In het nieuwe tijdschrift OOG van het Rijksmuseum staat de merklap/borduurlap Kamp-Ydillen, openbaring op 28 dec. ’42 afgebeeld. Machteld Honig kreeg deze merklap/borduurlap van een nicht en vriendin met wie ze in Semarang was geïnterneerd. Cynisch genoeg heeft de merklap/borduurlap de titel Kamp-Ydillen. De lap is geborduurd met garen dat afkomstig is uit kleding van de kampbewoners. Het kampnummer 15273 van Machteld is ook geborduurd op deze lap. Draden uit zomen of jurken konden in de vorm van een geborduurde tekst of afbeelding een boodschap overbrengen (In HzG nummer 130 kun je hierover meer lezen). Uit de tekst van op de merklap/borduurlap blijkt dat Machteld de status Hancho, Hoofd van de Straat in de Kampongs had verworven. Die straat was een rij barakken, waar leven en overleven het voornaamste doel was. Mogelijk kreeg zij deze status door haar karakter en moed die haar in staat stelde tot dit leiderschap. Machteld en haar man hadden geluk, zij keerden samen terug naar Nederland.
Links van dit detail staat de volgende tekst te lezen: ‘Ik wil hier doorheen, dat maakt me sterk! Met deze gedachte, ga ik iedere dag weer aan ’t werk.’ Hierboven staat het volgende: ‘East is East, and West is West, and never the twain will meet. Kipling.’ En daarboven staat weer de volgende tekst: ‘We zullen met uw zeden en gewoonten rekening houden!’
Boven dit borduurwerk is veel tekst geborduurd. We lezen: ‘Het schrift verwekt soms veel opschudding in het straatje. Goed Nieuws. Dames extra suiker bij het eten halen! Of olie, of koffie of thee. Vervelend nieuws! Dames! Alle electrische apparaten inleveren. Alle spiegeltjes boven brengen. Kasten inleveren, of doorzagen. Droevig nieuws! Alle jongens vanaf 10 jaar boven slapen. Alle honden moeten morgen met de hondenkar mee. Alle jongens moeten op transport.’
Een brok in m’n keel… We zijn ermee opgegroeid en hoorde er veel over, maar het lijkt alweer zo lang geleden.
Wat creatief om zo te borduren en ook de citaten wat telde in die periode.
Berthi , bij de boodschappen van Albert kreeg ik vorige week het prachtige blad OOG cadeau .
Ik wist niet wat ik zag en bij het artikel van MACHTELD en MARTINUS was ik diep onder de indruk en deze merklap ontroerend om te zien , hoe in zeer barre tijden dit gemaakt is .
Toen Het MUSEON in den Haag nog niet bestond , maar als schoolmuseum gevestigd was in de Hemsterhuisstraat is daar ooit een indrukwekkende tentoonstelling geweest over het kampleven in Indie .
Die tentoonstelling heb ik destijds bezocht samen met mijn man , die ook het kampleven aan den lijve had ondervonden .
Wat er allemaal in die tijd met tederheid gemaakt is , daar wordt je alleen maar heel stil van . En niets van dit alles , toen gemaakt mag toch verdwijnen .
Deze kunststukjes heeft hen deztijds ook op de been gehouden . Net als anderen met recepten bezig waren of muziek . Waarover je al eerder een logje had .
Het is goed om hier weer even bij stil te staan . Het brengt ons weer aan het denken en over wat we nu allemaal bezitten en daarvoor dankbaar mogen zijn .
Maar zolang er mensen leven die dit meemaakten is die oorlog nooit over .
Bij deze lap te zien wordt je een beetje verdrietig, hoe is het mogelijk dat zo iets bestaan heeft.De creativiteit om met alle mogelijke draadjes zo iets moois te maken. Als er weer een nieuw garentje uitkomt willen wij dat hebben en dan nog het lieft alle kleuren die er zijn, wat een weelde.
Bij zo iets te zien wordt je stil.
40 jaar geleden kwam de vrouw van de dominee op kraambezoek en liet mij een geborduurd prentenboek zien, ook in het kamp gemaakt. Aan haar dochter zal ik vragen waar het gebleven is en of het nog bestaat.
Elma
Vreselijk wat er allemaal gebeurde. Zeer belangrijk dat dit levend blijft. Deze merklap draagt de kennis en de emotie over op komende generaties, opdat wij niet vergeten.
Dit werk raakt me diep in mijn hart.
Nou dat is een bijzondere MERKlap..jeetje ..dat snijd tot in je ziel..hoe hebben ze het voorelkaar gekregen en dat het bewaard is gebleven!!!! Ik moet er wel even van slikken…….
mooi, indrukwekkend en beklemmend. inderdaad een sterke vrouw om dit midden in de ellende te kunnen maken.
Een zeer indrukwekkende lap, die niet voor niets is gemaakt. Juist dit soort herinneringen drukken je met de neus op de feiten.
Ik vind het heel bijzonder dat zelfs daar geborduurd werd. Je kunt je vanuit onze tijd moeilijk voorstellen wat een ellende deze vrouwen doorgemaakt hebben. En zo’n werkstuk vertelt een verhaal over veel meer dan er op afgebeeld staat. Wat een moed! Je wordt er diep door geraakt.
Wat ontroerend en wat bewonderens waardig knap, om dit te borduren maar bovenal de moed tot overleven.
Een stukje history dat bewaard moet blijven om ons ‘bewust’ te houden.
Toch ook weer de prachtige, speciale uitgave, noemen van Handwerken zonder Grenzen, waar meer van dit handwerk is te zien.
Nr 130/ april/mei 2005. Nog na te bestellen :
http://www.handwerkenzondergrenzen.nl/Pages/indexPostService.html
Bezig zijn met deze periode in onze geschiedenis is, zoals Berthi wel weet, mijn werk.
Dus valt me ook gelijk de datum op: 1942.
Het begón toen eigenlijk pas, deze voor velen ellendige tijd.
Er is veel gehandwerkt en ook geknutseld in het kamp.
Zo werd er bijvoorbeeld ook speelgoed zelf gemaakt.
Juist omdat er níets was is veel daarvan bewaard gebleven.
In de afgelopen jaren werd het vaak aan instellingen en musea aangeboden omdat men niet wil dat het verloren gaat.
Het Ministerie van VWS heeft nu voor het behoud ervan een speciaal programma gestart:
het programma Erfgoed van de Oorlog.
Het is een eenmalige en tijdelijke impuls om belangrijk materiaal uit en over de Tweede Wereldoorlog te behouden.
En iedereen kan aan dit voorbeeld weer zien dat dat nodig is!
Meestal sla ik dicht als ik zoiets zie en lees, ook nu is het als een klap in mijn gezicht om te lezen waartoe wij mensen in staat zijn. Tegelijkertijd denk ik dat ook bij het lezen ove de overlevingsdrang en de enorme gesstkracht waarmee ook deze vrouwen van bijna niets zoiets wisten te maken, een document waarmee iedereen geconfronteerd zou moeten worden om te weten wat er gebeurde en wat trouwens nog steeds gebeurt om sommige plaatsen in de wereld.
Ik moest meteen ook denken aan mijn vriendin Ineke die me ooit de muziek gaf van het koor waarin zij zingt “Vrouwenkoor Malle Babbe” dat de muziek maakte voor de film “Song of Survival” met Glenn Close, ook over een groep vrouwen in het kamp die met hun stemmen prachtige muziek wisten te maken, zéér ontroerende muziek en film. Hier lees je er meer over: vrouwenkoormallebabbe.nl/song.html
Ik wil liever geen linkje plaatsen dus alleen nog even www. ervoor zetten en dan kom je er ook.
Ook ik ben er stil van. Het plezier van het borduren op zich met daarnaast de spanning van het mogelijk ontdekken van zo’n lap is bijna niet voor te stellen als je kijkt naar hoe je nu borduurt, zoals Elma ook al terecht aangeeft.
emotioneel om dit op de vroege ochtend van een stralende dag te lezen. woorden zijn overbodig
Indrukwekkend, hoe mensen zich staande weten te houden, terwijl andere mensen hun proberen klein te krijgen.
@Marianne, na de oorlog zijn er zoveel veranderingen in een rap tempo gekomen waardoor het lijkt alsof deze nare geschiedenis in een ver verleden heeft plaats gevonden.
@Gerrie, het is ontzettend belangrijk dat de verhalen uit de oorlogen doorgegeven worden aan de nieuwe generatie. Zij moeten de geschiedenis weten. Exposities moeten er blijven komen over dit onderwerp. Vertellen en doorvertellen. Alle werken die gemaakt zijn vormen een zeer goede basis om het verhaal te vertellen.
@Elma, het is heel goed als we af en toe eens stil staan bij ons goede leven.
Hier schreef ik ook over een prentenboek:
http://berthi.web-log.nl/berthi/2006/11/abc_boek.html
@elisabeth, juist door bezig te zijn, blijf je overeind. Hoop doet leven! Als je optimistisch van aard bent, had/heb je het iets gemakkelijker.
@marian’ne m, mooi dat het nummer nog te bestellen is.
Alle gesprekken die ik heb gevoerd voor de artikelen van de special van HzG, heeft zeer diepe indruk op mij gemaakt. De mensen vertelden hun verhaal alsof het gisteren was gebeurd. Elk klein detail wist men zich te herinneren.
Dat zegt meer dan genoeg en hoeveel mensen zijn er, die er niet over willen of kunnen praten? Ook dat geeft aan hoe gruwelijk deze tijd is geweest.
@Josefien, ik weet wat voor werk je doet en dat het heel belangrijk is.
Erfgoed van de oorlog:
http://www.minvws.nl/dossiers/erfgoed-van-de-oorlog/
@Corrie, ik heb in een krant/tijdschrift? gelezen over dit vrouwenkoor. Heel bijzonder Als je dit koor niet kent, neem dan even de tijd voor hun website.
Goed dat dit bewaard blijft. Mijn vader was krijgsgevangene in Japan maar heeft nooit iets verteld. En dit soort bronnen maken dat ik beter begrijp wat voor leven hij daar gehad heeft en waarom hij niet meer de man was van de foto’s voor hij naar de Oost ging.
Dit maakt veel indruk, wat goed dat dit er nog allemaal is.
Hoop dat veel jonge mensen dit ook lezen en zien.
Stil ben ik bij het zien van dit borduurwerk,met een ongelooflijk triest verhaal.Dit mag niet verloren gaan!!
Ja ik zie meteen mijn schoonmoeder weer die in haar laatste week hier op aarde mij ineens een heleboel vertelde over hun internering in 4 verschillende jappenkampen.De pijn die er is gebleven, zij tekende heel veel en maakte kinderportretten maar is daarmee opgehouden toen de kinderen daarna achter elkaar stierven dat kon ze niet opbrengen. Mijn man is morgen 9 jaar geleden overleden onverwacht aan een hartinfarct en heeft zijn Indische verleden nooit echt kunnen verwerken. Wij waren getrouwd samen én met de oorlog daar. Mijn zwager is nu stervende en praat ook weer opnieuw over toen. Ik heb dankzij Berthi het boek de smaak van toen gekocht en weer veel geleerd. Elk jaar maak ik een Indié uitzending voor mijn radioprogramma en het vrouwenkoor Malle Babbe zit daar altijd in . Indië voor velen een land als ieder ander voor mij een ongedacht verleden wat me nooit meer verlaat al heb ik het zelf niet meegemaakt. Vrouwen van Toen zingt Wouter Muller een Indo zanger uit Enschede op zijn CD Indisch Hart en Selamat Indisch kind, die ook laten zien dat vrouwen sterk waren en werden en dat afscheid nemen door de oorlog soms nog zwaarder dan “gewoon”kan zijn.
ik krijg hier kippenvel van: wat fantastisch om dit te maken in zulke omstandigheden.
Hierbij kunnen wij alleen maar eerbiedig zwijgen.
Sjonge, daar zit een heel verhaal achter….daar word je stil van…
Dat OOG tijdschrift is mooi he!
Helemaal stil!!! Wat is dit indrukwekkend om te lezen. Ik heb ze al vaker gezien en als je eraan denkt hoe zij en al die andere daar hebben moeten overleven. Fijn dat zij terug zijn gekomen……
@Simone Hopman, dit is geen gemakkelijke log voor je, maar toch is het belangrijk dat dit onder de aandacht komt. Via je blog ken ik de achtergrond een beetje van je. Ook over de Indië uitzending die je maakt voor de radio en het verhaal over je man.
@Annemarieke, OOG is een prachtig verzorgd tijdschrift.
Mijn gedachten wervelen. En ik bid.
Wat een indrukwekkende borduur lap is dit. Daar wordt je helemaal stil van!!