Studiedag Borduren in Nederland

Afgelopen woensdag (12 september) vond de studiedag Borduren in Nederland plaats in Fluxus te Zaandam. Het programma zag er als volgt uit:

10.30 – 11.00 Ontvangst met koffie.
Om 7.30 uur ging ik van huis zodat ik volgens de dienstregeling van de NS om 10.08 uur in Zaandam zou zijn, op tijd voor de koffie. Maar het verliep anders. De intercity kwam te laat in Eindhoven aan waardoor ik de aansluiting naar Zaandam miste en geen tijd meer had voor de koffie in Fluxus.

11.00 – 11.05 Welkom door Ineke Strouken, directeur Nederlands Centrum voor Volkscultuur.

Volgens Ineke Strouken moet het boek Borduren in Nederland (lees: werkmap) de rol van oma en moeder overnemen. Er zijn genoeg handboeken, maar dit is een speciaal boek, aldus Ineke Strouken. Ook de achtergrond van de borduursteken wordt verteld.

11.05 – 11.15 ‘Kijken naar de achterkant’ – Ien Vinkenburg, voorzitter NBvP, Vrouwen van Nu – over borduren en samenwerken.
Ien Vinkenburg: ’Kijken naar de achterkant staat gelijk aan: liefde voor het handwerken en de kwaliteit. De doelstelling van Vrouwen van Nu, die 51.000 leden heeft, is vrouwen bij elkaar te brengen en hun creativiteit te ontplooien. Er is veel belangstelling en liefde voor het handwerken. Eén van de doelstellingen is om Textiele Vormgeving aandacht te blijven geven. Daarom hebben wij medewerking aan dit boek verleend. Hopelijk wordt het een standaardwerk voor de nieuwe generatie.’

11.20 – 11.40 ‘Tussen dubbele lijnen’ – Gieneke Arnolli, conservator van het Fries Museum belicht het Zaans stikwerk.

Gieneke Arnolli belichtte in het kort het Zaans stikwerk, ook wel corded needlework, Piquéstickerei, trapunto, boutis, broderie de Marseille, cord quilting, genoemd. Zaans stikwerk bestaat uit twee lagen stof. De bovenste laag is van dicht geweven fijn linnen en de onderste laag van grover linnen. Twee lagen stof worden met stiksteken op elkaar genaaid. Het patroon wordt gevormd door rijen stiksteken. In de werkmap lees ik het volgende over de geschiedenis: ’Men beweert dat in de overwegend doopsgezinde Zaanstreek dit eenvoudig ogende witborduurwerk met reliëf goed aansloot bij de sobere levenswijze die bij het geloof paste. De naam Zaans of Zaanlands stikwerk is daarom waarschijnlijk rond 1900 aan de techniek gegeven. Zaans stikwerk is echter in Nederland veel gedragen en gebruikt voor babygoed, kinderkleding, accessoires en huishoudtextiel. Zaans stikwerk was heel populair van ongeveer 1675 tot 1775. Rond 1900 stond het Zaans stikwerk, net als allerlei andere oude en vergeten textiele technieken, opnieuw in de belangstelling.’

11.45 – 12.05 ‘Rechts over links’ – beeldend kunstenaar Guda Koster neemt u mee naar de Rosmolenbuurt.
Guda Koster is vooral bekend van het project Groeten uit Delft en voor de Rosmolenbuurt in Zaandam maakte zij in 2004 het project Opgemerkt! dat uit vier digitale merklappen bestaat. De merklappen vertellen de geschiedenis van de Rosmolenbuurt en ze hangen tegen een gevel van vier verschillende huizen in de Rosmolenstraat, in de buurt van huisnummer 32. De digitale merklappen zijn uitgewerkt op papier als patroon zodat het nageborduurd kan worden op stof. Hier staan de verhalen die bij de symbolen van de merklappen horen.

12.10 – 12.20 Aanbieding boek door Ineke Strouken aan Nicolien van Vroonhoven (Tweede Kamerlid CDA).
Helaas kon Nicolien van Vroonhoven niet komen. Het eerste exemplaar werd nu aangeboden aan Fokelien Renckens-Stennebergde, algemeen directeur stichting het Zaans Museum.

12.25 – 12.45 ‘Passie voor textiel’ – Sytze Pilat van Kostuummuseum/Galerie de Gouden Leeuw in Noordhorn over beelden van verdwenen vakmanschap en vervlogen verfijning.
Sytze Pilat leidde ons door de expositie … de verfijning verbeeld… van de Gouden Leeuw. Op onderstaande foto zie je een babyjakje met jongensmutsje, laat 17e eeuw. Het materiaal is zijde en linnen. Geborduurd met gouddraad. Onlangs is dit jakje met mutsje geschonken aan het museum.

12.50 – 13.00 ‘Mijn eigen handboek’ – textielhistoricus Greet van Duijn, auteur van Borduren in Nederland, laat zien hoe het handboek een persoonlijk boek wordt.
De map kan je uitbreiden door knipsels, patronen, foto’s etc. toe te voegen. Op deze manier ontstaat je eigen persoonlijke map.

13.00 – 14.00 In de lunchpauze demonstratie van Het Mobiele Naaiatelier.
Helaas heb ik Het Mobiele Naaiatelier gemist.

14.00 – 17.00 Bezoek aan het Zaans Museum met speciale 1-dags expositie van Zaans stikwerk, letterlappen, Souvenir de ma Jeunesse van Gerardina van der Stadt, en de Souvenir van de Zaanstreek.
en/of 14.00 – 15.00 bezoek aan de Rosmolenbuurt.
’s Middags ging ik met de boot naar het Zaans Museum om de bovenstaande kleine expositie te bekijken.




Je ziet een satijnen babyjasje met Zaans stikwerk. Het jasje is gevoerd met flanel en katoen. Dit is de achterzijde. Het is uit de tweede helft 18e eeuw en bevindt zich in het Zaans Museum.

22 gedachten over “Studiedag Borduren in Nederland

  1. Wat een stortvloed aan info heb je gekregen woensdag! Leuk om te lezen. Ik ben wel benieuwd naar de inhoud van het boekje, juist omdat ik me nu af en toe wel realiseer dat ik mijn moeder veel meer had willen/moeten vragen op handwerkgebied. Ik wil zo graag weten waarom haar boek en cd het verschil maakt met andere uitgaven. Zijn op de cd technieken in beeld gebracht?

  2. Wat een volle en rijke dag! De vraag van Mienke interesseert mij ook. Wat is het verschil, waarom is het niet het zoveelste boek?

  3. Wie er niet bij was, heeft heel wat gemist! De verhalen achter de steken lijken me leuk om te lezen. Het boek komt algemeen in de boekwinkels te liggen? Is het betaalbaar? Wordt in het boek nog ingegaan op wat er nog aan erfgoed is aan geborduurd textiel in Nederland en waar dat te zien is?

  4. Ik ben ook heel benieuwd naar dit boek.
    Zal er aanvulling in staan op het geen ik al weet !!? (klinkt heel eigenwijs :-))).
    Straks hier uitgebreider lezen !!!

  5. Dat klinkt als een leuke dag! Maar net als de hier voor staande reacties: wat is er ‘anders’ aan dit boek? Is het echt een overzicht van alle technieken die in Nederland voorkwamen/komen, of…?

  6. Wat een huiswerk geef je ons vandaag !
    Daar moeten we wel even de tijd voor nemen .
    Gelukkig kunnen we hier 24 uur per dag terecht .
    En het AD heeft ook nog zoveel moois te vertellen . Dat wacht ook nog om gelezen te worden .
    En ik wil van alles niks missen .
    Ik denk dat ik hier maar even ga printen , papier genoeg in huis . Moet wel even weer nieuwe ” INKTPOTJES ” klaarzetten .
    In het AD het volgende :
    Het is in de Haagse editie van het AD
    DEN HAAG DICHTBIJ Donderdag 13 Sept.2007
    ” JUISTE KLEDING IS VAN BELANG ”
    Haagse Hofmode is te zien in het gemeente museum in den Haag vanaf Zaterdag 15 Sept.
    tot en met Zondag 2 Dec..
    Het bijbehorende boek is daar ook te koop ,
    http://www.gemeentemuseum.nl

  7. Wat is er veel moois te zien, blij dat we allemaal weer mee mogen genieten.
    Groeten Elza.

  8. Zeer interessant om te lezen. Heb je een ISBN nummer van het boek, want ik wil het best wel bestellen, als het niet al te duur is.

  9. Aha dat was me een interessant dagje voor je Berthi!!! Elders had ik al gelezen over het boek , ik dacht daar zal Berthi dus zitten en jawel , ze zat er ook. Ik ga mijn ega vragen of hij als hij zijn tijdschriften gaat kopen het boek voor me meebrengt dan wel besteld! Goed idee toch?
    Marlies

  10. Ook ik kom straks nog terug om de antwoorden van Berthi te lezen…….

  11. Berthi, wat een interressante dag heb jij gehad. en een hoeveelheid informatie tot je kunnen laten komen! Geweldig lijk me zo’n dag! Dat boek dat aangeboden is, is dat ook te koop? Ook nog een mooi bezoek aan het museum en die buurt met de merklappen! Leuk, leuk , leuk!!!

  12. Oeps, niet meer aan gedacht! Je hebt er al over geblogd en bij voorinschrijving kon je korting krijgen…..
    🙁

  13. Een beetje laat, maar hier komen de antwoorden:
    De inhoud van de map bestaat uit:
    een dvd waarop 17 borduursteken duidelijk worden voorgedaan en daarnaast 10 anekdotes, d.w.z. toepassingen van borduursteken op textiel/kleding. Het stekenboekje bestaat uit afbeeldingen van borduursteken die uit het stekenboekje van Nel Rol komen. Daar hebben ze toestemming voor gekregen. Verder zitten er in de 4- ringsmap 59 A4-tjes, beide kanten bedrukt. Dus 118 bladzijden. Hier wordt verteld over de historische technieken en vele afbeeldingen.
    Als de nieuwe generatie niet meer weet hoe de borduursteken gedaan moeten worden, hebben ze aan deze map een prachtig naslagwerk. Met name de DVD vind ik geweldige aanvulling op het geheel.
    Maaike, wat ze laten zien aan textiel op de DVD is niet heel veel. Het komt o.a. uit het Zaans Museum en Marker Museum. Bij de afbeeldingen die in de map zijn te vinden staan de gegevens van wie het is of waar het zich bevindt. Ik verwacht niet dat deze map in de winkel komt te liggen omdat het uitgegeven wordt door Kunstfactor Beeldend en Nederlands Centrum voor Volkscultuur.
    De prijs van de map is €22,50 en daar komt dan nog €6,50 aan porto bij. De map zit in een speciale kartonnen doos verpakt.
    Als je voor 1 september had ingeschreven was de prijs €17,50.
    Het ISBN nummer is: 978-90-77488-08-9
    @marian’ne m, jij weet heel veel van borduursteken, veel meer dan ik. Ik ben iemand die veel meer voor het verhaal gaat achter het handwerk. Ik kan dus ook niet zeggen of dit voor jou veel nieuws brengt.
    @Annemarieke, laten we het houden op de belangrijkste borduursteken.
    @Gerrie, geweldig dat er weer zo’n prachtige expositie komt. Hier wil ik heel graag naar toe.
    Ik zal het emailadres geven van Hanny Spierenburg, zij is consulent textiel bij Kunstfactor Beeldend:
    spierenburg@sbakunst.nl

  14. Bedankt voor de antwoorden. En wat heb jij veel moois gezien op één dag !!
    Ja, ik zou in dit geval ook voor de historie gaan, juist de toepassingen zijn interessant.

  15. Ik vind het leuk dit allemaal te lezen.
    Ik borduur al 20 jaar van groot tot klein,met zelfgemaakte gedichten erbij.
    Ik zou zo graag een cursus willen volgen voor CHINEWS BORDUURWERK en alle mogelijke steken te leren.
    Ik ken natuurlijk de kruissteek gobelin platsteek stiksteek etc.
    Is er iemand die mij kan helpen aan een boekje waarui ik chinees borduren kan leren

  16. Ik vind het leuk dit allemaal te lezen.
    Ik borduur al 20 jaar van groot tot klein,met zelfgemaakte gedichten erbij.
    Ik zou zo graag een cursus willen volgen voor CHINEES BORDUURWERK en alle mogelijke steken te leren.
    Ik ken natuurlijk de kruissteek gobelin platsteek stiksteek etc.
    Is er iemand die mij kan helpen aan een boekje waarui ik chinees borduren kan leren

  17. @lokke, weet je dat Chinees borduurwerk vaak uit de platsteek bestaat? Of de verboden steek?
    Een mooi en goed boek is:
    Chinese Embroidery, traditional techniques van Josiane Bertin-Guest
    of
    Blue and White, The Cotton Embroideries of Rural China
    van Muriel Baker and Margaret Lunt
    Beide boeken zijn waarschijnlijk alleen antiquarisch te krijgen.

  18. @Yvon Velthuijsen, ik heb mijn exemplaar verkocht. Misschien dat er iemand nog reageert die het boek heeft en het wil verkopen.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *