachtige verzameling.
    En een mooie uitleg over hetgeen je te weten bent gekomen.
    Ik ben één keer een rol tegen gekomen in een antiek boekje, moet ik eens opzoeken.
    Ook ik heb breiles gehad in de jaren 60, idd een sokje en kruikenzak.
    De stekenlap/maaslap ook later op de middelbare school.
    De rol van Carla M heb ik ook gebreid. Aan het eind kreeg ik gewoon een hekel aan breien. Terwijl ik jaaaaren kindertruien en sokken had gebreid.
    Ajour was niet mijn sterkste kant.
    Maar nu heb ik een affe ‘broddel’ rol liggen, hij ziet er niet uit !!;-)

  18. Het is altijd een feest als de dozen van Joselien open gaan en wij erin mogen kijken.
    Wat een mooie collectie en veel informatie.
    In een paar oude breirollen die ik heb gezien stond het jaartal en de letters in een gaatjesmotief. “1918” wat prachtig is voor de verzamelaars. Een idee voor wie er één wil breien, of al bezig is.
    elma

  19. prachtig verhaal Josefien en wat een prachtige verzameling heb je. Ik vraag me af of je een bepaald patroon wat in mijn oude breirol zit ook herkent bij jouw collectie,
    ik schreef er ooit een log over:
    http://nuttigenfraai.web-log.nl/nuttigenfraai/2006/10/valse_juf.html#comments en ik heb het met erg veel moeite ook zelf geprobeerd en aan mijn eigen breirol toegevoegd. Ik ben het zelf nooit tegengekomen op andere breirollen. Breirollen waar patroontjes in kleur aan toe waren gevoegd heb ik op andere rollen ook wel gezien.

  20. Hartelijk dank voor dit prachtige verhaal.
    De breirol van Carla M heb ik ook gebreid en ben nu bezig met die van Yokkobears.
    Het is een heerlijk werkje om te doen en om al die verschillende steken te leren.
    De groninger meebreideken is ook af en nu ga ik aan de Great American Afghan beginnen want jij bracht me met die van jou op een idee.
    Groetjes Marjan

  21. Wat een prchtig foto’s van breirollen en wat een interessant verhaal om te lezen.
    Ik heb de breirol van Carla gemaakt en ben nu met een tweede rol bezig. In de tweede rol verwerk ik patroontjes van de Groninger meebreideken en andere die ik tegen kom.

  22. Tip: vanavond 19.55 uur, Ned 2, komt het programma: Voor elkaar, en het gaat over breiles! Wat een toeval!

  23. Veel mooie reacties, bedankt allemaal!
    @Marijke: tja, zo’n oude borstrok zou een mooie herinnering zijn geweest. Alleen kijk je er op het moment dat je de laatste uittrekt met andere ogen naar :-))
    @Mieke:ik heb zelf ook diverse Duitse boeken met patroontjes, bij onze “buren” hebben ze echt hun best gedaan ze vast te leggen! En ik heb er zelf ook al eens aan gedacht dat we eens iets zouden moeten organiseren om sommige dingen in het echt te kunnen laten zien.
    @lheurebleue: ik heb het logje bekeken. De informatie erbij spreekt mij gelukkig in ieder geval niet tegen….
    @saskia: een standaardwerk? Lijkt me leuk, maar er is vast niet zoveel over te schrijven als over merklappen.
    @Antje: op sommige huishoudscholen vonden ze nieuwe varianten van de breirol. Het breiwerk moest vooral direct gebruikt kunnen worden en met de functie van tochtrol was die mooi gevonden.
    @Marcella: ik zal het eens even voor je uitzoeken, dat patroontje. Je hoort dat nog wel van mij.

  24. Wat een geweldige verzameling, en mooi al die verschillen.
    En vanavond even kijken want een beetje breiles ben ik wel nodig.

  25. Mooimooimooi.. fascinerend zo’n verzameling.. ik zou al onmiddellijk aan het breien gaan om onbekende patroontjes uit te proberen 🙂

  26. @Mieke S, dat is een ontzettend leuk idee. Marcella had graag afgelopen januari een meeting gehad in Utrecht zoals we al twee keer eerder hadden. Ik had er dit jaar door de onverwachte verbouwing absoluut geen tijd voor.
    Jou voorstel om een bijeenkomst te organiseren waarbij handwerken te zien zijn die langs zijn gekomen op mijn blog, vind ik een erg leuk idee. Het mooiste zou zijn een mix van nieuw gemaakt handwerk en oud handwerk. Ik wil daar zeker met jou verder over brainstormen en samen organiseren. Alleen zal het organiseren moeten gebeuren nadat mijn boekje klaar is. Dat moet echt voorrang krijgen. Maar daarna, kan jou idee als eerste activiteit uitgevoerd worden.
    Een mooi voorstel?

  27. @lheurebleue, tjee, wat een toeval allemaal de laatste tijd!
    Lees ik binnenkort bij jou een logje dat ik misschien ook toevallig in de planning heb?
    Dank je voor de link!

  28. Prima Berthi, daar verheug ik me op en ik zal proberen rustig af te wachten tot je boek klaar is….daar verheug ik me ook op!

  29. in de 2e wereldoorlog werd alles schaars, ook luiermateriaal en luierbroekjes, ik, geboortejaar 1948, kwam bij de verhuizing van mijn ouders in 1973 een veelkleurig rood wollen broekje tegen, bleek mijn moeder van resten goed gebleven garen gebreid te hebben, heb ik echt nog aangehad want dan kon de mooie naoorlogse wol voor truitjes en wanten en sokken etc. gebruikt worden. Dat bracht mij op het idee dat er wellicht in de jaren 40-45 breirollen zijn uitgehaald om er nieuwe baby en kleuterkleding van te breien. Wie heeft hier verhalen over gehoord, als dit gebeurd is is het een mooie aanvulling op de geschiedenis van de breirollen/lappen.
    Ik realiseerde mij opeens ook dat wij op school een gesmockt stippeltjeskraagje hebben genaaid en een gebreid rood-wit kraagje voor onszelf met gedraaid koordje. Het kraagje was rood met verder van de hals een wit korter tussentoertje. Daarna was een rood katoenen babyjasje met steeds korter wordende toeren en dan keren aan de beurt. Daarom was ik natuurlijk zo verbaasd over de heel uitgebreide uitleg op veel sites over verkorte toeren. Die had ik spelenderwijs op de lagere school al gehad, alleen werden ze nooit verkorte toeren genoemd, gewoon 48, 36, 24 en 12 steken denk ik, Ik zal het jasje eens opzoeken, het was aan een stuk met aangebreide halve open mouwtjes en ja, ik breide netjes en dus was het kleurnummer halverwege op en heeft mijn jasje twee tinten rood, net als het rode wollen broekje, dat in de winter over een katoenen broekje werd gedragen.

  30. @margreet, interessante aanvulling.
    Het is heel goed mogelijk dat tijdens de oorlogsjaren breirolllen uitgehaald zijn. Daar stond ik niet bij stil. Ik ben benieuwd of iemand hier meer over kan vertellen. Wel verwacht ik dat het moeilijk te achterhalen is. Maar, wie weet…

  31. Josefien; wat leuk om dit te lezen en vooral om al deze breirollen te zien.
    Ik was er stil van, wat mooi, al die breirollen samen.
    Ik zag eens een breirol van ruim 100 jaar oud en had deze ook vast. Daar werd ik al stil van, en jij hebt er zoveel.
    Fijn dat ik deze foto ( en alle foto’s) kon zien, dank je wel.
    Ik ben “verslingerd” aan de breirol, breilap, knitting sampler of hoe je de breirol ook maar wilt noemen.
    Dit is heel leuk om te breien.
    Mijn eerste sampler werd ruim 5 meter lang, en in deze sampler heb ik veel herinneringen meegebreid en ik maakte er ook een logboek bij.
    Al deze patronen wil ik tzt in een speciaal boekje “uitgeven”.
    Ik ben nu met een tweede breirol bezig vanaf eind 2008 en deze breirol wordt door meerdere mensen meegebreid.
    Vorige week schreef ik juist een logje over de breirol naar aanleiding van verschillende vragen.

  32. @YokkoBears ♥ Bears with a HEART ♥, ontzettend leuk dat jij zo intensief met de breirol bezig bent, en dan ook nog een boekje uitgeven als klap op de vuurpijl.

  33. Nu ik meewandel in de rij der ouderen zal ik proberen in mijn eigen breiverleden te duiken . En in mijn breiverleden was ik zelf niet zo erg productief .
    Kwam regelmatig bij een vriendin aan huis waar enorm veel gebreid werd .
    Zeven meisjes , ik meen wel dat ze allemaal de breinaalden hanteerden .
    In de oorlogsjaren hadden ze samen een aardige collectie prachtig gebreide truien .
    En de bekende tafrelen uithalen , wol ontkrullen en spannen rond een plank . Iedereen bedacht zo wel z,n eigen methode .
    Er is altijd verlies bij het uithalen , meestal kon er van twee uitgehaalde exemplaren een nieuwe gebreid worden .
    Weer een nieuw patroon en voor de jonge dames die in de groei waren weer een maatje meer .
    Truien droeg men ook voornamelijk voor de warmte en dan is wol daarvoor natuurlijk het beste om te gebruiken .
    Ik kan mij echt niet herinneren dat er iets van katoen gebreid werd .
    En van uitgehaalde katoen ?
    Ik herinner mij ook weinig over breirollen .
    Er werd toen in de jaren 30 en daarna wel heel veel gebreid . Patronen aan elkaar doorgeven . Boeken en bladen waren er niet zoveel voorhanden .
    Wat dacht ik nog weleens van katoen gebreid werd waren kinderlijfjes , in ribbels gebreid en daar werden aan de onderkant later knoopsgat elastieken genaaid .
    Die sliertjes elastiek daar werden je kousen mee opgehouden . Heel precies weet ik het eigenlijk niet meer , want dan moesten er toch knopen aan de kousen gezet worden . De kousen waren van die geribbelde dingen , ik vond ze zo eng om aan te hebben . Heerlijk in de zomer de sokjes en kniekousen , die waren wat fijner tricot .
    Het begon in de maand Mei met de kniekousen en dan als het warmer werd de sokjes .
    Het begint wel een jeugdverhaal te worden en ik voel me bij dit schrijven weer helemaal kind al weet ik niet alles meer heel precies . Ik zal ook eens mijn licht opsteken bij anderen over de breirollen enz.

  34. In de oorlogsjaren probeerden we toch ook nog aan wat mode grillen mee te doen .
    Ik zie weer de gebreide LINDBERG vliegenierskapjes voor me , wat was het hip in die tijd .
    En de zeven zusjes hier net door mij beschreven liepen altijd wel voorop met dergelijke nieuwe modellen .

  35. prachtig verhaal bij mooie foto’s van een prachtige collectie. dank voor je uitleg!
    Ik krijg er wel weer inspiratie van om ook mijn breirol weer eens op te pakken en er een aantal patroontjes eaan toe te voegen.

  36. Dat breirollen werden uitgehaald in de oorlogsjaren om het materiaal te kunnen gebruiken was een gedachte die ik zelf ook had. Ik heb het bij diverse mensen, die het nog zouden moeten kunnen weten, nagevraagd, maar niemand had daar herinneringen aan. Eén vrouw zei zelfs: dat zou mijn moeder niet over haar hart hebben kunnen verkrijgen, zelfs niet tijdens de oorlog. Maar het zal vast wel eens gebeurd zijn!

  37. Even nog een late reactie. Wat is het toch mooi dat zulke gebreide rollen bewaard zijn gebleven. Volgende week zal ik in alle rust de reacties nog lezen. Door ziekte en sterfgevallen heb ik weinig achter de computer kunnen zitten.

  38. En ineens krijg ik dan weer inspiratie om weer een paar stukken aan mijn breirol te gaan breien. Nog niet af. Prachtig allemaal deze collectie.

  39. Hallo beste medebreiers,
    werkelijk schitterend die breirollen. Ik heb ze zelf nog niet gezien hier in Zuid-Limburg. Wat ik wel weet is dat mijn oma vertelde dat ze inderdaad vaak door garenschaarste oude truien ed. moest uithalen om er kleertjes voor haar twee dochters (waarvan een mijn moeder is) van te maken. Oh ja, en die borstrokken, die heb ik als kind ook nog gedragen in de 60’s/70’s, ik kan me er nog twee goed herinneren: één in mintgroen en één in wit met van die gekleurde spikkeltjes erin, wat kriebelden die dingen zeg!
    Ik kan me ook mijn eerste breiproject nog goed herinneren: een poppenjurkje in ribbels gebreid, van lichtgele katoen. Heb dat jurkje niet afgemaakt, want toen vond ik breien nog niet zo boeiend. Dat kwam pas rond mijn achtste.
    Eigenlijk doodzonde (ook van het werk) dat er zoveel van die breirollen verloren zijn gegaan, ook door uithalen.
    Wat die bijeenkomst betreft waar Berthi het over had, daarin heb ik ook interesse. Het lijkt me heel leuk om oude en nieuwe breiwerken te bewonderen en ik heb zelf ook van allerlei dingen gemaakt die ik best wil tonen. En misschien steek ik nog wat van op van zo’n bijeenkomst, i.i.g. voel ik me bijna nog een amateur als ik al die schitterende breiwerken alleen al op deze site zie! Dus ik hou de blogjes in de gaten, dan zie ik wel wanneer het zover is.
    Leuk ook om de verhalen te lezen van de dames die zich met breionderricht bezig hebben gehouden. Vorig jaar heb ik ook een breiclinic mogen houden op de basisschool van mijn dochter, we hebben toen met zijn allen gewerkt aan wat moest worden: de langste sjaal van Limburg. Dat idee lanceerde ik aan het begin van de lessen spontaan en de kinderen waren razend enthousiast – de sjaal is uiteindelijk zeker 4,5 meter lang geworden.
    Ben blij dat het breien bij velen van ons nog steeds in de (brei)pen zit!
    Groetjes BeB

  40. @BeB de Breier, erg leuk om je enthousiaste reactie te lezen.
    Tot nu toe ben ik in het zuiden van het land geen breirol tegengekomen. Maar je weet maar nooit…
    Samen met Mieke S ga ik brainstormen over een ontmoetingsdag ergens in het land.
    Het moet een gezellige en inspirerende textieldag worden, met nieuw en oud handwerk.
    We hebben al twee geslaagde dagen gehad, Abc-meeting en Harten-meeting. De nieuwe ontmoetingsdag wil ik iets anders gaan doen, hoe, wat en waar dat laat ik t.z.t. weten op mijn blog.

  41. Vanaf januari 2010 ga ik starten met een cursus breirol breien, ik kwam op uw weblog deze foto van diverse breirollen tegen. Mag ik deze foto gebruiken in mijn tekst/folder bij mijn eigen ontwerp breirol? Hij is prachtig, om te laten zien, dat er veel breirollen gemaakt werden. Dat geeft mijn komende cursisten een goed beeld over de oude breirollen.
    Ik hoor het graag van u..
    vr.gr.
    Sylvia Kaptein

  42. Het is heel erg fijn,dat er weer reacties komen betreffende de historie van de breirollen.Mijn oudste breirol is met ingebreide blauwe kraaltjes gedateerd EM 1838.Het is met heel fijn linnen gebreid.
    De lengte van deze rol is 254cm en 8 cm breed.Aan deze rol zijn maar liefst negenenveertig verschillende breiproeven verwerkt.
    Ik ben bezig om alle in mijn bezit zijnde
    kunstbreiwerken dit voorjaar hier in Win-
    schoten tentoon te stellen.Vanaf 1 april
    tot half mei dit jaar.Voor groepjes van
    minimaal 4 t.m.15 personen alleen op afspraak.
    Ook zijn gedeelten van de kunstbreilappen
    in ons boek Pronklappen uit Nederlandse en
    Belgische meisjesscholen op blz.42 en 43
    afgebeeld.
    Deze afbeeldingen mogen niet voor andere
    publicaties worden gebruikt.
    Veel succes met alle speurwerk.
    Vr.groet en misschien tot ziens in Winschoten.
    Voor allen een creatief 2010 gewenst,
    Hennie en Sjoerd Stevan

  43. @Gigi, breirollen zijn inderdaad erg leuk. Dit is de collectie van Josefien, die zeer omvangrijk is.

  44. Hallo Josefien wat een mooie colectie breirollen heb je daar. maar even dit mijn moeder van 78 heeft op school gezeten bij de nonen en ze kent die rollen zij zegt dat ze bewaard bleven voor het zelfde als voor de merklappen maar bij die breirollen die konden in moeilijke tijden ook aan elkaar gezet worden voor dekens en spreien.maar als je het met zekerheid wil weten waarom vraag je het dan niet eens aan het openluchtmuseum in arnhem die hebben een handwerk afdeling als ik het goed heb er worden ook regelmatig tentoonstellingen gehouden meschien weten hun meer of kunnen je ze verder helpen groetjes en sucses elisabeth

  45. Mag het ook een breilap zijn die net gebreid is?
    Dan weet ik er nog wel een paar van mijn cursisten.

  46. Mijn gedachten gaan uit naar de Huishoudschool waar je Brei en Haakwerk moest doen. en aangezien dat de Jeugdige Dames ongesteld werden was het een wedstrijd om de mooiste menstruatie lapjes te maken, ook verband werd zelf gemaakt en daardoor werd de lengte wat langer. Vroeger hadden de Dames niet zo veel tijd om nog keurig bij elkaar op Thee visite te gaan met een Haak-werkje. Toen was Sociale controle nog heel gewoon door de sociale samenkomsten. Menig kruiden mengsel werd verwisseld. en Recepten waardoor er streek gebonden recepturen zijn ontstaan.
    Balkenbrij/Humkessoep enzovoorts . Jammer dat deze tijden van gezelligheidsleven verloren zijn gegaan door elektronica.

  47. Met plezier heb ik gekeken en je verhaal gelezen over de breirol. Ook ik heb op school de I.N.A.S. allerlei steken moet leren breien en het werd ook een lange lap. Nu heb ik heel veel plezier van wat ik geleerd heb. Mijn breirol heb ik niet meer wie weet dat ik er nog een maak.
    Veel succes met je verzameling en het tentoonstellen er van.
    Rose

  48. Ik heb met groot plezier gelezen over de breirollen.
    Ik heb ook die patroontjes op een breilap moeten breien. En we moesten elk patroontje dat we moesten breien ook opschrijven in ons breischrift.
    Dat was 1958 – 1959 op de landbouwhuishoudschool Swanla in Zevenhuizen Z.H.
    Ik heb de patronenlap nog bewaard in mijn schooldoos. samen met de merklap, de verstellap, het smockjurkje e. nog veel meer!!!! Leuke herinneringen.

  49. Bij het herinrichten van onze museumcollectie kwam ikhet origineel breischriftje
    mét de breirol uit 1904 weer tegen. In het breischrift staan 43 patroontjes beschreven.Een uniek document uit de omgeving van Appingedam.Mensen
    uit de provincie Groningen hebben gelukkig toen oog gehad voor cultuurzaken.
    Ik ben er nog steeds blij mee. Zie 2 foto’s op facebook.

  50. Wat mooi! Ik houd van oude handwerken en hun geschiedenis, en heb je verhaal met veel interesse gelezen. Cultureel erfgoed is het, heel inspirerend, dank je wel!

  51. Een van de deelnemers aan het BreiCafé van de Alphense RibbelClub liet ons in het afgelopen jaar de door haar gemaakte breirollen zien en dat was zo inspirerend, dat over enkele dagen het nieuwe jaarproject BreiRol2020 van start gaat. Op zoek naar informatie kwam ik terecht bij dit interessante verslag van Josefien op Berthi’s blog. Wat ongelofelijk leuk om deze informatie te lezen en de afbeeldingen te bekijken.

  52. @Henriette van der Wiel, ik wens jullie heel veel succes met het nieuwe project BreiRol2020! Dit zal zeker een succes worden!

  53. I am in the process of using google translate to read your blog on the wonderful Breirols. I started knitting one when everyone went into self quarantine earlier this year and it has kept me sane. It is now five foot long and growing! It is sad that knitters here in the USA, along with other needleworkers, want to make things that they can finish in a day or two.
    Also have a haakrol in progress. They are like chocolate – you can’t stop at just one piece!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *